Giáo án Sinh học 6 Bài 18: Biến dạng của thân

HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động (5’)

Mục tiêu: Định hướng cho học sinh nội dung cần hướng tới của bài học, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

Thân cũng có những biến dạng giống như rễ, hôm nay ta hãy quan sát một số biến dáng của thân và chức năng của chúng.

HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức

Mục tiêu: đặc điểm chủ yếu về hình thái phù hợp với chức năng của một số loại thân biến dạng qua quan sát mẫu vật thật, tranh ảnh.

- Nhận dạng được một số loại thân biến dạng trong thiên nhiên.

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

a. Quan sát các loại củ.

- GV kiểm tra sự chuẩn bị của mỗi nhóm

- GV yêu cầu HS quan sát các loại củ xem chúng có đặc điểm gì chứng tỏ chúng là 1 thân.

GV hướng dẫn: tìm xem chúng có chồi và lá hay không?

- GV cho HS phân loại các loại củ thành nhóm dựa vào vị trí của nó so với mặt đất và hình dạng củ, chức năng.

- GV yêu cầu HS tìm những đặc điểm giống và khác nhau giữa các loại củ này.

- GV lưu ý: cho HS bóc vỏ củ dong → tìm dọc củ có những mắt nhỏ đó là chồi nách, còn các vỏ (hình vảy) đó là lá.

- GV cho HS trình bày và tự bổ sung cho nhau → GV nhận xét

- GV yêu cầu HS nghin cứu SGK tr.58, trả lời câu hỏi.

- GV nhận xt v tổng kết.

- Các nhóm đặt mẫu vật lên bàn cho GV kiểm tra.

- HS quan sát mẫu, tranh hình và gợi ý của GV để chia củ thành nhiều nhóm.

↠ HS phải phát hiện được:

1. Đặc điểm giống nhau:

+ có chồi, lá → là 1 thân.

+ đều phình to, chứa chất dự trữ.

2. Đặc điểm khác nhau:

+ Củ dong ta, củ gừng…: hình dạng giống rễ. Vị trí: dưới mặt đất → thân rễ.

+ Củ su hào: hình dạng to, tròn. Vị trí: trên mặt đất → thân củ.

+ Củ khoai tây: dạng to, tròn. Vị trí: dưới mặt đất → thân củ.

- Nhóm thảo luận → đại diện nhóm trình by kết quả → nhóm khác bổ sung.

1: Quan sát và ghi lại những thông tin về một số loại thân biến dạng.

Một số loại thân biến dạng, làm chức năng khác của cây như thân củ (khoai tây, su hào,…), thân rễ (gừng, nghệ, …) chứa chất dự trữ dùng khi cây ra hoa, kết quả. Thân mọng nước (xương rồng, cành giao, trường sinh,…) dự trữ nước cho cây đó là loại thân mọng nước.

b. Quan sát thân cây xương rồng:

- GV hướng dẫn các nhóm quan sát thân cây xương rồng, thảo luận theo câu hỏi:

1. Thân cây xương rồng chứa nhiều nước có tác dụng gì?

2. Sống trong điều kiện nào lá xương rồng biến thành gai?

3. Xương rồng thường sống ở đâu?

4. Kể tên một số cây mộng nước?

- GV nhận xét → cho HS rt kết luận

- HS quan sát thân, gai, chồi ngọn của cây xương rồng. Dùng que nhọn chọc vào thân → quan sát hiện tượng → thảo luận nhóm

1. Dự trữ nước cho cây

2. Khô hạn

3. Sa mạc

4. Cành giao, trường sinh, ….

- HS rút kết luận

- GV yêu cầu HS hoàn thành bảng →treo bảng phụ → gọi HS lên bảng điền.

- GV hỏi:

1. Cây chuối có phải thân biến dạng không?

- GV nhận xét

- HS hoàn thành bảng → ln bảng sửa bi

→ HS khác bổ sung.

- HS trả lời:

1.Cây chuối có thân củ nằm dưới mặt đất, thân chuối ở trên mặt đất là thân giả gồm các bẹ lá mọng nước. Thân chuối là thân biến dạng: thân củ chứa chất dự trữ.

2: Đặc điểm, chức năng của một số loại thân biến dạng Kết luận:

Như bảng bài tập.

Su hào

Thân củ, nằm trên mặt đất

Dự trữ chất dinh dưỡng

Thân củ

Củ khoai tây

Thân củ, nằm dưới mặt đất

Dự trữ chất dinh dưỡng

Thân củ

Củ gừng

Thân rễ, nằm trong đất

Dự trữ chất dinh dưỡng

Thân rễ

Củ dong ta

Thân rễ, nằm trong đất

Dự trữ chất dinh dưỡng

Thân rễ

Xương rồng

Thân mọng nước, mọc trên mặt đất

Dự trữ nước, quang hợp

Thân mọng nước

1. A

2. B

3. B

4. C

5. A

6. B

7. C

8. B

9. D

10. D

HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng (8’)

Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV chia lớp thành nhiều nhóm

( mỗi nhóm gồm các HS trong 1 bàn) và giao các nhiệm vụ: thảo luận trả lời các câu hỏi sau và ghi chép lại câu trả lời vào vở bài tập

Cây chuối có phải là thân biến dạng không?

( Cây chuối có thân củ nằm dưới mặt đất, thân cây chuối trên mặt đất thực chất là thân giả gồm các bẹ lá mọng nước . → Thân cây chuối là thân biến dạng: Thân củ có chứa chất dự trữ).

? Cây thân củ, thân rễ … thường dùng chất dự trữ để làm gì?

2. Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS trả lời.

- HS nộp vở bài tập.

- HS tự ghi nhớ nội dung trả lời đã hoàn thiện.

HOẠT ĐỘNG 5: Hoạt động tìm tòi và mở rộng (2’)

Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

Sưu tầm thân biến dạng trong đời sống