(Siêu ngắn) Soạn bài Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt - Kết nối tri thức

Bài viết soạn bài Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt siêu ngắn gọn sách Ngữ văn 7 Kết nối tri thức giúp học sinh lớp 7 dễ dàng soạn văn 7.

(Siêu ngắn) Soạn bài Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt- Kết nối tri thức

A/ Hướng dẫn soạn bài Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt

* Trước khi đọc

Câu 1 (trang 107 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Em biết những bài hát hay bức tranh, bức ảnh nào về mùa xuân? Hãy chia sẻ cùng các bạn.

Trả lời:

- Bài hát về mùa xuân: Câu chuyện đầu năm, ước nguyện đầu xuân.

- Tranh ảnh về mùa xuân:

Câu 2 (trang 107 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Em thích nhất điều gì về mùa xuân?

Trả lời:

Xuân đến cây cối đâm chồi nảy lộc, một năm mới lại được bắt đầu khi những cánh đào thắm nở rộ. Xuân đến quê tôi rất sôi động, náo nhiệt. Cảnh sắc chợ Tết quê tôi chính là nét vẽ sinh động mà tôi yêu thích nhất. Chợ quê tôi không quá to nhưng vẫn bày bán rất nhiều những mặt hàng cần thiết cho một năm mới đến. Khu đồ ăn, khu hoa quả hay khu quần áo đều tấp nập người qua. Không khí vui tươi, ồn ào đã bao trùm lên khắp không gian. Cảnh chợ Tết mỗi năm ở quê tôi chính mãi in đậm trong kí ức của tôi.

* Đọc văn bản

Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc: 

Câu 1 (trang 107 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Có phải “ai cũng chuộng mùa xuân” không?

Trả lời:

- Ai cũng chuộng mùa xuân tự nhiên như thế.

Câu 2 (trang 107 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Những loài cây sắp trổ lá đơm hoa vào mùa xuân.

Trả lời:

- Những loài cây sắp trổ lá, đơm hoa vào mùa xuân: nhựa sống trong cành mai, gốc đào, chồi mận.

Câu 3 (trang 107 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Không gian đặc trưng của mùa xuân ở miền Bắc.

Trả lời:

- Không gian đặc trưng của mùa xuân ở miền Bắc: có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng,…

Câu 4 (trang 108 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Chú ý những cảm giác của tác giả trong mủa xuân.

Trả lời:

- Cảm giác của tác giả trong mùa xuân: Làm cho người ta muốn phát điên, ngồi yên không chịu được, máu trong người cũng căng lên.

Câu 5 (trang 108 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Bức tranh mùa xuân tuyệt đẹp thời điểm sau rằm tháng Giêng.

Trả lời:

- Bức tranh mùa xuân tuyệt đẹp sau rằm tháng Giêng:

+ Đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong

+ Cỏ không còn mát xanh nhưng để lại một mùi hương man mác

+ Mưa xuân thay thế cho mưa phùn khi trời đã hết nồm

+ Những màu xanh tươi hiện lên bầu trời chứ không còn là nền trời đùng đục như pha lê mờ.

+ Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng năng đã đi kiếm nhụy hoa

+ Trên nền trời trong xanh có những làn sóng hồng hồng

+ Bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, tràn đầy nhựa sống

Câu 6 (trang 109 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Khung cảnh đêm trăng tháng Giêng.

Trả lời:

- Khung cảnh đêm trăng tháng Giêng:

+ Đêm xanh biêng biếc, nhìn lên thấy rõ từng cánh sếu bay.

+ Trời vẫn rét tình tứ đêm khuya.

+ Đêm không mưa, trời sáng lung linh như ngọc.

* Sau khi đọc

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc: 

Câu 1 (trang 110 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Mạch cảm xúc của tác giả được khơi dậy qua sự hồi tưởng về không gian. Tìm chi tiết miêu tả không gian đặc trưng của mùa xuân Hà Nội (vào đầu tháng Giêng và sau rằm tháng Giêng) và chi tiết miêu tả không gian gia đình.

Trả lời:

- Những chi tiết miêu tả không gian đặc trưng của mùa xuân Hà Nội:

+ Khi mùa xuân bắt đầu đến: “Mùa xuân của tôi – mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội – là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát hêu tình của cô gái đẹp như thơ mộng…”

+ Không khí gia đình: “Nhang trầm, đèn nến, và nhất là bầu không khí gia đình đoàn tụ êm đềm, trên kính dưới nhường, trước những bàn thờ Phật, bàn thờ Thánh, bàn thờ Tổ tiên làm cho lòng anh ấm lạ ấm lùng, tuy miệng chẳng nói ra nhưng trong lòng thì cảm giác như có không biết bao nhiêu là hoa mới nở, bướm ra ràng mở hội liên hoan”.

+ Sau rằm tháng Giêng: “Nhưng tôi yêu xuân nhất vào khoảng sau ngày rằm tháng Giêng, Tết hết mà chưa hết hẳn, đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong, cỏ không mướt xanh như cuối đông đầu Giêng, nhưng trái lại lại nức một mùi hương man mác”; “Trên giàn thiên lí, vài con ong siêng năng đã bay đi kiếm nhị hoa. Chỉ độ tám chín giờ sáng, trên nền trời trong trong có những làn sáng hồng hồng rung động như cánh con ve mới lột”; “Đêm xanh biêng biếc, tuy có mưa dây, nhưng nhìn lên thấy rõ từng đàn sếu bay. Về khuya, trời vẫn rét một cách tình tứ nên thơ”.

Câu 2 (trang 110 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Trong cái rét ngọt đầu xuân, sức sống của thiên nhiên và con người được khơi dậy như thế nào?

Trả lời:

Sức sống của thiên nhiên và con người được khơi dậy được miêu tả trong cái rét ngọt đầu xuân là căng tràn nhựa sống, tràn ngập niềm vui, sự hứng khởi. Cụ thể:

+ Với con người: Nghe như lòng mình say sưa một cái gì đó; nhựa sống trong người căng lên như máu cũng căng lên trong lộc của loài nai, như mầm non của cây cối; tim người ta cũng dương như cũng trẻ hơn ra, và đập mạnh hơn trong những ngày đông tháng giá; anh cũng “sống” lại và thèm khát yêu thương thực sự; Ra ngoài trời, thấy ai cũng muốn yêu thương, về đến nhà cũng lại thấy yêu thương nữa; Lòng anh ấm lạ ấm lùng, tuy miệng chẳng nói ra nhưng trong lòng thì cảm như có không biết bao nhiêu là loài hoa mới nở, bướm ra ràng mở hội liên hoan.

+ Với thiên nhiên: Nghe thấy rạo rực nhựa sống trong cành mai, gốc đào, chồi mận ở ngoài vườn; như mầm non của cây cối, nằm im mãi không chịu được, phải trỗi ra thành những cái lá nhỏ li ti giơ tay vẫy những cặp uyên ương đứng cạnh; đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong, cỏ không mướt xanh như cuối đông đầu Giêng, nhưng trái lại lại nức một mùi hương man mác.

Câu 3 (trang 110 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Nêu nhận xét của em về cách tác giả diễn tả cảm giác của lòng mình khi mùa xuân đến.

Trả lời:

- Trong bài văn, tác giả diễn tả cảm giác của lòng mình khi mùa xuân đến rất chân thực, tinh tế, gắn với một tình yêu và trân trọng rất lớn. Qua đó đã tạo nên bức tranh xuân có cảnh đẹp, tình say.

- Những chi tiết về mùa xuân được tác giả ghi nhớ rất kĩ trong trí nhớ và miêu tả nó rất mượt mà văn chương. Ví dự như mưa mùa xuân có: mưa riêu riêu, mùa phùn, mưa dây… cây cối thì căng tràn nhựa sống (cây mai, đào, các mầm non đâm chồi nảy lộc).

- Đối với con người thì tác giả cũng miêu tả lại các niềm vui như: nhựa sống trong người căng lên; tim dường như cũng trẻ hơn ra, và đập mạnh hơn; thèm khát yêu thương; trong lòng thì cảm như có không biết bao nhiêu là loài hoa mới nở, bướm ra ràng mở hội liên hoan…

Câu 4 (trang 110 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Tác giả đã triển khai bài tùy bút theo mạch chủ đề về mùa xuân bắt đầu từ “ai cũng chuộng mùa xuân” như thế nào?

Trả lời:

Tác giả đã triển khai bài tùy bút theo mạch chủ đề về mùa xuân bắt đầu từ “ai cũng chuộng mùa xuân” một cách đầy tự nhiên, giống như cách mùa xuân đã được con người quy định là mùa đầu tiên trong bốn mùa xuân, hạ, thu, đông. Với cách viết tự nhiên như vậy, tác giả đã thể hiện được cảm xúc, tình cảm của mình đối với mùa xuân cũng rất tự nhiên, mộc mạc, gần gũi.

Câu 5 (trang 110 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Trong đoạn trích, khi nói về mùa xuân, tác giả dùng các cụm từ như mùa xuân của tôi, mùa xuân thần thánh của tôi, mùa xuân của Hà Nội thân yêu. Cách viết này cho em hiểu điều gì về cuộc sống và tình cảm riêng của người viết?

Trả lời:

- Khi nói về mùa xuân, tác giả dùng cụm từ như mùa xuân của tôi, mùa xuân thần thánh của tôi, cách viết này làm cho em cảm nhận được tình yêu của tác giả với thiên nhiên, đặc biệt là tình yêu với mùa xuân. Tác giả yêu đến nỗi muốn hòa mình vào với mùa xuân, muốn sở hữu cả mùa xuân, đã tự cho mùa xuân là của mình và hơn nữa, tác giả còn phong cho mùa xuân là “thần thánh” – điều rất hiếm khi xuất hiện trong lịch sử loài người.

- Với cách viết mùa xuân của Hà Nội thân yêu, tác giả đã diễn tả được bộc lộ được tình cảm của mình với Hà Nội, đặc biệt là với mùa xuân trên đất Hà Nội. Đó là tình yêu của một người con với mảnh đất quê hương thân thiết, ruột thịt khi xa xứ. Đặc biệt, tùy bút được viết khi tác giả đang sống tại Miền Nam mà những hình ảnh về mùa xuân Hà Nội đã hiện lên đầy đủ, vẹn nguyên và đầy cảm xúc càng chứng minh người viết là một người rất yêu Hà Nội, rất yêu mùa xuân xuân Hà Nội.

Câu 6 (trang 110 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Chọn một câu văn cho thấy lời văn của bài tùy bút như lời trò chuyện tâm tình. Theo em, đặc điểm đó của lời văn có tác động như thế nào đến cảm nhận của người đọc?

Trả lời:

- Câu văn cho thấy lời văn của bài tùy bút như lời trò truyện tâm tình: “Tự nhiên như thế: ai cũng chuộng mùa xuân”.

- Đặc điểm của lời văn như lời trò truyện tâm tình làm cho người đọc cảm nhận được dường như lời trò truyện đó là đang tâm sự cùng mình, khiến cho người đọc cảm thấy gẫn gũi hơn, hòa nhập vào câu truyện dễ dàng và tự nhiên hơn. Đồng thời, qua đó làm cho người đọc cũng liên tưởng về mùa xuân trên quê hương, đất nước của mình.

* Viết kết nối với đọc 

Bài tập (trang 17 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Viết đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu) nêu cảm nhận về cảnh sắc và không khí xuân quê hương em.

Trả lời:

Mùa xuân ở quê tôi là mùa xuân đẹp nhất. Những ngày đầu tiên của mùa xuân sẽ xuất hiện những trận mưa phùn. Những trận mưa ấy như mang theo vitamin sức sống để tưới cho cây cỏ, hoa lá. Cây nào cũng như bừng tỉnh sau một giấc ngủ dài và thi nhau đâm chồi, nảy lộc đón mùa xuân về. Nhất là các loài hoa như hoa đào, hoa hồng, hoa dơn… thi nhau nở hoa khoe sắc làm cho mùa xuân trở nên thêm rực rỡ, tươi vui.

B/ Học tốt bài Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt

1/ Nội dung chính Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt

- Cảm nhận về cảnh sắc và không khí mùa xuân Hà Nội của tác giả Vũ Bằng.

2/ Bố cục văn bản Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt

Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt có bố cục gồm 3 phần

- Phần 1 (từ đầu đến “mê luyến tâm hồn”): Cảm nhận về quy luật tình cảm của con người với màu xuân

- Phần 2 (tiếp đó đến “mở hội liên hoan”): Cảnh sắc, không khí mùa xuân Hà Nội

- Phần 3 (còn lại): Cảnh sắc và không khí màu xuân sau ngày rằm tháng Giêng

3/ Tóm tắt văn bản Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt

Văn bản "Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt" là lời của một người con xa quê hương, khao khát được đoàn tụ viết về mùa xuân trên mảnh đất Bắc. Trước tiên là những dòng suy nghĩ về quy luật chung của thiên nhiên, mùa xuân sau đó đi vào cảm nhận sâu sắc từng chi tiết mùa xuân của đất Bắc trên những phương diện: cảnh sắc, thời tiết, những lễ nghi, phong tục. Theo dòng cảm xúc đó, tác giả tiếp tục miêu tả lại không khí và sự thay đổi của mùa xuân sau ngày rằm tháng Giêng. Từ đó giúp người đọc cảm nhận được tình yêu quê hương tha thiết của tác giả.

4/ Nội dung, nghệ thuật văn bản Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt

- Nội dung: 

Cảnh sắc thiên nhiên, không khí mùa xuân Hà Nội và miền Bắc được cảm nhận, tái hiện trong nỗi nhớ thương da diết của một người xa quê. Bài tùy bút đã biểu lộ chân thực và cụ thể tình quê hương, đất nước, lòng yêu cuộc sống và tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, ngòi bút tài hoa của tác giả

- Nghệ thuật

+ Trình bày nội dung văn bản theo dòng cảm xúc lôi cuốn, say mê

+ Lựa chọn từ ngữ, câu văn linh hoạt, biểu cảm, giàu hình ảnh

+ Có nhiều so sánh, liên tưởng độc đáo, giàu chất thơ

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 7 Kết nối tri thức siêu ngắn, hay khác:

• Tri thức ngữ văn trang 106

• Thực hành tiếng Việt trang 110

• Chuyện cơm hến

• Thực hành tiếng Việt trang 116

• Hội lồng tồng

• Viết văn bản tường trình

• Trình bày ý kiến về vấn đề văn hoá truyền thống trong xã hội hiện đại

• Củng cố, mở rộng trang 126

• Thực hành đọc: Những khuôn cửa dấu yêu trang 126, 127, 128, 129

• Đọc mở rộng trang 129

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 7 hay khác:

• Soạn văn 7 Kết nối tri thức (hay nhất)
• Soạn văn 7 Kết nối tri thức (ngắn nhất)
• Soạn văn 7 Kết nối tri thức (siêu ngắn)
• Giải lớp 7 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 7 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 7 Cánh diều (các môn học)

---