Giáo án KHTN 7 Kết nối tri thức Bài 39: Sinh sản vô tính ở sinh vật

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung kiến thức

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chiếu hình 39.1 SGK.

- GV yêu cầu HS thảo luận để hoàn thành phiếu học tập số 1.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

-Các thành viên trong nhóm hợp tác cùng nhau thực hiện nhiệm vụ học tập.

+Lập KH làm việc.

+Thảo thuận các quy tắc làm việc.

+Tiến hành thảo luận, giải quyết nhiệm vụ.

-Hoàn thiện PHT để chuẩn bị báo cáo.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

-Đại diện nhóm trình bày sản phẩm sau thời gian thảo luận.

-GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS lắng nghe, phản hồi tích cực, đánh giá phần trình bày của các nhóm.

- GV mở rộng: Mục đích của quá trình sinh sản là duy trì nòi giống. Nếu không có quá trình sinh sản thì sẽ không có các cá thể con của đời sau, như vậy nòi giống sẽ bị tuyệt diệt và sẽ dừng lại ở giai đoạn đó.Vì vậy sinh sản là một trong những quá trình quan trọng bậc nhất và nó là đặc trưng quan trọng nhất của sự sống để tạo ra các cá thể ở đời sau.

I. Sinh sản là gì?

- Khái niệm: Sinh sản là quá trình tạo ra những cá thể mới đảm bảo sự phát triển liên tục của loài.

Ví dụ:

+ Sinh sản ở cây đậu tương.

+ Sinh sản ở cá chép.

- Có 2 hình thức sinh sản:

+ Sinh sản vô tính.

+ Sinh sản hữu tính.

Sinh sản

Con sinh ra có sự kết hợp của giao tử đực và giao tử cái

Con sinh ra từ một phần cơ thể mẹ

Con có các đặc điểm giống cơ thể mẹ

Con có những đặc điểm khác cơ thể mẹ

Trùng roi

X

X

Cây gừng

X

X

Thủy tức

X

X

Đặcđiểm

Hình

thức

Giống

Khác

Nảy chồi

Từ một cá thể sinh ra từ một hoặc nhiều cá thể mới giống mẹ.

“ chồi” được mọc ra từ cơ thể mẹ, lớn dần lên và tách khỏi cơ thể mẹ thành cơ thể mới.

Phân mảnh

Mỗi mảnh nhỏ riêng biệt của cơ thể mẹ có thể phát triển thành 1 cơ thể hoàn chỉnh

Trinh sản

Tế bào trứng không thụ tinh phát triển thành cơ thể mới.

Tên cây

Mọc từ phần nào của cây?

Mọc từ phần nào của cây?

Phần đó thuộc loại CQ nào?

Trong ĐK nào?

Rau má

Thân bò

Cơ quan sinh dưỡng

Có đất ẩm

Gừng

Thân rễ

Cơ quan sinh dưỡng

Nơi ẩm

Khoai lang

Rễ củ

Cơ quan sinh dưỡng

Nơi ẩm

Lá thuốc bỏng

Lá

Cơ quan sinh dưỡng

Đủ độ ẩm

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung kiến thức

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV tiếp tục chia lớp thành 4 nhóm.

-Gv phát cho mỗi nhóm 1 tờ giấy A0, 1 bút dạ đỏ, 1 bút xanh.

- Giao nhiệm vụ:

Yêu cầu HS quan sát hình 39.2, 39.3, 39.4 và nghiên cứu thông tin SGK cùng thực hiện các câu hỏi sau:

+ Cơ thể con được hình thành như thế nào?

+ Số lượng và đặc điểm hình thái của cơ thể con so với cơ thể mẹ?

+ Thế nào là sinh sản vô tính?

+ Hãy nêu các đặc điểm của sinh sản vô tính?

- GV cung cấp thông tin: Ở một số loài thực vật, các cơ quan sinh dưỡng như: rễ, thân, lá ngoài chức năng nuôi dưỡng cây, chúng còn có thể tạo thành cây mới. Vậy cây con được tạo ra từ những cơ quan đó được gọi là hình thức sinh sản gì?

- GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK hình 39.5, cho biết:

+ Nêu các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật? cho ví dụ?

- GV yêu cầu hs hoạt động nhóm hoàn thành phiếu học tập sau( PHT số 2)

+ Vì sao người ta gọi hình thức sinh sản từ rễ, thân lá, là sinh sản sinh dưỡng?

- GV: chiếu hình ảnh một số loài động vật: ong, thủy tức, chó, mèo, lợn, → theo em, động vật nào có hình thức sinh sản vô tính?

+ Kể tên các hình thức sinh sản vô tính ở động vật?

- GV cho HS hoạt động nhóm cặp đôi hoàn thành bảng 39.1 sgk/159; bảng 39.2 và phiếu học tập số 2.

+ Trình bày các biện pháp diệt cỏ dại?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, độc lập suy nghĩ và ghi ý kiến của mình vào các góc “khăn trải bàn”.

- HS thảo luận nhóm để thống nhất và ghi kết quả chung của nhóm vào giữa “khăn trải bàn”.

+ GV quan sát HS hoạt động, hỗ trợ khi HS cần

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS điền thông tin Bảng 39.1, 39.2 và đại diện nhóm báo cáo kết quả thảo luận.

-GV tổ chức cho các nhóm trao đổi, thảo luận chung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

-Các nhóm tự đánh giá kết quả nhóm khác.

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận chung

II. Sinh sản vô tính

1.Khái niệm

- Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có sự kết hợp của giao tử đực và giao tử cái, cơ thể con được tạo thành từ một phần cơ thể mẹ.

- Đặc điểm của sinh sản vô tính:

+ Chỉ có sự tham gia của các yếu tố cái(mẹ).

+ Con sinh ra có thể là hai hay nhiều con, giống nhau và giống mẹ

2. Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật

-Có hai hình thức sinh sản vô tính ở thực vật:

+ Sinh sản sinh dưỡng:là hình thức sinh sản trong đó cơ thể mới được hình thành từ cơ quan sinh dưỡng của cơ thể mẹ (như rễ, thân, lá).

VD: Cây khoai lang, cây rau má, cây rau ngót,....

+ Sinh sản bào tử: là hình thức sinh sản mà cơ thể mới được phát triển từ bào tử, bào tử được hình thành trong túi bào tử.

VD: Rêu, dương xỉ.

3. Các hình thức sinh sản vô tính ở động vật

a) Nảy chồi

- Là hình thức sinh sản trong đó “chồi” được mọc ra từ cơ thể mẹ, lớn dần lên và tach ra khỏi cơ thể mẹ thành cơ thể mới hoặc vẫn dính với có thể mẹ tạo thành tập đoàn.

b) Phân mảnh

- Là hình thức sinh sản mà mỗi mảnh nhỏ riêng biệt của cơ thể mẹ có thể phát triển thành một cơ thể mới hoàn chỉnh.

c) Trinh sản

- Là hình thức sinh sản trong đó tế bào trứng không thụ tinh phát triển thành cơ thể mới.

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung kiến thức

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập – Tiết trước

-GV chia HS thành 4 nhóm nhỏ, phát cho mỗi nhóm 1 tờ giấy A0:

+Nhóm 1: Sưu tầm hình ảnh và trình bày phương pháp giâm cành.

+Nhóm 2: Sưu tầm hình ảnh và trình bày phương pháp chiết cành.

+Nhóm 3: Sưu tầm hình ảnh và trình bày phương pháp ghép cây.

+Nhóm 4: Sưu tầm hình ảnh và trình bày phương pháp nuôi cấy tế bào và mô thực vật.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập (ngoài lớp học)

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, trao đổi, thảo luận theo nhóm nhỏ.

- Phân công các thành viên trong nhóm.

+Lên KH thực hiện nhiệm vụ.

+ GV quan sát HS hoạt động, hỗ trợ khi HS cần.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận (30’)

- Sau khi các nhóm hoàn thành nhiệm vụ, GV yêu cầu các nhóm triển lãm tại khu vực được phân công.

+ GV tổ chức cho các nhóm di chuyển đến từng khu vực. Tại mỗi khu vực, đại diện nhóm trình bày ý tưởng chính của nhóm. Các nhóm khác đóng góp ý kiến, đặt câu hỏi và thảo luận. Thời gian hoạt động của mỗi nhóm là 3p.

Nhóm 1 → Nhóm 2 → Nhóm → Nhóm 4 → Nhóm 1

+Đại diện các nhóm giải đáp thắc mắc, tiếp nhận ý kiến, sửa chữa, bổ sung.

+ Sau hoạt động “triển lãm tranh”, các nhóm hoàn thiện lại sản phẩm dựa trên các ý kiến đóng góp của các nhóm khác(10p).

+Công cụ đánh giá.

-Thảo luận chung 1 số câu hỏi sau:

1.Tại sao cành được sử dụng để giâm cần phải có đủ mắt và chồi?

2. Để khôi phục các loài thực vật quý hiếm đang có nguy cơ tuyệt chủng, phương pháp nhân giống nào được sử dụng có hiệu quả nhất?

3.Hạn chế của hình thức sinh sản vô tính ở thực vật là gì?

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- Đánh giá theo CCĐG3.

4. Vai trò và ứng dụng của sinh sản vô tính

- Cành được sử dụng để giâm cần phải có đủ mắt và chồi vì: Từ các mắt sẽ tạo ra rễ và từ các chồi sẽ tạo ra các mầm non để tạo thành cây mới.

- Để khôi phục các loài thực vật quý hiếm đang có nguy cơ tuyệt chủng, phương pháp nhân giống nào được sử dụng có hiệu quả nhất là phương pháp nuôi cấy mô vì phương pháp này đảm bảo được các tình trạng mong muốn và nhân nhanh với số lượng lớn trong thời gian ngắn,cây con tạo ra sạch bệnh.

Sinh sản là gì?

Những điều đã biết (K)

Những điều muốn biết (W)

Những điều đã học được (L)

Phiếu học tập số 1: Sinh sản là gì?

Nhóm……………………………………… Lớp 7……..

Quan sát hình 39.1- Sinh sản ở một số sinh vật điền từ còn trống vào các nội dung sau:

1. Sinh sản là quá trình tạo ra những …(1)… đảm bảo sự …(2)… liên tục của loài.

2. Có 2 hình thức sinh sản:

+ Sinh sản …(3)….

+ Sinh sản hữu tính.

3. Ví dụ:

-Sinh sản ở mèo là hình thức sinh sản…(4)….

-Sinh sản ở cây chuối là hình thức sinh sản…(5)….

Tên cây

Mọc từ phần nào của cây?

Mọc từ phần nào của cây?

Phần đó thuộc loại CQ nào?

Trong ĐK nào?

Rau má

Thân bò

Cơ quan sinh dưỡng

Có đất ẩm

Gừng

Thân rễ

Cơ quan sinh dưỡng

Nơi ẩm

Khoai lang

Rễ củ

Cơ quan sinh dưỡng

Nơi ẩm

Lá thuốc bỏng

Lá

Cơ quan sinh dưỡng

Đủ độ ẩm