Giáo án Văn 8 bài Nói quá - Giáo án Ngữ văn lớp 8

HĐ1. HDHS tìm hiểu khái niệm nói quá và tác dụng của nói quá:

- GV: Treo bảng phụ

- HS: Đọc các câu tục ngữ, ca dao

H: Em có nhận xét về cách nói trong các câu tục ngữ, ca dao trên?

- Nói quá so với sự thật.

H: Thực chất mấy câu này nhằm nói điều gì?

I. Nói quá và tác dụng của nói quá:

1. Bài tập/ 101

- Các từ in đậm phóng đại quy mô, tính chất, mức độ của sự vật, hiện tượng.

- Đêm tháng năm rất ngắn, ngày tháng mười rất ngắn,mồ hôi rất nhiều, ướt đẫm ⇒ công việc lao động của người nông dân hết sức vất vả.

- Chưa nằm đã sáng;chưa cười đã tối → phóng đại tính chất của hiện tượng.

- mồ hôi.. ruộng cày → phóng đại mức độ sự việc.

H:So sánh với thực tế em thấynói quá có đặc điểm gì? Rút ra khái niệm nói quá?

- Chưa nằm đã sáng; chưa cười đã tối

→ phóng đại tính chất của hiện tượng.

- mồ hôi.. ruộng cày → phóng đại mức độ sự vật.

2. Kết luận:

+ Nói quá:Là phóng đại quy mô, tính chất, mức độ của sự vật, hiện tượng.

GV: So sánh từng cặp câu sau:

- Đêm... chưa nằm đã sáng / đêm... rất ngắn.

- Ngày... chưa cười đã tối / ngày... rất ngắn.

- Mồ hôi thánh thót... cày / mồ hôi nhiều, ướt đẫm.

T/C thảo luận nhóm bàn 3 phút.

→ Báo cáo. Nhận xét. Gv kết luận.

- Nói quá: làm câu văn tăng sức biểu cảm, nhấn mạnh hơn, tạo ấn tượng hơn.

H: Tìm vd về nói quá, chỉ rõ tác dụng của nó?

- Đen như cột nhà cháy → rất đen.

- Ăn như rồng cuốn, nói như rồng leo, làm như mèo mửa.

→ nói quá thường được sử dụng trong khẩu ngữ, kết hợp với phép so sánh.

H:Nói quá thường được sử dụng trong các loại văn nào?

- Châm biếm, trữ tình, anh hùng ca.

H:Nói quá là gì? Tác dụng của nó như thế nào?

- GV cho hs đọc ghi nhớ (SGK).

⇒ GV chốt.

+ Tác dụng: nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.

*Ghi nhớ (SGK/ 102).

H: VHDG hay dùng biện pháp nói quá, em hãy tìm một vài văn bản có biện pháp này ?

- Sơn Tinh Thuỷ Tinh, Thánh Gióng...

- VHTĐ cũng thường sử dụng biện pháp nói quá.

VD: ND m/t Thuý Kiều “ Một hai nghêng nước nghiêng thành”

“Sắc đành đòi một tài đành hoạ hai...”

* GV: trong VHDG nói quá tạo ra yếu tố hoang đường, kì lạ, tô đậm vẻ đẹp, tính cách của nhân vật.

- GV kể sơ lược truyện ngắn “Con rắn vuông”.

*Chú ý: cần phân biệt nói quá với nói khoác không mang giá trị tích cực.

H: Nói quá có phải là nói khoác không chúng khác nhau ntn?

HĐ2. HDHS luyện tập:

- Đọc bài 1, nêu yêu cầu bài tập.

- Gv: Hướng dẫn học sinh làm bài tập.

- Phát phiếu học tập

HS làm bài.

Gọi 1 vài HS lên nêu kết quả, HS nhận xét, GVsửa chữa, bổ sung.

II. Luyện tập:

1. Bài 1/ (102).

Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng.

a. Sỏi đá cũng thành cơm → sức mạnh của người lao động, sức lao động có thể làm ra tất cả.

b. Đi lên đến tận trời: rất khoẻ, có thể đi khắp mọi nơi, đi nhiều, đi xa.

c. Thét ra lửa: rất hống hách, nói năng quát tháo ai cũng phải nể sợ.

Đọc bài tập 2 (102), nêu yêu cầu, làm bài?

Gọi hai HS lên bảng giải.

HS nhận xét.

GV nhận xét, bổ sung.

2. Bài 2/ (102). Điền thành ngữ:

a. Chó ăn đá gà ăn sỏi.

b. Bầm gan tím ruột.

c. Ruột để ngoài da.

d. Nở từng khúc ruột.

e. Vắt chân lên cổ.

H: Đọc bài 3, nêu yêu cầu bài?

- HS làm bài, nhận xét.

- GV hướng dẫn, bổ sung.

3. Bài 3/102: Đặt câu.

- Thuý Kiều là cô gái có sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành.

- Kẻ trượng phu xưa kia thường mơ chuyện rời non lấp biển.

- Người anh hùng hào kiệt thường có ý chí lấp biển vá trời .

- Tôi nghĩ nát óc mà vẫn chưa tìm được cách giải bài toán ấy.

- Chiến công ấy là của người anh hùng mình đồng da sắt

H: HS đọc bài 4, xác định yêu câu, làm bài.

- GV hướng dẫn bổ sung.

4.Bài 4 /(103) Tìm 5 thành ngữ có dùng biện pháp nói quá.

- Ngáy như sấm

- Nói như vẹt

- Nhanh như chớp.

- Lớn nhanh như thổi.

- Đen như cột nhà cháy.

- Xấu ma chê quỷ hờn.

- Gv hướng dẫn hs làm bài tập 5

- HS đọc đoạn văn – Hs nhận xét → GV bổ sung.

5.Bài 5 /(103)

- Viết đoạn văn hoặc làm một bài thơ có dùng biện pháp nói quá:

Buổi tối tôi đến nhà linh học nhóm .Đường đến nhà linh phải đi qua một quãng vắng. tôi đang đi bỗng một con mèo ở đâu chạy ngang đường thoắt một cái khiến tôi giật mình, sợ hết vía. Đã đến nhà linh rồi mà tôi vẫn chưa hoàn hồn.