Giáo án Văn 10 bài Lập dàn ý bài văn tự sự

Gọi HS đọc VD (sgk- 44)

GV hướng dẫn hs tìm hiểu ngữ liệu theo gợi ý SGK

? Trong phần trích trên. Nhà văn Nguyên Ngọc nói về điều gì?

? Quá trình ấy diễn ra ntn?

? Qua lối kể của nhà văn em học tập được điều gì trong quá trình hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện để chuẩn bị lập dàn ý cho bài văn tự sự?

A. Lý thuyết

I. Hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện.

1. Khảo sát ngữ liệu( SGK- 44)

- Nhà văn Nguyên Ngọc kể về quá trình suy nghĩ, chuẩn bị để sáng tác truyện ngắn “ RXN”

● Đặt tên nhân vật cho có không khí của rừng núi Tây Nguyên ( Tnú)

● Dự kiến cốt truyện: “ bắt đầu bằng 1 khu rừng xà nu” và “ kết thúc bằng 1 cảnh rừng xà nu”

● Hư cấu nhân vật Dít, Mai, cụ Mết

● Xây dựng tình huống điển hình: mỗi nhân vật phải có nỗi đau riêng bức bách dữ dội.

● Xây dựng chi tiết điển hình: Đứa con bị đánh chết tàn bạo, Mai gục xuống ngay trước mặt Tnú.

2. Kết luận chung

- Để chuẩn bị viết một bài văn tự sự cần hình thành ý tưởng, dự kiến cốt truyện.

- Tiếp theo là phải huy động trí tưởng tượng để hư cấu một số nhân vật, sự việc và đặc biệt là mối quan hệ giữa các nhân vật và các sự kiện ấy.

- Phải xây dựng được tình huống, chi tiết điển hình để câu chuyện có thể phát triển 1 cách logic và giàu kịch tính.

- Cuối cùng là việc lập dàn ý→ 3 phần: MB, TB, KB

- Gọi HS đọc yêu cầu sách giáo khoa

- GV hướng dẫn HS lập dàn ý cho 3 đề bài trong sgk (đề 1-2 phần lý thuyết BT2(45)

- GV chia 3 tổ, mỗi tổ làm một đề, gọi 3 HS lên trình bày bảng.

5. Khảo sát ngữ liệu

Đề 1: Nhan đề: Ánh sáng

- MB:

● Chị Dậu hớt hải chạy về phía làng mình trong đêm tối.

● Chạy về tới nhà trời đó khuya, chị thấy 1 người lạ đang nói chuyện với chồng.

- TB:

● Người khách lạ là cán bộ Việt Minh tìm đến hỏi thăm tình cảnh gia đình chị Dậu.

● Từng bước giảng giải cho gia đình chị Dậu nghe vì sao dân mình khổ, muốn hết khổ phải làm gì?

● Nhân dân xung quanh vùng họ đã làm được gì?

● Người khách lạ ấy thỉnh thoảng ghé thăm gia đình anh Dậu, mang tin mới, khuyến khích chị Dậu.

● Chị Dậu vận động những người xung quanh và dẫn đầu đoàn biểu tình lên huyện, phá kho thóc của Nhật chia cho dân nghèo.

- KB: Chị Dậu và bà con xóm làng chuẩn bị mừng ngày tổng khởi nghĩa.

● Chị Dậu đón cái Tí trở về.

? Qua BT em hãy trình bày cách lập dàn ý cho bài văn tự sự ?

- GV hướng dẫn HS phát biểu.

? Yêu cầu cụ thể của từng phần ?

2. Nhận xét.

- Trước khi lập dàn ý cần suy nghĩ để chọn đề tài, xác định chủ đề của bài viết.

- Từ đề tài, chủ đề người viết phải tưởng tượng và phác ra những nét chính của cốt truyện.

- Tiếp đó phác ra 3 phần của dàn ý: MB, TB, KB.

- Dựa vào dàn ý, cần suy nghĩ tìm các yếu tố cấu thành 1 bài văn như: sự việc xảy ra, tâm trạng nhân vật, quan hệ giữa các nhân vật, cảnh TN...

BT1(46) Nhan đề: Sau cơn giông.

- MB: Mạnh ngồi một mình ở nhà vỡ cậu đang bị đình chỉ học tập.

- TB :

+ Mạnh nghĩ về những khuyết điểm, việc làm của mình trong những lúc yếu mềm. Đó là trốn học đi chơi lêu lổng với bạn, chuyến đi ấy chẳng mang lại kết quả gì.

+ Gần 1 tuần bỏ học, bài học không nắm được, Mạnh bị điểm xấu liên tiếp và hạnh kiểm yếu trong HKI.

+ Nhờ có sự nghiêm khắc của bố mẹ cộng với sự giúp đỡ của thầy cô, bạn bè, Mạnh đó nhận ra lỗi lầm của mình.

+ Chăm chỉ học hành, tu dưỡng mọi mặt.

+ Kết quả cuối năm Mạnh đạt HS tiên tiến.

- KB:

+ Suy nghĩ của Mạnh sau lễ phát thưởng.

+ Bạn rủ đi chơi xa, Mạnh đã từ chối khéo.