Giáo án Văn 8 bài Hịch tướng sĩ (Tiết 2) - Giáo án Ngữ văn lớp 8

HĐ1. HDHS đọc - hiểu văn bản (tiếp):

- HS đọc đoạn văn: "Các ngươi…phỏng có được không"

H: Qua lời kể em nhận thấy những tình cảm ân tình của chủ tướng dành cho tì tướng của mình ntn?

b. Mối quan hệ giữa chủ và tướng, phê phán biểu hiện sai trái :

b.1) Mối ân tình giữa chủ và tướng:

* Tình cảm và ân nghĩa của chủ tướng đối với tì tướng của mình

- Kết cấu câu : "Không có… thì ta cho" lặp đi lặp lại nói về tình cảm gắn bó, thương yêu sâu nặng và bao dung của Trần Quốc Tuấn đối với các thuộc tướng của mình trên mọi phương diện vật chất và tinh thần.

- Nội dung: Nhắc nhở tướng sĩ nhớ ân nghĩa của chủ mà báo đền. Mặt khác quan hệ đẳng cấp: chủ, bầy tôi rất ân tình, bao dung đầy quyền uy và thể hiện mối quan hệ cùng cảnh ngộ, khích lệ ý thức trách nhiệm và nghĩa vụ của mỗi người đối với đạo vua tôi cũng như đối với tình cốt nhục.

H: Em có nhận xét gì về kết cấu câu? Giọng điệu như thế nào?

H: Em nhận xét như thế nào về mối quan hệ giữa chủ và tướng?

- GV: Mối quan hệ chủ tướng và quân là mối quan hệ cùng cảnh ngộ , để khích lệ tinh thần trung quân ái quốc, tinh thần ăn nghĩa thủy chung, tinh thần của những người cùng hoàn cảnh : Lúc trận mạc cùng nhau xông pha.

- Kết cấu lặp đi lặp lại, giọng điệu phân biệt rõ dưới trên , 2vế song hành đối xứng → biền ngẫu…

- Quan hệ chủ tướng và quan hệ cùng cảnh ngộ, gắn bó khăng khít không thể tách rời giữa tướng và quân, đầy ân tình, gắn bó đồng cam cộng khổ.

b.2) Phê phán thái độ và hành động sai trái của tướng sĩ:

- Chủ nhục…không biết lo,

- Nước nhục…không biết thẹn,

- hầu giặc ... không biết tức

Nghe nhạc thái thường để đãi yến nguỵ sứ…không biết căm.

- Vui chọi gà…vui, cờ bạc, ham săn bắn, thích rượu ngon,mê tiếng hát ,...

H: Em có nhận xét như thế nào về hành động thái độ các tướng sĩ dưới quyền của TQT?

H: TQT đã chỉ ra hậu quả của lối sống ấy dẫn đến hậu quả gì?

- Hành động hưởng lạc, quên danh dự và bổn phận, thái độ cầu an hưởng lạc,bàng quan, thờ ơ vô trách nhiệm trước vận mệnh đất nước đang ngàn cân treo sợi tóc.

- Hậu quả: nước mất nhà tan, thân danh mai một, tiếng xấu để đời.

H: Em nhận xét như thế nào về cách phê phán của tác giả? Tác dụng của cách phê phán đó là gì?

- Phê phán thái độ và hành động sai trái của tướng sĩ, chỉ cho họ thấy thái độ, hành động đúng

H: các biện pháp nghệ thuật?

H: Em có gì về câu văn, giọng điệu ?

NT: Cấu trúc đối xứng, tương phản đối lập, dùng điệp từ, điệp ý tăng tiến, câu hỏi tu từ...

- Giọng điệu lúc mềm dẻo lúc đanh thép, tạo sức thuyết phục cho lời hịch.

(Cựa gà trống…đâm thủng áo giáp…Mẹo cờ…mưu lược nhà binh…thái ấp không còn…vui có được không?)

- Gọi HS đọc đoạn 4

H: Tác giả đã khuyên răn tướng sĩ những điều gì?

H: Em hiểu đặt mồi lửa ở dưới đống củi, kiềng canh nóng mà thổi rau nguội là gì?

H: Lợi ích của lời khuyên được khẳng định trên những phương diện nào ?

- Theo em 2 Đ.Văn trên T.giả đã thuyết phục người nghe, người đọc bằng lối nghị luận ntn?

+ Sử dụng câu văn biền ngẫu cân đối, nhịp nhàng. Lí lẽ sắc sảo kết hợp với tình cảm thắm thiết → Trần Quốc Tuấn vạch giữa 2 con đường chính & tà, nghĩa là con đường sống & chết để thuyết phục tướng sĩ. Tác giả tỏ rõ thái độ dứt khoát để thanh toán nạn trù trừ trong hàng ngũ tướng sĩ .Động viên những người còn thờ ơ do dự hãy đứng thẳng sang lực lượng q.chiến, q.thắng

c. Nhiệm vụ cấp bách :

- Nhớ câu kiềng canh nóng mà.... → Nêu cao cảnh giác.

- Huấn luyện quân sĩ luyện tập cung tên..võ nghệ

- Bêu đầu Hốt Tất Liệt,rửa thịt Vân Nam Vương

- Chẳng những thái ấp ..vững bền ..tên họ các ngươi cũng thơm..còn nhà .còn nước ..

→ Điệp ngữ, liệt kê, so sánh,các hình ảnh câu văn biền ngẫu, cân đối, nhịp nhàng → Tình cảm thống thiết có tác dụng,động viên ý trí & q.tâm chiến đấu

H: Bài Hịch này viết nhằm mục đích gì ?

H: Em hiểu Binh thư yếu lược là gì ?

→ Sách lựa chọn binh pháp của nhà cầm quân nổi tiếng trong lịch sử

H: Em có nhận xét gì về lời văn, giọng điệu, biện pháp nghệ thuật? Qua đó em hiểu được điều gì Trần QTuấn có thái độ như thế nào với tướng sĩ của ông & với kẻ thù ?

→ Dứt khoát, rõ ràng với tướng sĩ.

- Lịch sử chống quân xâm lược thời Trần đã chứng minh ntn cho chủ chương kêu gọi tướng sĩ học tâp binh thư của TQTuấn?

→ Liên tiếp chiến thắng quân xâm lăng của giặc Nguyên – Mông TK XVIII

+ HĐ nhóm: 3 phút

1. Qua bài em cảm nhận TQTuấn là người ntn?

- Gọi HS báo cáo - nhận xét – GV bổ sung

*Kêu gọi tướng sĩ

- Tập Binh thư yếu lược...phải biết...Đạo thần chủ...nghịch thù…Vì sao vậy? giặc & ta là kẻ thù...Ta viết Hịch...các ngươi biết bụng ta → Đối lập, giọng dứt khoát, rõ ràng

- Quyết tâm chiến đấu & chiến thắng kẻ thù xâm lược.

⇒ TQTuấn coi trọng danh dự & có trách nhiệm với đất nước, khinh ghét thói cầu an hưởng lạc căm thù giặc, tinh thần q.chiến, q.thắng H/ảnh gười anh hùng yêu nước, đau xót trước cảnh tình đất nước và căm thù giặc sâu sắc.

HĐ2. HDHS tổng kết:

H: Nêu cảm nhận về nội dung và những căn cứ làm nên sức thuyết phục của bài hịch?

III. Tổng kết:

Tinh thần Sát Thát: quyết chiến, quyết thắng

- Kết hợp hài hoà giữa yếu tố chính luận và yếu tố văn chương, kết hợp tư duy lô gic và tư duy hình tượng, lý trí và tình cảm, luận điểm, luận chứng chặt chẽ, lời văn khi thống thiết trữ tình làm người đọc, người nghe xúc động, quyết tâm hành động.

- Ghi nhớ trang 61