Giáo án Vật Lí 11 Bài 19: Từ trường (mới, chuẩn nhất)

Các bước

Hoạt động

Tên hoạt động

Thời lượng dự kiến

Khởi động

Hoạt động 1

Giới thiệu chương trình hk2; nội dung của chương từ trường

5 phút

Hình thành kiến thức

Hoạt động 2

Tìm hiểu về nam châm

5 phút

Hoạt động 3

Tìm hiểu về từ tính của dây dẫn có dòng điện

5 phút

Hoạt động 4

Tìm hiểu về từ trường

10 phút

Hoạt động 5

Tìm hiểu về đường sức từ

10 phút

Luyện tập

Hoạt động 6

Hệ thống hoá kiến thức và bài tập

5 phút

Vận dụng. Tìm tòi mở rộng

Hoạt động 7

Hướng dẫn về nhà

5 phút

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Nội dung cơ bản

Giới thiệu nam châm.

Yêu cầu học sinh thực hiện C1.

Cho học sinh nêu đặc điểm của nam châm (nói về các cực của nó)

Giới thiệu lực từ, từ tính.

Yêu cầu học sinh thực hiện C2.

Ghi nhận khái niệm.

Thực hiện C1.

Nêu đặc điểm của nam châm.

Ghi nhận khái niệm.

Thực hiện C2.

I. Nam châm

+ Loại vật liệu có thể hút được sắt vụn gọi là nam châm.

+ Mỗi nam châm có hai cực: bắc và nam.

+ Các cực cùng tên của nam châm đẩy nhau, các cực khác tên hút nhau. Lực tương tác giữa các nam châm gọi là lực từ và các nam châm có từ tính.

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Nội dung cơ bản

Giới thiệu qua các thí nghiệm về sự tương tác giữa dòng điện với nam châm và dòng điện với dòng điện.

Kết luận về từ tính của dòng điện.

II. Từ tính của dây dẫn có dòng điện

Giữa nam châm với nam châm, giữa nam châm với dòng điện, giữa dòng điện với dòng điện có sự tương tác từ.

Dòng điện và nam châm có từ tính.

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Nội dung cơ bản

Yêu cầu học sinh nhắc lại khái niệm điện trường. Tương tự như vậy nêu ra khái niệm từ trường.

Giới thiệu nam châm nhỏ và sự định hướng của từ trường đối với nam châm thử.

Giới thiệu qui ước hướng của từ trường.

Nhắc lại khái niệm điện trường và nêu khái niệm từ trường.

Ghi nhận sự định hướng của từ trường đối với nam châm nhỏ.

Ghi nhận qui ước.

III. Từ trường

1. Định nghĩa

Từ trường là một dạng vật chất tồn tại trong không gian mà biểu hiện cụ thể là sự xuất hiện của của lực từ tác dụng lên một dòng điện hay một nam châm đặt trong nó.

2. Hướng của từ trường

Từ trường định hướng cho cho các nam châm nhỏ.

Qui ước: Hướng của từ trường tại một điểm là hướng Nam – Bắc của kim nam châm nhỏ nằm cân bằng tại điểm đó.

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Nội dung cơ bản

Cho học sinh nhắc lại khái niệm đường sức điện trường.

Giới thiệu khái niệm.

Giới thiệu qui ước.

Giới thiệu dạng đường sức từ của dòng điện thẳng dài.

Giới thiệu qui tắc xác định chiều đưòng sức từ của dòng điện thẳng dài.

Đưa ra ví dụ cụ thể để học sinh áp dụng qui tắc.

Giới thiệu mặt Nam, mặt Bắc của dòng điện tròn.

Giới thiệu cách xác định chiều của đường sức từ của dòng điện chạy trong dây dẫn tròn.

Yêu cầu học sinh thực hiện C3.

Giới thiệu các tính chất của đường sức từ.

Nhắc lại khái niệm đường sức điện trường.

Ghi nhận khái niệm.

Ghi nhận qui ước.

Ghi nhận dạng đường sức từ.

Ghi nhận qui tắc nắm tay phải.

Áp dụng qui tắc để xác định chiều đường sức từ.

Nắm cách xác định mặt Nam, mặt Bắc của dòng điện tròn.

Ghi nhận cách xác định chiều của đường sức từ.

Thực hiện C3.

Ghi nhận các tính chất của đường sức từ.

IV. Đường sức từ

1. Định nghĩa

Đường sức từ là những đường vẽ ở trong không gian có từ trường, sao cho tiếp tuyến tại mỗi điểm có hướng trùng với hướng của từ trường tại điểm đó.

Qui ước chiều của đường sức từ tại mỗi điểm là chiều của từ trường tại điểm đó.

2. Các ví dụ về đường sức từ

+ Dòng điện thẳng rất dài

- Có đường sức từ là những đường tròn nằm trong những mặt phẵng vuông góc với dòng điện và có tâm nằm trên dòng điện.

- Chiều đường sức từ được xác định theo qui tắc nắm tay phải: Để bàn tay phải sao cho ngón cái nằm dọc theo dây dẫn và chỉ theo chiều dòng điện, khi đó các ngón tay kia khum lại chỉ chiều của đường sức từ.

+ Dòng điện tròn

- Qui ước: Mặt nam của dòng điện tròn là mặt khi nhìn vào đó ta thấy dòng điện chạy theo chiều kim đồng hồ, còn mặt bắc thì ngược lại.

- Các đường sức từ của dòng điện tròn có chiều đi vào mặt Nam và đi ra mặt Bắc của dòng điện tròn ấy.

3. Các tính chất của đường sức từ

+ Qua mỗi điểm trong không gian chỉ vẽ được một đường sức.

+ Các đường sức từ là những đường cong khép kín hoặc vô hạn ở hai đầu.

+ Chiều của đường sức từ tuân theo những qui tắc xác định.

+ Qui ước vẽ các đường sức mau (dày) ở chổ có từ trường mạnh, thưa ở chổ có từ trường yếu.

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Cho học sinh tóm tắt những kiến thức cơ bản.

Tóm tắt những kiến thức cơ bản.

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Yêu cầu học sinh về nhà làm các bài tập 5 đến 8 trang 124 sgk và 19.3; 19.5 và 19.8 sbt.

Ghi các bài tập về nhà.