Acid béo không no là gì (chi tiết nhất)

Bài viết Acid béo không no là gì lớp 12 chi tiết nhất là kiến thức có trong chương trình Hóa học 12 giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm về Acid béo không no.

Acid béo không no là gì (chi tiết nhất)

1. Acid béo không no là gì?

- Acid béo không no là carboxylic acid không no đơn chức chứa một hay nhiều liên kết đôi C=C (acid béo không bão hoà). Hầu hết chúng có mạch carbon dài (thường từ 12 đến 24 nguyên tử carbon), không phân nhánh và có số nguyên tử carbon chẵn.

- Acid béo không no thường gặp:

2. Kiến thức mở rộng

2.1. Chất béo

a) Khái niệm

- Chất béo là triester (ester ba chức) của glycerol với acid béo, gọi chung là triglyceride.

Công thức cấu tạo chung của chất béo:

(R¹, R², R³ là các gốc hydrocarbon giống hoặc khác nhau)

b) Tính chất vật lí

- Ở nhiệt độ thường, chất béo ở trạng thái lỏng hoặc rắn. Khi trong phân tử chất béo chứa nhiều gốc acid béo no thì chất béo thường ở trạng thái rắn như mỡ lợn, mỡ bò, mỡ cừu,... Khi trong phân tử chất béo chứa nhiều gốc acid béo không no thì chúng thường ở trạng thái lỏng như dầu lạc, dầu vừng, dầu cá,...

- Chất béo nhẹ hơn nước và không tan trong nước, dễ tan trong các dung môi hữu cơ ít phân cực hoặc không phân cực.

2.2. Ứng dụng của chất béo và acid béo

a) Ứng dụng của chất béo

- Chất béo là nguồn cung cấp và dự trữ năng lượng ở người và động vật. Chất béo khi được chuyển hoá sẽ cung cấp năng lượng nhiều hơn carbohydrate ở dạng tinh bột hoặc đường.

- Chất béo cũng là nguồn cung cấp acid béo thiết yếu cho cơ thể. Nhiều vitamin như A, D, E và K hoà tan tốt trong chất béo nên chúng được vận chuyển, hấp thụ cùng với chất béo.

- Chất béo là nguyên liệu cho ngành công nghiệp thực phẩm, sản xuất xà phòng và glycerol,...

b) Ứng dụng của acid béo

- Acid béo omega-3 và omega-6 là các acid béo không no với liên kết đôi đầu tiên ở vị trí số 3 và 6 khi đánh số từ nhóm methyl.

- Dầu cá biển chứa nhiều acid béo omega-3. Các loại dầu thực vật (dầu mè, dầu đậu nành, dầu hướng dương,...) chứa nhiều acid béo omega-6.

- Acid béo omega-3 và omega-6 đều có vai trò quan trọng đối với cơ thể, giúp phòng ngừa nhiều loại bệnh. Vì nguồn cung cấp acid béo omega-6 phổ biến hơn so với acid béo omega-3 nên để có chế độ dinh dưỡng cân bằng, cần chú ý tăng cường sử dụng các thực phẩm giàu acid béo omega-3.

Chú ý: Một số acid béo omega – 3, omega – 6 thường gặp:

3. Bài tập minh họa

Câu 1. Chất nào sau đây là acid béo không no?

A. acetic acid.

B. stearic acid.

C. oleic acid.

D. formic acid.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Acid béo khôngno là các monocarboxylic acid khôngno, phân tử chứa một hay nhiều liên kết đôi C=C,hầu hết có mạch carbon không phân nhánh với số nguyên tử carbon trong phân tử là số chẵn (thường từ 12 đến 24 nguyên tử C).

⇒ Oleicacid là acid béo không no.

Câu 2. Công thức linoleicacid là

A. C₂H₅COOH.

B. CH₃COOH.

C. C₁₇H₃₅COOH.

D. HCOOH.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Linoleic acid là một acid béo không no, có công thức là: C₁₇H₃₃COOH.

Câu 3. Acid béo không no có một liên kết đôi C=C có công thức phân tử là

A. C_nH_2nO.

B. C_nH_2n−2O₂.

C. C_nH_nO₃.

D. C_nH_2nO₄.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Acid không no có một liên kết đôi C=C có công thức phân tử là C_nH_2n−2O₂. với giá trị thông thường của n là từ 13 đến 25.

Câu 4. Công thức của oleic acid là

A. C₂H₅COOH.

B. C₁₇H₃₃COOH.

C. HCOOH.

D. CH₃COOH.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Công thức của oleic acid là C₁₇H₃₃COOH.

Câu 5. Phát biểu nào sau đây về acid béo là không chính xác?

A. Gốc hydrocarbon của acid béo có thể no hoặc không no chứa hay nhiều liên kết đôi C=C.

B. Formic acid, acetic acid là các ví dụ về acid béo.

C. Palmitic acid và stearic acid là các acid béo no.

D. Oleic acid và linoleic acid đều là các acid béo không no chứa C=C đều ở dạng cis.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

B. Sai vì acid béo phải có số C lớn (12 – 24C).

Câu 6. Cho các phát biểu sau đây về acid béo:

a. Palmitic acid là một acid béo có công thức CH₃[CH₂]₁₄COOH (C₁₅H₃₁COOH).

b. Stearic acid là một acid béo không no.

c. Oleic acid là một acid béo có công thức CH₃[CH₂]₇CH $\stackrel{cis}{=}$ CH[CH₂]₇COOH (C₁₇H₃₃COOH).

d. Linoleic acid là một acid béo không no có chứa 1 liên kết đôi C=C trong phân tử.

Số phát biểu đúng là

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

a. Đúng.

b. Sai vì stearic là một acid béo no.

c. Đúng.

d. Sai vì linoleic acid chứa 2 liên kết đôi C=C trong phân tử.

Câu 7. Phát biểu nào sau đây làđúng?

A. Tripalmitin có khả năng tham gia phản ứng cộng hydrogen khi đun nóng có xúc tác, áp suất.

B. Các chất béo thường không tan trong nước và nhẹ hơn nước.

C. Chất béo bị thủy phân trong môi trường acid, không bị thủy phân trong môi trường kiềm.

D. Chất béo là triester của ethylene glycol với các acid béo.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Các chất béo thường không tan trong nước và nhẹ hơn nước.

Câu 8. Công thức của triolein là

A. (HCOO)₃C₃H₅.

B. (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅.

C. (C₂H₅COO)₃C₃H₅.

D. (CH₃COO)C₃H₅.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Công thức của triolein là(C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅.

Câu 9. Cho công thức cấu tạo của linoleic acid:

Linoleic acid thuộc loại

A. omega-3.

B. omega-4.

C. omega-6.

D. omega-5.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Linoleic acid thuộc loại omega-6.

Xem thêm các bài viết về định nghĩa & khái niệm môn Hóa học hay, chi tiết khác:

• Acid béo no là gì?

• Phản ứng hydrogen hóa chất béo là gì?

• Acid béo omega-3 là gì?

• Acid béo omega-6 là gì?

• Chất giặt rửa tổng hợp là gì?

• Chất giặt rửa tự nhiên là gì?

---