Giáo án Văn 8 bài Nhớ rừng (Tiết 2) - Giáo án Ngữ văn lớp 8

HĐ1.HDHS đọc-hiểu văn bản (tiếp)

- Gọi HS đọc đoạn 2-3

H: Cảnh sơn lâm được gợi tả qua những chi tiết nào ?

H: Em hiểu sơn lâm, bóng cả cây ở đây là gì ?(nơi núi cao có nhiều cây to lâu năm)

H: Em hiểu gào ngàn nghĩa là gì ?

H: Nhận xét về cách dùng từ ngữ, lời thơ ?

H: Qua đó em cảm nhận như thế nào về nơi sinh sống của hổ?

H: Hình ảnh con hổ hiện lên như thế nào giữa không gian ấy ?

b. Cảnh chốn giang sơn hùng vĩ trong nội nhứ của chúa sơn lâm:

* Cảnh núi rừng:

Nhớ cảnh sơn lâm bóng cả cây già

Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi..."

- Điệp từ, động từ, sức sống mãnh liệt của núi rừng.

⇒ Nơi núi rừng hùng vĩ hoang vu, thâm nghiêm,bí ẩn.

* Hình ảnh chúa sơn lâm xuất hiện với tư thế: "dõng dạc, đường hoàng, lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng","vờn", "quắc mắt"

H:Vai trò của hổ giữa núi rừng hùng vĩ như thế nào?

H: Em hiểu chúa tể, thảo hoa là gì ?H: Em có nhận xét gì về từ ngữ, nhịp điệu của những khổ thơ này ?

(Với những câu thơ sống động, giàu chất tạo hình đã diễn tả chính xác vẻ đẹp vừa uy nghi, dũng mãnh mềm mại của chúa sơn lâm)

- Gọi HS đọc đoạn 3

H: Đoạn 3 miêu tả về cảnh nào ?

H: Cảnh rừng ở đây là cảnh rừng của thời điểm nào ?

* Nỗi nhớ của chúa sơn lâm:

- "Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối…"

"Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn…"

"Đâu những bình minh cây xanh nắng gội…"

" Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng..."

2. Tâm trạng con hổ:

3. Nét đặc sắc nghệ thuật:

H:Giữa thiên nhiên ấy, hình ảnh chúa tể của muôn loài hiện lên như thế nào ?

H:Nêu các biện pháp nghệ thuật mà tác giả đã sử dụng trong đoạn thơ này ? tác dụng?

GV : Với các điệp từ câu cảm thán …khí phách ngang tàng làm chủ, tạo nhạc điệu rắn rỏi, hùng tráng. Nỗi nhớ tiếc khôn nguôi của con hổ với những cảnh không bao giờ thấy nữa

- GV HD học sinh – HĐ nhóm (3 phút )

1. Em hãy chỉ ra 2 cảnh đối lập nhau : Cảnh vườn bách thú & cảnh núi rừng hổ ngự trị ?

2. Theo em sự đối lập này có ý nghĩa gì ?

- Cảnh sống tầm thường, giả dối với cuộc sống chân thật phóng khoáng

- Căm nghét cuộc sống bình thường, khát vọng tự do cao cả

- GV gọi HS đọc đoạn cuối

H: Giấc mộng ngàn của hổ hướng về một không gian như thế nào ?

H: Nỗi nhớ tiếc giấc mộng ngàn của hổ là một giấc mộng như thế nào ?

- Nêu nhận xét biện pháp về nghệ thuật mà tác giả sử dụng ? Qua đó em hiểu được gì ?

- Nỗi đau của con hổ ở vườn bách thú cũng chính là nỗi đau của con người như thế nào?

( Khát vọng được sống chân thật, cuộc sống của chính mình.Đó là khát vọng giải phóng, tự do.Nỗi chán ghét thực tại, tù túng tầm thường, giả dối)

- NT: +Những câu hỏi tu từ lặp liên tiếp

+ Nhịp thơ ngắn, thay đổi.

+ Đại từ, câu hỏi tu từ , điệp từ.

→ gợi tả sự tiếc nuối quá khứ oai hùng của con hổ.

+ Kết thúc là từ cảm thán: Than ôi! diễn tả sự đau đớn tuyệt vọng, niềm khát khao cháy bỏng cuộc đời tự do.

(Cảnh thiên nhiên tươi đẹp trên chỉ là cảnh thuộc về quá khứ huy hoàng, thể hiện nỗi nhớ da diết, khôn nguôi, đau đớn, u uất của "chúa sơn lâm". Tâm trạng con hổ chính là tâm trạng của nhân vật trữ tình lãng mạn, đó phần nào đó thể hiện tâm trạng của người dân Việt Nam mất nước lúc bấy giờ.

Cảm hứng lãng mạn trữ tình; hình ảnh thơ giàu chất tạo hình, tiêu biểu, ấn tượng; ngôn ngữ và nhạc điệu phong phú, cách dùng các dấu câu, từ ngữ, biện pháp tu từ sáng tạo.)

c. Tâm sự của nhà thơ:

" Hỡi oai linh...của ta ởi!"

- Hổ hướng tâm trạng về nơi núi rừng hùng vĩ với nỗi nhớ tiếc nuối, khôn nguôi.

- Nt: câu cảm thán thể hiện tâm trạng nhớ tiếc.

⇒ Qua dó nhà thơ diễn tả sâu sắc niềm khát khao tự do mãnh liệt và nỗi chán ghét cảnh sống tù túng, tầm thường, giả dối của thế hệ thi nhân lãng mạn giai đoạn 1930 - 1945. Tâm trạng dân Việt Nam đau khổ vì thân phận nô lệ, chán ghét sự tù túng, nhớ tiếc thời oanh liệt tự hào dân tộc, khát khao độc lập tự do, thể hiện lòng yêu nước thầm kín

HĐ3.HDHS tổng kết:

H: Em cảm nhận như thế nào về nội dung và nghệ thuật của bài thơ?

H:Theo em việc mượn lời con hổ có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện nội dung cảm xúc của nhà thơ?

4. Tổng kết:

* Nghệ thuật: sự so sánh đối lập giữa hiện tại và qúa khứ, con hổ và con người.

- Nghệ thuật miêu tả tâm trạng, sử dụng câu hỏi tu từ.

* Nội dung:

- Nói về con hổ nhưng cũng nói về con người nhắc ta nhớ cảnh tù túng, nô lệ. Bài thơ là tâm trạng của một thế hệ các nhà thơ lãng mạn đầu thế kỉ XX.

* Ghi nhớ: SGKT7