Alkane lớp 9 (Chuyên đề dạy thêm Hóa 9)

Tài liệu Alkane lớp 9 trong Chuyên đề dạy thêm Hóa học 9 gồm các dạng bài tập từ cơ bản đến nâng cao với phương pháp giải chi tiết và bài tập tự luyện đa dạng giúp Giáo viên có thêm tài liệu giảng dạy Hóa 9.

Alkane lớp 9 (Chuyên đề dạy thêm Hóa 9)

Xem thử

Chỉ từ 300k mua trọn bộ Chuyên đề dạy thêm Hóa học 9 (sách mới) bản word có lời giải chi tiết:

• B1: gửi phí vào tk: 1053587071 - NGUYEN VAN DOAN - Ngân hàng Vietcombank (QR)
• B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận giáo án

A. HỆ THỐNG LÝ THUYẾT

I. Khái niệm hydrocarbon

- Hydrocarbon là những hợp chất hữu cơ trong phân tử chỉ chứa hai nguyên tố carbon và hydrogen.

- Hydrocarbon gồm nhiều loại như alkane (methane, propane, …), alkene (ethylene, …), …

II. Alkane

1. Khái niệm, cấu tạo, danh pháp

♦ Khái niệm

- Alkane là những hydrocarbon mạch hở, chỉ chứa các liên kết đơn (C – C, C – H) trong phân tử.

- Công thức chung của các alkane là C_nH_2n+2 (n ≥ 1), trong đó n là số nguyên tử C trong phân tử.

VD: CH₄, C₂H₆, C₃H₈, C₄H₁₀, …

♦ Cấu tạo, danh pháp

2. Phản ứng cháy

- Tất cả các alkane khi đốt cháy hoàn toàn đều tạo thành CO₂ và H₂O.

TQ: 2C_nH_2n+2 + (3n + 1)O₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ 2nCO₂ + 2(n + 1)H₂O

VD: CH₄ + 2O₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ CO₂ + 2H₂O               

       2C₄H₁₀ + 13O₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ 8CO₂ + 10H₂O

⇒ Phản ứng đốt cháy alkane tỏa nhiều nhiệt nên alkane được sử dụng làm nhiên liệu.

♦ Thí nghiệm đốt cháy butane

- Chuẩn bị: Bật lửa gas loại dài (có chứa butane), bình tam giác thủy tinh chịu nhiệt có nút, ống nghiệm đựng dung dịch nước vôi trong.

- Tiến hành:

+ Đưa đầu bật lửa vào miệng bình tam giác úp ngược, bật lửa và giữ lửa cháy đến khi thành bình tam giác mờ đi thì dừng lại.

+ Quay xuôi bình tam giác lại và đổ nước vôi trong vào, sau đó đậy bình tam giác và lắc đều.

- Hiện tượng:

+ Khi bật lửa làm thành bình tam giác mờ đi ⇒ sản phẩm cháy có hơi nước.

+ Sau khi cho nước vôi trong thì thấy nước vôi trong vẩn đục ⇒ sản phẩm cháy có CO₂.

3. Ứng dụng làm nhiên liệu của alkane

B. BÀI TẬP

❖ BÀI TẬP TỰ LUẬN

Câu 1. [KNTT - SGK] Cho các chất:

Trong các chất trên, chất nào là hydrocarbon, chất nào là alkane? Giải thích.

Câu 2. Cho các công thức: CH₄, C₂H₄, C₂H₂, C₂H₆, C₃H₈, C₄H₆, C₅H₁₂, C₆H₁₀, C₆H₆. Những công thức nào là của alkane?

Câu 3. Xác định công thức phân tử của alkane X biết:

(a) Alkane X có phân tử khối là 30 amu.

(b) Alkane X có tỉ khối so với hydrogen là 29.

(c) Alkane X có %m_C = 75%.                                            

(d) Alkane X có m_C : m_H = 5.

Câu 4. [CTST - SGK] Hãy viết công thức phân tử, công thức cấu tạo đầy đủ, công thức cấu tạo thu gọn của methane, ethane, propane, butane.

Câu 5. [KNTT - SGK] Cho thí nghiệm đốt cháy khí butane:

- Chuẩn bị: Bật lửa gas loại dài (có chứa butane), bình tam giác thủy tinh chịu nhiệt có nút, ống nghiệm đựng dung dịch nước vôi trong.

- Tiến hành:

+ Đưa đầu bật lửa vào miệng bình tam giác úp ngược, bật lửa và giữ lửa cháy đến khi thành bình tam giác mờ đi thì dừng lại.

+ Quay xuôi bình tam giác lại và đổ nước vôi trong vào, sau đó đậy bình tam giác và lắc đều.

(a) Nhận xét hiện tượng bên trong thành bình tam giác sau khi đánh lửa bật lửa gas để đốt cháy butane. Dự đoán sản phẩm tạo thành.

(b) Quan sát hiện tượng xảy ra trong bình tam giác sau khi cho nước vôi trong vào thành bình và dự đoán sản phẩm tạo thành.

(c) Viết phương trình xảy ra khi đốt cháy butane.

Câu 6. [KNTT - SGK] (a) Viết phương trình hóa học biểu diễn phản ứng cháy của methane và ethane.

(b) Dùng công thức chung của alkane, viết phương trình hóa học tổng quát của phản ứng đốt cháy hoàn toàn alkane tạo thành sản phẩm là carbon dioxide và nước.

Câu 7. Hãy giải thích vì sao:

(a) một số alkane (methane, propane, butane, …) được sử dụng làm nhiên liệu?

(b) phải chứa xăng dầu trong các thùng chứa chuyên dụng và bảo quản ở những kho riêng.

(c) không dùng nước để dập tắt các đám cháy bằng xăng, dầu.

Câu 8. [CD - SGK] Tính nhiệt lượng tỏa ra khi đốt cháy hỗn hợp gồm 0,4 mol butane và 0,6 mol propane. Biết rằng lượng nhiệt tỏa ra khi đốt cháy hoàn toàn 1 mol butane và 1 mol propane lần lượt là 2877 kJ và 2220 kJ.

Câu 9. [CD - SGK] Chỉ ra các alkane trong những hydrocarbon sau:

(a) CH₃ – CH₂ – CH₃.

(b) CH₂ = CH₂.

(c) CH₃ – CH₂ – CH₂ – CH₃.

(d) 

Câu 10. [CD - SGK] Hydrocarbon A là alkane có khối lượng phân tử là 44 amu. Xác định công thức phân tử và viết công thức cấu tạo của A.

Câu 11. (a) Hãy nêu nhận xét đặc điểm cấu tạo phân tử của các alkane viết công thức chung của alkane.

(b) Alkane nào dưới đây có mạch phân nhánh?

(c) Phân tử của một alkane trong sáp nến có 52 nguyên tử hydrogen. Xác định số nguyên tử carbon trong phân tử alkane nói trên.

Câu 12. [CTST - SGK] Gas dùng để đun nấu có chứa alkane chủ yếu nào? Viết phương trình hóa học biểu diễn phản ứng cháy của chúng.

Câu 13. [CTST - SGK] Vì sao ở các trạm xăng dầu người ta thường treo biển báo cấm như ở hình bên dưới?

Câu 14. [KNTT - SGK] Giả thiết rằng gas trong bình gas là một hỗn hợp propane và butane có tỉ lệ thể tích 1 : 1. Tính nhiệt lượng sinh ra khi đốt cháy 1 kg loại gas này. Biết rằng nhiệt lượng tương ứng sinh ra khi đốt cháy 1 mol mỗi chất propane và butane lần lượt là 2220 kJ và 2878 kJ.

❖ BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM

1. Trắc nghiệm nhiều lựa chọn

♦ Mức độ BIẾT

Câu 1. Hydrocarbon là những hợp chất hữu cơ trong phân tử chứa hai nguyên tố

A. C và O.                        

B. C và H.                         

C. O và H.                        

D. C và N.

Câu 2. Hợp chất nào sau đây là hydrocarbon?

A. CH₃Cl.

B. C₂H₆O.                        

C. C₂H₄.                           

D. C₂H₅O₂N.

Câu 3. Hợp chất nào sau đây là hydrocarbon?

A. C₂H₄Br₂.                     

B. C₆H₆.                           

C. C₆H₁₂O₆.                     

D. CH₃COOH.

Câu 4. Alkane là các hydrocarbon mạch hở, trong phân tử

A. chỉ chứa liên kết đơn C – C.      

B. chỉ chứa liên kết đơn C – C, C - H.

C. chỉ chứa liên kết đơn C – H.      

D. chỉ chứa liên kết đôi C = C.

Câu 5. Công thức chung của alkane là

A. C_nH_2n+2 (n ≥1).

B. C_nH_2n (n ≥2).                

C. C_nH_2n-2 (n ≥2).

D. C_nH_2n-6 (n ≥6).

Câu 6. Công thức phân tử nào sau đây là của alkane?

A. C₂H₄.                           

B. C₃H₈.                           

C. C₂H₂.                           

D. C₆H₆.

Câu 7. Công thức phân tử nào sau đây là của alkane?

A. C₃H₄.                           

B. C₄H₈.                           

C. C₂H₆.                           

D. C₄H₆.

Câu 8. Tên gọi của alkane có công thức phân tử C₂H₆ là

A. methane.                      

B. ethane.                         

C. propane.                       

D. butane.

Câu 9. Tên gọi của alkane có công thức phân tử CH₄ là

A. methane.                      

B. ethane.                         

C. propane.                       

D. butane.

Câu 10. Cho alkane X có công thức:

Tên gọi của X là

A. methane.                      

B. ethane.                         

C. propane.                       

D. butane.

Câu 11. Cho alkane Y có công thức:

Tên gọi của Y là

A. methane.                      

B. ethane.                         

C. propane.                       

D. butane.

Câu 12. Khí thiên nhiên được dùng làm nhiên liệu và nguyên liệu cho các nhà máy sản xuất điện, sứ, đạm, ancol methylic,… Thành phần chính của khí thiên nhiên là methane. Công thức phân tử của methane là

A. CH₄.

B. C₂H₄.                           

C. C₂H₂.                           

D. C₆H₆.

Câu 13. Sản phẩm tạo thành khi đốt cháy hoàn toàn butane trong oxygen là

A. C và H₂O.

B. C và H₂.                       

C. CO và H₂O.                 

D. CO₂ và H₂O.

Câu 14. Sản phẩm tạo thành khi đốt cháy hoàn toàn methane trong oxygen là

A. C và H₂O.

B. C và H₂.                       

C. CO và H₂O.                 

D. CO₂ và H₂O.

Câu 15. Alkane khi cháy tỏa nhiều nhiệt nên alkane được sử dụng làm

A. dung môi.                     

B. nhiên liệu.                    

C. thực phẩm.

D. dược phẩm.

♦ Mức độ HIỂU

Câu 16. Phần trăm khối lượng carbon trong alkane X là 83,33 %. Công thức phân tử của X là

A. CH₄.

B. C₃H₈.                           

C. C₅H₁₂.

D. C₁₀H₂₂.

Câu 17. Phần trăm khối lượng hydrogen trong alkane X là 25,00 %. Công thức phân tử của X là

A. CH₄.

B. C₂H₆.                           

C. C₃H₈.                           

D. C₄H₁₀.

Câu 18. Hàm lượng nguyên tố hydrogen trong alkane X là 82,76 %. Số công thức cấu tạo có thể có của X là

A. 1.      

B. 2.      

C. 3.      

D. 4.

Câu 19. Đốt cháy butane rồi cho ngọn lửa vào bình tam giác úp ngược thì thấy có hiện tượng

A. thành bình tam giác bị đen.        

B. có khói trắng xuất hiện.

C. thành bình tam giác bị mờ.        

D. có khói nâu xuất hiện.

Câu 20. Đốt cháy butane rồi cho sản phẩm cháy qua bình đựng nước vôi trong thì thấy hiện tượng

A. nước vôi trong vẩn đục.                                         

B. dung dịch chuyển sang màu xanh.      

C. sủi bọt khí.                                  

D. xuất hiện kết tủa nâu đỏ.

Câu 21. Đốt cháy butane rồi cho ngọn lửa vào bình tam giác úp ngược thì thấy thành bình tam giác bị mờ chứng tỏ trong sản phẩm cháy có

A. CO₂.

B. H₂O.

C. CO.  

D. H₂.

Câu 22. Đốt cháy butane rồi cho sản phẩm cháy qua bình đựng nước vôi trong thì thấy nước vôi trong vẩn đục chứng tỏ trong sản phẩm cháy có

A. CO₂.

B. H₂O.                            

C. CO.                              

D. H₂.

Câu 23. Phát biểu nào sau đây không đúng?

A. Các alkane khi cháy đều tỏa nhiều nhiệt.

B. Khí propane và butane hóa lỏng được dùng làm nhiên liệu cho bật lửa, bếp gas.       

C. Các alkane ở trạng thái lỏng có thể dùng làm nhiên liệu như dầu ăn, cồn, …

D. Các alkane ở trạng thái rắn được sử dụng nhiên liệu dạng nến paraffin.

♦ Mức độ VẬN DỤNG

Câu 24. Cho các phát biểu về alkane:

(a) Trong phân tử alkane chỉ chứa liên kết đơn

(b) Chỉ có các alkane là chất khí ở điều kiện thường được dùng làm nhiên liệu.

(c) Các alkane lỏng được dùng sản xuất xăng, dầu hỏa, …

(d) Các alkane rắn được dùng làm nến paraffin.

(e) Công thức chung của alkane là C_nH_2n+2, với n $\ge$ 1.

Số phát biểu đúng là

A. 2.      

B. 3.      

C. 4.      

D. 5.

2. Trắc nghiệm đúng - sai

Câu 25. Xét các phát biểu về khái niệm hydrocarbon và alkane.

a. Hydrocarbon là những hợp chất hữu cơ trong phân tử chỉ chứa hai nguyên tố và carbon và hydrogen.

b. Alkane là những hydrocarbon mạch hở, trong phân tử chỉ chứa các liên kết đơn (C – C, C – H).

c. Alkane gồm nhiều loại như hydrocarbon và dẫn xuất của hydrocarbon.

d. Công thức chung của các alkane là C_nH_2n+2 (n ≥ 1).

Câu 26. Alkane là những hydrocarbon mạch hở, chỉ chứa các liên kết đơn trong phân tử.

a. Công thức chung của alkane là C_nH_2n (n ≥ 1).

b. Trong phân tử alkane chỉ có liên kết đơn C – O và C – H.

c. Hợp chất hữu cơ X có công thức phân tử C₂H₆ là một alkane.

d. Alkane có 3 nguyên tử carbon trong phân tử có tên gọi là propane.

Câu 27. Alkane là những hydrocarbon mạch hở, trong phân tử chỉ chứa các liên kết đơn và có công thức chung là C_nH_2n+2 (n ≥ 1).

a. Alkane chứa 2 nguyên tử carbon có tên gọi là ethane.

b. Alkane chứa 4 nguyên tử carbon có công thức phân tử là C₄H₁₀.

c. Công thức phân tử của propane là CH₃ – CH₂ – CH₃.

d. Methane là một alkane có phần trăm khối lượng nguyên tố carbon là 80%.

Câu 28. Xét công thức, cấu tạo và danh pháp của alkane.

a. Methane có công thức phân tử là CH₄.

b. Trong phân tử ethane có 7 liên kết đơn C – H.

c. Alkane có 8 nguyên tử hydrogen trong phân tử có tên gọi là propane.

d. Butane là alkane duy nhất có công thức phân tử C₄H₁₀.

Câu 29. Xét thí nghiệm đốt cháy butane:

- Chuẩn bị: Bật lửa gas loại dài (có chứa butane), bình tam giác thủy tinh chịu nhiệt có nút, ống nghiệm đựng dung dịch nước vôi trong.

- Tiến hành:

+ Đưa đầu bật lửa vào miệng bình tam giác úp ngược, bật lửa và giữ lửa cháy đến khi thành bình tam giác mờ đi thì dừng lại.

+ Quay xuôi bình tam giác lại và đổ nước vôi trong vào, sau đó đậy bình tam giác và lắc đều.

a. Khi bật lửa làm bình tam giác mờ đi chứng tỏ sản phẩm cháy có hơi nước.

b. Sau khi cho nước vôi trong thì thấy nước vôi trong vẩn đục chứng tỏ sản phẩm cháy có CO₂.

c. Nước vôi trong vẩn đục là do có phản ứng tạo thành Ca(HCO₃)₂.

d. Phương trình hóa học của phản ứng đốt cháy butane là 2C₄H₁₀ + 13O₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ 8CO₂ + 10H₂O.

Câu 30. Xét phản ứng đốt cháy alkane.

a. Tất cả các alkane khi đốt cháy hoàn toàn đều thu được CO₂ và H₂O.

b. Phương trình đốt cháy hoàn toàn ethane được biểu diễn như sau: C₃H₈ + 5O₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ 3CO₂ + 4H₂O

c. Khi đốt cháy một alkane bất kì ta luôn thu được mol CO₂ lớn hơn mol H₂O.

d. Phản ứng đốt cháy alkane tỏa nhiều nhiệt nên alkane được sử dụng làm nhiên liệu.

Câu 31. Xét các ứng dụng của alkane.

a. Ở điều kiện thường, alkane có thể ở trạng rắn rắn, lỏng hoặc khí và chúng đều có thể được sử dụng làm nhiên liệu.

b. Alkane ở trạng thái khí hóa lỏng như propane, butane được dùng làm nhiên liệu cho bật lửa, bếp gas.

c. Alkane ở trạng thái lỏng làm nhiên liệu ở dạng nến paraffin.

d. Alkane ở trạng thái rắn dùng làm nhiên liệu như xăng, dầu hỏa, dầu diesel.

Câu 32. Xét các phát biểu về alkane.

a. Tất cả các alkane đều chỉ có liên kết đơn C – C và C – H trong phân tử.

b. Phần trăm khối lượng của nguyên tố hydrogen trong propane là 18,18%.

c. Các phản ứng đốt cháy alkane đều tỏa nhiều nhiệt.

d. Thành phần chính trong bình gas đun nấu chứa methane và ethane..

3. Trắc nghiệm trả lời ngắn

♦ Mức độ HIỂU

Câu 33. Cho các công thức phân tử: CH₄, C₂H₄, C₂H₆, C₃H₆, C₄H₁₀, C₅H₈. Có bao nhiêu công thức phân tử của alkane?

Câu 34. Trong phân tử ethane có bao nhiêu nguyên tử hydrogen?

Câu 35. Trong phân tử propane có bao nhiêu nguyên tử carbon?

Câu 36. Tổng số nguyên tử carbon và hydrogen trong phân tử butane là

Câu 37. Có bao nhiêu liên kết đơn trong phân tử butane.

Câu 38. Cho phương trình hóa học của phản ứng đốt cháy butane: aC₄H₁₀ + bO₂ $\stackrel{t^o}{\to }$ cCO₂ + dH₂O. Nếu a = 2 thì giá trị của b + c bằng bao nhiêu?

♦ Mức độ VẬN DỤNG

Câu 39. Cho các phát biểu về alkane:

(a) Alkane là những hydrocarbon mạch hở, trong phân tử chỉ chứa các liên kết đơn (C – C, C – H).

(b) Alkane có 3 nguyên tử carbon trong phân tử có tên gọi là propane.

(c) Methane là một alkane có phần trăm khối lượng nguyên tố carbon là 80%.

(d) Trong phân tử ethane có 7 liên kết đơn C – H.

(e) Butane là alkane duy nhất có công thức phân tử C₄H₁₀.

Có bao nhiêu phát biểu đúng trong các phát biểu trên?

Xem thử

Xem thêm Chuyên đề dạy thêm Hóa học lớp 9 các chủ đề hay khác:

• Chủ đề 1: Giới thiệu về hợp chất hữu cơ

• Chủ đề 3: Alkene

• Chủ đề 4: Nguồn nhiên liệu

• Chủ đề 5: Các dạng bài tập trong phần II

• Chủ đề 1: Ethylic alcohol

• Chủ đề 2: Acetic acid

Xem thêm các loạt bài Để học tốt Hóa học 9 hay khác:

• Giải bài tập Hóa học 9
• Giải sách bài tập Hóa 9
• Đề thi Hóa học 9
• Wiki 200 Tính chất hóa học
• Wiki 3000 Phản ứng hóa học quan trọng

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---