Acid béo no là gì (chi tiết nhất)

Bài viết Acid béo no là gì lớp 12 chi tiết nhất là kiến thức có trong chương trình Hóa học 12 giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm về Acid béo no.

Acid béo no là gì (chi tiết nhất)

1. Acid béo no là gì?

- Acid béo no là carboxylic acid no đơn chức. Hầu hết chúng có mạch carbon dài (thường từ 12 đến 24 nguyên tử carbon), không phân nhánh và có số nguyên tử carbon chẵn.

- Acid béo no thường gặp:

2. Kiến thức mở rộng

2.1. Chất béo

a) Khái niệm

- Chất béo là triester (ester ba chức) của glycerol với acid béo, gọi chung là triglyceride.

Công thức cấu tạo chung của chất béo:

(R¹, R², R³ là các gốc hydrocarbon giống hoặc khác nhau)

b) Tính chất vật lí

- Ở nhiệt độ thường, chất béo ở trạng thái lỏng hoặc rắn. Khi trong phân tử chất béo chứa nhiều gốc acid béo no thì chất béo thường ở trạng thái rắn như mỡ lợn, mỡ bò, mỡ cừu,... Khi trong phân tử chất béo chứa nhiều gốc acid béo không no thì chúng thường ở trạng thái lỏng như dầu lạc, dầu vừng, dầu cá,...

- Chất béo nhẹ hơn nước và không tan trong nước, dễ tan trong các dung môi hữu cơ ít phân cực hoặc không phân cực.

2.2. Ứng dụng của chất béo và acid béo

a) Ứng dụng của chất béo

- Chất béo là nguồn cung cấp và dự trữ năng lượng ở người và động vật. Chất béo khi được chuyển hoá sẽ cung cấp năng lượng nhiều hơn carbohydrate ở dạng tinh bột hoặc đường.

- Chất béo cũng là nguồn cung cấp acid béo thiết yếu cho cơ thể. Nhiều vitamin như A, D, E và K hoà tan tốt trong chất béo nên chúng được vận chuyển, hấp thụ cùng với chất béo.

- Chất béo là nguyên liệu cho ngành công nghiệp thực phẩm, sản xuất xà phòng và glycerol,...

b) Ứng dụng của acid béo

- Acid béo omega-3 và omega-6 là các acid béo không no với liên kết đôi đầu tiên ở vị trí số 3 và 6 khi đánh số từ nhóm methyl.

- Dầu cá biển chứa nhiều acid béo omega-3. Các loại dầu thực vật (dầu mè, dầu đậu nành, dầu hướng dương,...) chứa nhiều acid béo omega-6.

- Acid béo omega-3 và omega-6 đều có vai trò quan trọng đối với cơ thể, giúp phòng ngừa nhiều loại bệnh. Vì nguồn cung cấp acid béo omega-6 phổ biến hơn so với acid béo omega-3 nên để có chế độ dinh dưỡng cân bằng, cần chú ý tăng cường sử dụng các thực phẩm giàu acid béo omega-3.

Chú ý: Một số acid béo omega – 3, omega – 6 thường gặp:

3. Bài tập minh họa

Câu 1. Chất nào sau đây là acid béono?

A. acetic acid.

B. stearic acid.

C. oleic acid.

D. linoleicacid.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Acid béo nolà các monocarboxylic acid no, hầu hết có mạch carbon không phân nhánh với số nguyên tử carbon trong phân tử là số chẵn (thường từ 12 đến 24 nguyên tử C).

⇒ Stearic acid là acid béo no.

Câu 2. Cho các phát biểu sau về chất béo:

a. Ở điều kiện thường, chất béo ở trạng thái lỏng hoặc rắn.

b. Chất béo nhẹ hơn nước và không tan trong nước, dễ tan trong các dung môi hữu cơ ít phân cực hoặc không phân cực.

c. Chất béo có chứa nhiều gốc acid béo không no ở trạng thái rắn điều kiện thường như mỡ lợn, mỡ bò, mỡ cừu, …

d. Chất béo có chứa nhiều gốc acid béo no ở trạng thái lỏng điều kiện thường như dầu lạc, dầu vừng, dầu cá, …

Số phát biểu đúng là

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

a. Đúng.

b. Đúng.

c. Sai vì chất béo chứa nhiều gốc acid béo không no ở trạng thái lỏng điều kiện thường.

d. Sai vì chất béo chứa nhiều gốc acid béo no ở trạng rắn điều kiện thường.

Câu 3. Palmitic acid là một acid béo có trong mỡ động vật và dầu cọ. Công thức của palmitic acid là

A. C₃H₅(OH)₃.

B. CH₃COOH.

C. C₁₅H₃₁COOH.

D. C₁₇H₃₅ COOH.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Palmitic acid là một acid béo no, có công thức là: C₁₅H₃₁COOH.

Câu 4. Một loại chất béo có chứa 65% triolein về khối lượng. Để sản xuất 4,6 triệu hộp kem dưỡng da (có chứa chất dưỡng ẩm glycerol) cần dùng tối thiểu x tấn loại chất béo trên cho phản ứng với dung dịch NaOH, đun nóng. Biết rằng trong mỗi hộp kem dưỡng da có chứa 5 gam glycerol. Giá trị của x là

A. 140.

B. 340.

C. 320.

D. 410.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

m_glycerol = 4,6.10⁶.5 = 23.10⁶ gam = 23 tấn.

PTHH: (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅ + 3NaOH $\stackrel{t^{°}}{\to }$ 3C₁₇H₃₃COONa + C₃H₅(OH)₃

      884 g         →      92 g

$m_{triolein}=\frac{23.884}{92}=221$ tấn  ←     23 tấn

m_{chất béo} = $\frac{221}{65\%}$= 340 tấn

Câu 5. Công thức stearic acid là

A. C₂H₅COOH.

B. CH₃COOH.

C. C₁₇H₃₅COOH.

D. HCOOH.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: C

Stearic acid là một acid béo no, có công thức là: C₁₇H₃₅COOH.

Câu 6.Chất nào sau đây là chất béo?

A. Tristearin.

B. Methyl acetate.

C. Cellulose.

D. Glycerol.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: A

Tristearin là chất béo, là triester của stearic acid với glycerol.

Câu 7. Phát biểu nào sau đây không đúng?

A. Triolein có khả năng tham gia phản ứng cộng hydrogen khi đun nóng có xúc tác, áp suất thích hợp.

B. Các chất béo thường không tan trong nước và nhẹ hơn nước.

C. Chất béo bị thủy phân khi đun nóng trong dung dịch kiềm.

D. Chất béo là triester của ethylene glycol với các acid béo.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Chất béo là triester của glycerol với các acid béo.

Câu 8.Cho các phát biểu sau:

(a) Chất béo được gọi chung là triglyceride.

(b) Chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước nhưng tan nhiều trong dung môi hữu cơ.

(c) Phản ứng thủy phân chất béo trong môi trường acid là phản ứng thuận nghịch.

(d) Tristearin, triolein có công thức lần lượt là: (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅, (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅.

Số phát biểu đúng là

A. 4.

B. 1.

C. 2.

D. 3.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: D

Bao gồm: (a), (b), (c).

Câu 9. Acid béo no có công thức phân tử là

A. C_nH_2nO.

B. C_nH_2nO₂.

C. C_nH_nO₃.

D. C_nH_2nO₄.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Acid béo no có công thức phân tử là C_nH_2nO₂ với giá trị thông thường của n là từ 13 đến 25.

Câu 10. Chất béo chứa nhiều gốc acid béo no sẽ ở dạng

A. lỏng.

B. rắn.

C. khí.

D. vô định hình.

Hướng dẫn giải

Đáp án đúng là: B

Khi trong phân tử chất béo chứa nhiều gốc acid béo no thì chất béo thường ở trạng thái rắn như mỡ lợn, mỡ bò, mỡ cừu,...

Xem thêm các bài viết về định nghĩa & khái niệm môn Hóa học hay, chi tiết khác:

• Acid béo là gì?

• Acid béo không no là gì?

• Phản ứng hydrogen hóa chất béo là gì?

• Acid béo omega-3 là gì?

• Acid béo omega-6 là gì?

• Chất giặt rửa tổng hợp là gì?

---