toluene + HNO3 | C6H5CH3 + HNO3 → C6H2(NO2)3CH3 + H2O

Phản ứng toluene + HNO₃ hay C₆H₅CH₃ + HNO₃ tạo ra trinitrotoluene (thuốc nổ TNT) thuộc loại phản ứng thế (phản ứng nitro hóa) đã được cân bằng chính xác và chi tiết nhất. Bên cạnh đó là một số bài tập có liên quan về toluene có lời giải, mời các bạn đón xem:

C₆H₅CH₃ + 3HNO₃ C₆H₂(NO₂)₃CH₃ + 3H₂O

Điều kiện phản ứng

HNO₃ đặc, xúc tác H₂SO₄ đặc.

Cách thực hiện phản ứng          

Cho toluene tác dụng với dung dịch HNO₃ đặc và xúc tác H₂SO₄ đặc.

Hiện tượng nhận biết phản ứng

Không có hiện tượng nhận biết đặc biệt

Bạn có biết

- Các ankylbenzen dễ tham gia phản ứng thế nguyên tử H của vòng benzene hơn benzene và sự thế ưu tiên ở vị trí ortho và para so với nhóm ankyl.

- Trong ngành hóa sinh, người ta dùng toluene để tách hemoglobin từ tế bào hồng cầu. toluene còn nổi tiếng vì từ nó có thể điều chế thuốc nổ TNT.

Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Điều nào sau đây sai khi nói về toluene?

A. toluene là một hydrocarbon thơm.

B. toluene có mùi thơm nhẹ.

C. toluene là đồng phân của benzene.

D. toluene tan nhiều trong dung môi hữu cơ.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

toluene là đồng đẳng của benzene.

Ví dụ 2: Khi cho toluene tác dụng với HNO₃ (H₂SO₄, t^o) theo tỉ lệ 1: 1 thu được sản phẩm có tên gọi là

A. Thuốc nổ TNT

B. 2,4,6-trinitrotoluene

C. nitrobenzen

D. Cả A, B đều đúng.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Sản phẩm thu được là nitrobenzen.

Ví dụ 3: Cho toluene tác dụng với lượng dư HNO₃ đặc có xúc tác H₂SO₄ đặc để điều chế 2,4,6-trinitrotoluene. Khối lượng điều chế được từ 23 kg toluene (hiệu suất 80%) là:

A. 45,40 kg

B. 70,94 kg

C. 18,40 kg

D. 56,75 kg

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

$$\begin{gathered} C_6{H}_{5}C{H}_3 +\hspace{0.17em}HN{O}_3 \underset{1:1}{\overset{H_{2}S{O}_4}{\to }}{C}_6{H}_2{\left(N{O}_2\right)}_{3}C{H}_3 +\hspace{0.17em}{H}_{2}O \\ 92 gam 227 gam\hspace{0.17em}(H=100\%) \end{gathered}$$

⇒ m = $\frac{23,227}{92}.80\%$= 45,4 kg

Xem thêm các phương trình hóa học hay khác:

• C₆H₅CH=CH₂ + Br₂ → C₆H₅-CHBr-CH₂Br
• 3C₆H₅-CH=CH₂ +10KMnO₄ $\stackrel{t^0}{\to }$3C₆H₅COOK +3K₂CO₃ +10MnO₂↓+KOH+4H₂O
• C₆H₅-CH=CH₂ + HBr → C₆H₅-CH(Br)-CH₃
• C₆H₅CH₃ + Br₂  $\stackrel{t^0}{\to }$ C₆H₅CH₂Br + HBr
• C₆H₅CH₃ + 2KMnO₄ $\stackrel{t^0}{\to }$ C₆H₅COOK + KOH + 2MnO₂↓ + H₂O
• C₆H₅ + Br₂  $\stackrel{bột Fe}{\to }$ C₆H₅Br + HBr
• C₆H₆ + HNO₃  $\stackrel{H_{2}S{O}_4 dac}{\to }$ C₆H₅NO₂ + H₂O
• C₆H₆ + 3H₂ $\stackrel{t^0, xt, Ni}{\to }$ C₆H₁₂
• C₆H₆ + 3Cl₂ $\stackrel{as}{\to }$ C₆Cl₆
• n-C₆H₅-CH=CH₂ $\stackrel{t^0, p, xt}{\to }$ (CH₂ -CH-C₆H₅)_n
• 2C₆H₆ + 15O₂ $\stackrel{t^0}{\to }$ 12CO₂ + 6H₂O

---