Giáo án bài Cách làm văn lập luận chứng minh

HĐ 1. HDHS tìm hiểu các bước làm bài lạp luận chứng minh:

CH: Nhắc lại các bước làm một bài văn thông thường?(4 bước)

- Giáo viên: Quy trình làm một bài văn nghị luận chứng minh cùng nằm trong quy trình của một bài văn nói chung.

I.Các bước làm bài văn lập luận chứng minh:

1. Các bước làm bài:

+ Tìm hiểu đề và tìm hiểu ý.

+ Tìm ý và lập dàn ý

+ Viết bài

+ Đọc lại và sửa chữa.

CH: Em hiểu chí trong câu tục ngữ có nghĩa là gì?

2.Bài tập

Đề bài: Nhân dân ta thường nói “ Có chí thì nên”. Hãy chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ đó?

1. Tìm hiểu đề và tìm ý:

- Chí: Là hoài bão, lí tưởng tốt đẹp, ý chí nghị lưc, sự kiên trì.

CH: Luận điểm mà đề bài yêu cầu chứng minh là gì?

- Nội dung cần chứng minh: Khẳng định vai trò, ý nghĩa to lớn của chí trong cuộc sống, có ý chí quyết tâm trong học tập, lao động, rèn luyện… thì thành công

CH: Bài văn yêu cầu làm theo kiểu văn bản nào?

- Kiểu vb: Nghị luận chứng minh.

CH: Với luận điểm trên bài viết cần những luận cứ nào?

- Luận cứ: Có lí lẽ và dẫn chứng:

CH:Em có thể sắp xếp những luận cứ trên theo trình tự bố cục như thế nào?

+ Về lí lẽ: Sự cần thiết của ý chí trong công việc, không có chí thì không làm được gì.

+ Về dẫn chứng thực tế: Lấy dẫn chứng trong thực tế:

HS: Thực hiện theo nhóm một nhóm trưởng trình bày

- Giáo viên yêu cầu tham khảo phần dàn ý trong SGK.

- Nêu một số tấm gương tiêu biểu ( tham khảo SGK)

VD: Học sinh nghèo vượt kkhó

- Những nhà khoa học, người lao động, các vận động viên... không lùi bước trước khó khăn nên đã thành công.

- Giáo viên hướng dẫn học sinh chọn lựa cách mở bài.

2. Lập dàn bài:

a. Mở bài: chọn 1 trong 3 cách:

+ Đi thẳng vào vấn đề.

+ Suy từ cái chung đến cái riêng.

+ Suy từ tâm lí con người.

Đảm bảo ý văn: Vai trò quan trọng của lí tưởng, ý chí và nghị lực trong cuộc sống mà câu tục ngữ đã đúc kết đó là một chân lí.

- GV hướng dẫn HS viết phần thân bài và kết bài.

?Làm thế nào để đoạn đầu phần thân bài liên kết được với phần mở bài?

?Nên phân tích lí lẽ như thế nào? lí lẽ nào trước, lí lẽ nào sau?

? Nên viết đoạn nêu dẫn chứng như thế nào?

b. Thân bài: Chứng minh vấn đề

- Xét về lí:

+ Chí là rất cần thiết để con người vượt qua mọi trở ngại.

+ Không có chí thì không làm được việc gì.

- Xét về thực tế:

+ Nhiều người có chí đều thành công (dẫn chứng).

+ Chí giúp người ta vượt qua những khó khăn tưởng chừng không thể vượt qua được(dẫn chứng)

? Kết bài cho ta thấy vấn đề cần chứng minh chưa?

c.Kết bài: Mọi người nên tu dưỡng ý chí.

? Kết bài đã hô ứng với mở bài chưa?

H:Từ bài tập trên hãy rút ra các bước hoàn thiện một bài văn nghị luận chứng minh ?

H:Nêu dàn bài khái quát của một bài văn chứng minh và yêu cầu khi trình bày các phần của đoạn văn?

- HS trả lời nhanh

3. Viết bài:

a. Mở bài: Chọn một trong ba cách SGK

- Phải có từ ngữ chuyển đoạn, tiếp nối phần mở bài ( thật vậy, đúng như vậy…)

b. Thân bài: yêu cầu

- Viết đoạn phân tích lí lẽ.

- Viết đoạn nêu các dẫn chứng tiêu biểu

c. Kết bài:

- Cần sử dụng từ ngữ chuyển đoạn

- Kết bài nên hô ứng với mở bài

- HS đọc ghi nhớ SGK

4. Đọc lại văn bản và sửa sai.

* Kết luận: Ghi nhớ SGK - T50

HĐ 2. HDHS tìm hiểu các bước làm bài lạp luận chứng minh:

- GV yêu cầu HS đọc bài tập

- HS thực hiện theo nhóm trả lời các câu hỏi SGK

- Đại diện nhóm phát biểu

- GV và HS cùng nhận xét

- GV chốt

- Có thể tham khảo dàn bài trong bài tập phần I.

II. Luyện tập.

+ Giống nhau:

- Vấn đề chứng minh trong 2 đề đều mang ý nghĩa khuyên nhủ con người phải có lòng kiên trì, không nản chí, tương tự như ý nghĩa của câu “có chí thì nên”.

+ Khác nhau:

- Khi chứng minh cho câu “Có công mài sắt, có ngày nên kim” cần nhấn mạnh và chiều thuận. Hễ có lòng bền bỉ, có quyết tâm thì việc khó như mài sắt (cứng rắn, khó mài) cũng có thể hoàn thành.

- Còn khi chứng minh bài thơ sau cần chú ý 2 chiều: thuận - nghịch

+ Một mặt nếu lòng không bền thì không làm được việc.

+ Mặt khác đã quyết chí thì việc dù lớn lao, phi thường như đào núi, lấp biển cũng có thể làm nên.