Viết công thức cấu tạo của các hợp chất hữu cơ lớp 9 (cách giải + bài tập)

Chuyên đề phương pháp giải bài tập Viết công thức cấu tạo của các hợp chất hữu cơ lớp 9 chương trình sách mới hay, chi tiết với bài tập tự luyện đa dạng giúp học sinh ôn tập, biết cách làm bài tập Viết công thức cấu tạo của các hợp chất hữu cơ.

Viết công thức cấu tạo của các hợp chất hữu cơ lớp 9 (cách giải + bài tập)

A. Lý thuyết và phương pháp giải

Để viết đúng công thức cấu tạo của hợp chất hữu cơ, học sinh cần nắm chắc các kiến thức sau:

1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử

- Hóa trị: Trong hợp chất hữu cơ carbon có hóa trị IV, hydrogen có hóa trị I, oxygen có hóa trị II.

- Liên kết:  Trong công thức cấu tạo, liên kết cộng hoá trị giữa hai nguyên tử bằng một cặp electron dùng chung được gọi là liên kết đơn, biểu diễn bằng một gạch nối (−); còn liên kết cộng hoá trị giữa hai nguyên tử bằng hai cặp electron dùng chung được gọi là liên kết đôi, biểu diễn bằng hai gạch nối (=).

2. Mạch carbon

- Carbon liên kết với nhau tạo thành mạch carbon:

+ Mạch carbon không phân nhánh

+ Mạch carbon phân nhánh

+ Mạch vòng

3. Công thức cấu tạo của hợp chất hữu cơ

- Công thức cấu tạo là công thức cho biết trật tự liên kết và cách thức liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.

- Công thức cấu tạo còn được viết dưới dạng thu gọn bằng cách viết gộp nguyên tử hydrogen vào nguyên tử liên kết với nó thành từng nhóm.

- Dựa vào công thức cấu tạo xác định thành phần nguyên tử trong phân tử.

Ví dụ: ethane

Công thức phân tử	Công thức cấu tạo dạng đầy đủ	Công thức cấu tạo dạng thu gọn
C2H6		CH3−CH3

B. Ví dụ minh hoạ

Ví dụ 1. Viết công thức cấu tạo dạng đầy đủ của CH₃Br, CH₄O

Hướng dẫn giải

Ví dụ 2. Viết các công thức cấu tạo mạch hở của hợp chất có công thức phân tử C₄H₈.

Hướng dẫn giải

CH₂=CH−CH₂−CH₃

CH₃−CH=CH−CH₃

C. Bài tập tự luyện

Câu 1. Trong phân tử CHCl₃ có mấy liên kết đơn?

A. 1.      

B. 2.  

C. 3.  

D. 4.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D.

Trong phân tử CHCl₃ có 4 liên kết đơn

CTCT: 

Câu 2. Trong phân tử C₃H₆ mạch vòng có bao nhiêu liên kết đôi?

A. 0.      

B. 2.  

C. 4.  

D. 1.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A.

Phân tử C₃H₆ mạch vòng không chứa liên kết đôi

CTCT:

Câu 3. Trong các hợp chất hữu cơ, carbon luôn có hóa trị là

A. I.

B. IV.

C. III.

D. II.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B.

Trong các hợp chất hữu cơ, carbon luôn có hóa trị IV.

Câu 4. Công thức cấu tạo nào sau đây là đúng

A. CH₃−CH₄.

B. CH₃−CH₃−Cl.

C. CH₃−CH₂−O−H.

D. CH₃−CH₃=Cl.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C.

Carbon có hóa trị IV nên công thức cấu tạo đúng là CH₃−CH₂−O−H.

Câu 5. Hợp chất có công thức phân tử là C₃H₆ có số công thức cấu tạo mạch hở là

A. 1.      

B. 2.  

C. 3.  

D. 4.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A.

Hợp chất có công thức phân tử là C₃H₆ có duy nhất 1 công thức cấu tạo mạch hở đó là:

CH=CH₂−CH₃

Câu 6. Các công thức cấu tạo nào sau đây có cùng công thức phân tử?

(2) CH₃−CH₂−CH₂−CH₃

A. (1), (2), (3).

B. (1), (2), (5).

C. (2), (5).

D. (4), (5).

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C.

Các chất (1), (3), (4) có cùng CTPT là C₄H₁₀O.

Các chất (2) và (5) có cùng CTPT là C₄H₁₀.

Câu 7. Số công thức cấu tạo ứng với công thức phân tử C₂H₅Cl là

A. 1.      

B. 2.  

C. 3.  

D. 4.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A.

Ứng với công thức phân tử C₂H₅Cl duy nhất 1 công thức cấu tạo là: CH₃−CH₂−Cl.

Câu 8. Công thức cấu tạo cho biết

A. Số lượng liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.

B. Các loại liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.

C. Thứ tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.

D. Bản chất liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Công thức cấu tạo cho biết thứ tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.

Câu 9. Hợp chất nào sau đây có thể chứa liên kết ba trong phân tử?

A. C₃H₄.      

B. C₃H₆.               

C. C₃H₈.                 

D. C₂H₆.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Một trong các công thức cấu tạo của C₃H₄ là CH≡C−CH₃, công thức cấu tạo này có liên kết ba trong phân tử.

Câu 10. Cho các phát biểu sau:

(1) Ứng với mỗi công thức phân tử chỉ có một công thức cấu tạo.

(2) Ứng với mỗi công thức cấu tạo chỉ có một công thức phân tử.

(3) Hai chất hữu cơ khác nhau thì công thức phân tử của chúng phải khác nhau.

(4) Mỗi hợp chất hữu cơ chỉ có một công thức cấu tạo với một trật tự liên kết nhất định giữa các nguyên tử trong phân tử.

Số phát biểu sai là

A. 1.      

B. 2.  

C. 3.  

D. 4.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Phát biểu sai là: (1), (3)

- Phát biểu (1) sai vì ứng với một công thức phân tử có thể có nhiều công thức cấu tạo.

Ví dụ ứng với công thức phân tử C₂H₆O có thể có các công thức cấu tạo: CH₃CH₂OH và CH₃OCH₃.

- Phát biểu (3) sai vì hai chất hữu cơ khác nhau có thể cùng công thức phân tử.

Ví dụ: Hai chất CH₃CH₂OH (ethylic alcohol) và CH₃OCH₃ (acetone) cùng công thức phân tử C₂H₆O

Xem thêm các dạng bài tập Khoa học tự nhiên 9 phần Hóa học hay, chi tiết khác:

• Lập công thức phân tử của hợp chất hữu cơ
• Bài tập về phản ứng cháy của alkane
• Bài tập về phản ứng cháy của alkene
• Bài tập về phản ứng cộng của alkene
• Bài tập về phản ứng trùng hợp của alkene
• Bài tập về phản ứng cháy của ethylic alcohol

Xem thêm các loạt bài Để học tốt Hóa học 9 hay khác:

• Giải bài tập Hóa học 9
• Giải sách bài tập Hóa 9
• Đề thi Hóa học 9
• Wiki 200 Tính chất hóa học
• Wiki 3000 Phản ứng hóa học quan trọng

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---