Vở thực hành Ngữ văn 8 Nam quốc Sơn Hà - Chân trời sáng tạo

Thông tin về cuộc kháng chiến chống quân Tống của nhà Lý:

.................................................................

.................................................................

.................................................................

Thông tin về trận chiến dọc phòng tuyến sông Như Nguyệt (năm 1077) do Lý Thường Kiệt chỉ huy:

.................................................................

.................................................................

Thông tin về cuộc kháng chiến chống quân Tống của nhà Lý:

- Thời gian: năm 1075 - 1077

- Giai đoạn đầu: năm 1075 -1076, tướng nhà Lý là Lý Thường Kiệt đã chủ động đánh phủ đầu sang đất Tống với 10 vạn quân, phá thành Ung Châu.

- Giai đoạn sau: năm 1076 - 1077, quân Lý rút về phòng thủ chống lại cuộc phản công của đại quan tống do Quách Quỳ chỉ huy với 300.000 người.

- Cuộc chiến rơi vào bế tắc. Hai bên đàm phán, quân Tống rút khỏi lãnh thổ Việt Nam.

Thông tin về trận chiến dọc phòng tuyến sông Như Nguyệt (năm 1077) do Lý Thường Kiệt chỉ huy:

1. Diễn biến:

- Quách Quỳ cho quân vượt sông đánh phòng tuyến của ta nhưng bị quân ta phản công quyết liệt làm chúng không tiến vào được.

- Cuối xuân 1077 Lý Thường Kiệt cho quân vượt sông bắt ngờ đánh vào đồn giặc.

2. Kết quả:

- Quân giặc “Mười phần chết đến năm sáu phần”.

- Quách Quỳ chấp nhận giảng hòa và rút quân về nước.

3. Nguyên nhân - ý nghĩa:

- Sự ủng hộ tinh thần đoàn kết của quân dân ta

- Tài chỉ huy của Lý Thường Kiệt

- Là trận đánh tuyệt vời trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc.

- Củng cố nền độc lập tự chủ của dân tộc.

- Đập tan mộng xâm lược Đại Việt của nhà Tống.

Câu hỏi

Câu trả lời của em

Cách em thực hiện kĩ năng đọc

Kĩ năng đọc: Suy luận

Em hiểu thế nào là “thiên thư”?

................................................

................................................

...........................................

...........................................

Câu hỏi

Câu trả lời của em

Cách em thực hiện

kĩ năng đọc

Kĩ năng đọc: Suy luận

Em hiểu thế nào là “thiên thư”?

- Thiên - trời; thư - sách

=> Thiên thư: sách trời.

Tra cứu từ điển Hán - Việt

Cách phân chia bố cục thứ nhất

Cách phân chia bố cục thứ hai

.................................................................

.................................................................

Cách phân chia bố cục thứ nhất

Cách phân chia bố cục thứ hai

Bố cục bài thơ: 4 phần

+ Khai (câu 1): giới thiệu vấn đề chủ quyền với giọng điệu rõ ràng, cương quyết.

+ Thừa (câu 2): bổ sung ý đã nhắc đến ở câu 1 và giữ mạch cảm xúc.

+ Chuyển (câu 3): chuyển ý sang vấn đề xâm lược lãnh thổ của quân giặc.

+ Hợp (câu 4): khẳng định kết cục không tốt đẹp của quân giặc khi xâm lược lãnh thổ nước Nam.

Bố cục bài thơ: 2 phần

+ Câu 1 – 2: giới thiệu vấn đề chủ quyền và khẳng định tính tất yếu không thể thay đổi của chủ quyền đất nước.

+ Câu 3 – 4: cảnh cáo việc quân giặc sang xâm lược và khẳng định kết cục không tốt đẹp của chúng khi xâm lược lãnh thổ nước Nam.

Số câu

.......................................................................................................

Số chữ trong câu

.......................................................................................................

Niêm

.......................................................................................................

Vần

.......................................................................................................

Đối

.......................................................................................................

Kết luận: ....................................................................................................................

Số câu

4

Số chữ trong câu

7

Niêm

Chữ thứ hai của câu 1 là “trắc” niêm với chữ thứ hai của câu 4 cũng là “trắc”, chữ thứ hai của câu 2 là “bằng” niêm với chữ thứ hai của câu 3 cũng là “bằng”.

Vần

Chỉ hiệp theo một vần ở các câu 1, 2 và 4 (cư – thư – hư).

Đối

Thơ tứ tuyệt không có quy định đối cụ thể và khắt khe như thất ngôn bát cú.

Kết luận: Bài thơ tuân thủ quy định về luật, niêm, vần, đối của một bài thơ thất ngôn tứ tuyệt luật trắc vần bằng theo luật Đường.

Qua hai câu đầu, tác giả muốn khẳng định: ................................................................

a. Tác dụng của các dùng từ “Nam quốc” và “Nam đế” là: .......................................

- Cách ngắt nhịp câu “Nam quốc sơn hà Nam đế cư” là: ...........................................

- Tác dụng của cách ngắt nhịp này: ............................................................................

b. Tác dụng của việc nói đến “thiên thư” (sách trời) trong câu thơ thứ hai là: ..........

Qua hai câu đầu, tác giả muốn khẳng định: chủ quyền và tính tất yếu không thể thay đổi của chủ quyền đất nước.

a. Tác dụng của các dùng từ “Nam quốc” và “Nam đế” là: khẳng định sự chính danh của quốc gia, của bậc đế vương có chủ quyền trên lãnh thổ của mình. Trong chế độ phong kiến xưa kia, “đế” là danh xưng cao nhất dành cho người đứng đầu một nước. Đối với triều đình phong kiến Trung Hoa, chỉ có vua của họ mới là “đế”, còn vua các nước nhỏ là “vương”, thấp hơn “đế” một bậc. Ở đây, tác giả bài thơ dùng từ “Nam đế” để nhấn mạnh vị thế dân tộc và sự ngang hàng của vua nước Nam với vua phương Bắc.

- Cách ngắt nhịp câu “Nam quốc sơn hà Nam đế cư” là: có thể ngắt nhịp 4/3 hoặc 2/2/3.

- Tác dụng của cách ngắt nhịp này: Tỏ rõ hai vấn đề quan trọng nhất là “sông núi nước Nam”, và “vua nước Nam” đi liền với nhau ngay trong câu mở đầu của bài thơ. Đây là cách ngắt nhịp tiêu biểu của thơ thất ngôn tứ tuyệt luật Đường, tạo âm điệu chậm rãi, trang nghiêm.

b. Tác dụng của việc nói đến “thiên thư” (sách trời) trong câu thơ thứ hai là: Cho thấy “tính pháp lí” của chủ quyền: chủ quyền đã được ghi rõ, quy định rõ bằng văn bản của “nhà trời”, không phải chuyện người thường muốn mà thay đổi được và cũng không thể thay đổi được bằng hành vi xâm lược.

Dẫn chứng từ lịch sử

Dẫn chứng từ văn chương

.................................................................

.................................................................

Dẫn chứng từ lịch sử

Dẫn chứng từ văn chương

- Nhân dân ta đã trải qua 2 cuộc kháng chiến trường kì là kháng chiến. chống Pháp và kháng chiến chống Mĩ đầy hào hùng và luôn giành chiến thắng.

- Hịch tướng sĩ của Trần Hưng Đạo: Hịch tướng sĩ là một áng văn chính luận xuất sắc nhằm kêu gọi, khích lệ tinh thần yêu nước, lòng tự tôn, tự trọng và ý chí chống giặc ngoại xâm của các tướng sĩ. Mở đầu bài hịch, Trần Quốc Tuấn nêu những gương trung thần nghĩa sĩ trong sử sách. Tiếp theo Ngài tố cáo sự hống hách và tội ác của kẻ thù để khơi dậy lòng căm thù giặc của tướng sĩ. Ngài còn nói lên mối ân tình giữa chủ soái và tướng sĩ đồng thời Ngài phân tích phải trái, đúng sai, định hướng hàng ngũ quân sĩ và khẳng định những hành động nên làm.

- Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi: Đại cáo bình Ngô là bản anh hùng ca bất hủ của dân tộc Việt Nam. Bản cáo này do Lê Lợi giao cho Nguyễn Trãi viết ngay sau khi dẹp xong quân Minh, cuối năm 1427. Bài cáo là phần tổng kết toàn diện cuộc kháng chiến chống xâm lược, trong đó lên án tội ác của quân Minh, kể lại quá trình kháng chiến đầy gian khổ, hi sinh nhưng thắng lợi vẻ vang.