Lý thuyết KHTN 9 Cánh diều Bài 42: Giới thiệu về tiến hoá, chọn lọc nhân tạo và chọn lọc tự nhiên

Với tóm tắt lý thuyết Khoa học tự nhiên 9 Bài 42: Giới thiệu về tiến hoá, chọn lọc nhân tạo và chọn lọc tự nhiên sách Cánh diều hay nhất, ngắn gọn sẽ giúp học sinh lớp 9 nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn KHTN 9.

Lý thuyết KHTN 9 Cánh diều Bài 42: Giới thiệu về tiến hoá, chọn lọc nhân tạo và chọn lọc tự nhiên

I. KHÁI NIỆM TIẾN HOÁ

- Khái niệm: Trong sinh học, tiến hóa là sự thay đổi vốn gene của quần thể từ thế hệ này sang thế hệ khác.

- Tiến hoá có thể dẫn đến hình thành đặc điểm thích nghi, hình thành loài mới hoặc tuyệt chủng của loài.

- Ví dụ: Ở Anh, trước cách mạng công nghiệp, thân cây không bị bám muội than, quần thể bướm đêm Biston betnlaria ở Anh gồm phần lớn cá thể màu sáng. Trong cách mạng công nghiệp, thân cây bị bám muội than, quần thể bướm đêm gồm phần lớn cá thể màu tối. Sự thay đổi này là do bướm màu tối ngụy trang tốt hơn và ít bị các loài chim ăn côn trùng phát hiện và bắt làm mồi.

II. CHỌN LỌC NHÂN TẠO

- Khái niệm: Chọn lọc nhân tạo là quá trình con người chọn những cá thể vật nuôi, cây trồng mang đặc tính mong muốn để nhân giống và loại bỏ các cá thể khác.

- Đối tượng chọn lọc: Vật nuôi, cây trồng.

- Động lực chọn lọc: Nhu cầu của con người.

- Tác nhân chọn lọc: Con người.

- Cơ chế chọn lọc: Phát hiện, giữ lại, nhân giống những cá thể mang đặc tính phù hợp với nhu cầu và loại thải cá thể thiếu các đặc tính đó. Trải qua nhiều thế hệ, đặc điểm di truyền phù hợp với nhu cầu của con người ngày càng được tăng cường và giống mới được tạo thành.

- Kết quả chọn lọc: Tạo được các giống cây trồng, vật nuôi phù hợp với nhu cầu của con người. Chọn lọc nhân tạo theo nhiều nhu cầu khác nhau của con người đã dẫn đến sự đa dạng của các loài vật nuôi và cây trồng từ vài dạng hoang dại ban đầu.

- Ví dụ:

II. CHỌN LỌC TỰ NHIÊN

- Khái niệm: Chọn lọc tự nhiên là quá trình mà điều kiện sống giữ lại các cá thể mang kiểu hình có lợi và loại bỏ các cá thể mang kiểu hình có hại; từ đó gián tiếp làm tăng tỉ lệ kiểu gene, tỉ lệ allele có lợi trong quần thể qua các thế hệ.

- Đối tượng chọn lọc: Toàn bộ sinh giới.

- Động lực chọn lọc: Đấu tranh sinh tồn.

- Tác nhân chọn lọc: Điều kiện môi trường sống.

- Cơ chế chọn lọc:

+ Tác động trực tiếp lên kiểu hình và gián tiếp lên kiểu gene.

+ Giữ lại các cá thể mang kiểu hình có lợi và loại bỏ các cá thể mang kiểu hình có hại → Tần số gene (allele) quy định kiểu hình thích nghi của quần thể tăng qua các thế hệ và trở nên phổ biến trong quần thể. Sau nhiều thế hệ, chọn lọc tự nhiên khiến quần thể ban đầu với nhiều kiểu hình khác nhau tiến hoá thành quần thể với kiểu hình có lợi (đặc điểm thích nghi) chiếm ưu thế.

- Kết quả chọn lọc:

+ Chọn lọc tự nhiên giúp kiểu hình có lợi của sinh vật trở nên phổ biến trong quẩn thể (hình thành quần thể thích nghi với môi trường).

+ Ở một loài có nhiều quần thể, mỗi quần thể được chọn lọc theo một điều kiện sống nhất định, dẫn đến thay đổi tỉ lệ allele, tỉ lệ kiểu gene theo một cách riêng. Trải qua nhiều thế hệ, các quần thể của loài đó có thể tiến hoá thành nhiều loài mới, làm tăng đa dạng loài sinh vật.

- Ví dụ: Từ một loài chim sẻ di cư đến quần đảo Galapagos cách đây khoảng 3 triệu năm, chọn lọc tự nhiên tạo nên 15 loài chim sẻ Darwin có cấu trúc mỏ khác nhau thích nghi với các loại thức ăn khác nhau: Chim sẻ ăn côn trùng như chim chích xanh có mỏ dài và nhọn thích nghi với việc bắt côn trùng. Trong khi đó, chim sẻ ăn thực vật như chim sẻ đất vừa có mỏ ngắn và tù thích nghi với việc tách quả, hạt.

Xem thêm tóm tắt lý thuyết Khoa học tự nhiên lớp 9 Cánh diều hay khác:

• Lý thuyết KHTN 9 Bài 39: Di truyền liên kết và cơ chế xác định giới tính

• Lý thuyết KHTN 9 Bài 40: Di truyền học người

• Lý thuyết KHTN 9 Bài 41: Ứng dụng công nghệ di truyền vào đời sống

• Lý thuyết KHTN 9 Bài 43: Cơ chế tiến hoá

• Lý thuyết KHTN 9 Bài 44: Sự phát sinh và phát triển sự sống trên Trái Đất

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 9 hay khác:

• Giải sgk Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
• Giải SBT Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều
• Giải lớp 9 Cánh diều (các môn học)
• Giải lớp 9 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 9 Chân trời sáng tạo (các môn học)

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---