Giáo án KHTN 8 Kết nối tri thức Bài 20: Hiện tượng nhiễm điện do cọ xát

* Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đưa nội dung câu hỏi: Vì sao vào những ngày hanh khô, khi chải tóc bằng lược nhựa thì nhiều sợi tóc bị lược nhựa hút kéo thẳng ra?

- GV cho HS nghiệm lại hiện tượng trên rồi đưa ra giả thuyết về nguyên nhân gây hiện tượng này.

* Thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thực hành chải tóc bằng lược nhựa để nghiệm lại hiện tượng xảy ra

- HS tiếp nhận câu hỏi, suy nghĩ và trả câu trả lời.

* Báo cáo kết quả và thảo luận

- GV mời 2 – 3 HS chia sẻ câu trả lời.

* Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV để HS tự do phát biểu, không khẳng định hay phủ định bất cứ giả thuyết nào HS đưa ra mà câu trả lời sẽ được làm rõ khi nghiên cứu bài học. GV dẫn dắt vào bài mới: Vậy để tìm câu trả lời cho tình huống trên, chúng ta cùng vào bài học.

Bài 20. Sự nhiễm điện do cọ xát

* Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc nhóm thực hiện TN.

- GV yêu cầu HS đọc thí nghiệm 1 trong SGK trang 84 nêu dụng cụ thí nghiệm và các bước tiến hành thí nghiệm.

- GV yêu cầu HS tiến hành thí nghiệm theo nhóm.

-  GV lưu ý với HS cách cọ xát các vật (cọ mạnh nhiều lần theo một chiều) sau đó đưa lại gần các vật cần kiểm tra để phát hiện hiện tượng xảy ra.

- GV yêu cầu đại diện các nhóm mô tả hiện tượng xảy ra và rút ra nhận xét về tính chất các vật sau khi được cọ xát.

- GV nhận xét và đưa ra kết luận về khái niệm vật nhiễm điện hay vật mang điện tích.

- GV hướng dẫn HS tiến hành thí nghiệm 2 và quan sát hiện tượng xảy ra.

- GV lưu ý với HS: để thí nghiệm thành công không được làm ướt các thanh đũa thủy tinh và thanh đũa nhựa. Nếu trời ẩm ướt, các dụng cụ thí nghiệm phải được sấy khô.

- GV yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả thí nghiệm và thảo luận trả lời phần câu hỏi và bài tập SGK trang 85.

C1. Từ các kết quả thí nghiệm, rút ra nhận xét gì? Điện tích trên đũa thủy tinh có cùng loại với điện tích trên đũa nhựa không?

C2. Các điện tích cùng loại và khác loại tác dụng với nhau như thế nào?

- GV nhận xét và chốt lại nội dung trọng tâm về vật nhiễm điện.

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân trả lời câu hỏi phần mở đầu: Vì sao vào những ngày hanh khô, khi chải tóc bằng lược nhựa thì nhiều sợi tóc bị lược nhựa hút kéo thẳng ra?

+ Gợi ý câu trả lời: Vào những ngày hanh khô, khi chải tóc bằng lược nhựa thì nhiều sợi tóc bị lược nhựa hút kéo thẳng ra vì khi đó tóc và lược nhựa đã bị nhiễm điện do cọ xát với nhau.

- GV chiếu video về một số trường hợp vật nhiễm điện cho HS quan sát:

I. Vật nhiễm điện 

* Thí nghiệm 1

- Ban đầu, đưa chiếc đũa nhựa lại gần các mẩu giấy, ta thấy không có hiện tượng gì xảy ra.

- Khi cọ chiếc đũa nhựa vào mảnh vải len (hoặc dạ) sau đó đưa lại gần các mẩu giấy vụn, ta thấy đũa nhựa hút các mẩu giấy vụn làm các mẩu giấy vụn bám vào đầu của đũa nhựa.

- Khi làm thí nghiệm với đũa thủy tinh ta cũng quan sát được hiện tượng tương tự như đũa nhựa.

Nhận xét: Các vật sau khi bị cọ xát có tính chất hút được các vật khác (mẩu giấy vụn) được gọi là vật nhiễm điện hay vật mang điện tích.

* Thí nghiệm 2

Ta thấy hiện tượng xảy ra là hai chiếc đũa nhựa đẩy nhau như ở Hình 20.2a. và hai chiếc đũa nhựa và đũa thủy tinh hút nhau như ở Hình 20.2b.

Trả lời câu hỏi (SGK – 85)

C1.

- Chiếc đũa nhựa và đũa thủy tinh sau khi cọ sát đều bị nhiễm điện.

- Điện tích trên đũa thủy tinh khác loại với điện tích trên đũa nhựa.

C2.

- Các điện tích cùng loại thì đẩy nhau.

- Các điện tích khác loại thì hút nhau.

* Kết luận

- Các vật sau khi bị cọ xát có khả năng hút được các vật khác được gọi là vật nhiễm điện hay vật mang điện. Hiện tượng đó gọi là hiện tượng nhiễm điện do cọ xát.

- Hai vật nhiễm điện như nhau thì đẩy nhau; hai vật nhiễm điện khác nhau thì hút nhau.