Phân tích đoạn trích trong phần Đọc hiểu (trích truyện ký Chuyện ông Hoàng Cầm – Minh Chuyên)

Câu hỏi Phân tích đoạn trích trong phần Đọc hiểu (trích truyện ký Chuyện ông Hoàng Cầm – Minh Chuyên) thuộc bộ Ngữ liệu ngoài sgk dành cho học sinh lớp 9, lớp 12 đầy đủ câu hỏi đọc hiểu và viết có hướng dẫn chi tiết giúp Giáo viên có thêm tài liệu ôn tập cho học sinh ôn thi Văn Tốt nghiệp THPT đạt kết quả cao. Mời các bạn đón đọc:

Phân tích đoạn trích trong phần Đọc hiểu (trích truyện ký Chuyện ông Hoàng Cầm – Minh Chuyên)

Xem thử

Chỉ từ 150k mua trọn bộ Ngữ liệu ngoài sgk lớp 12 phần Kí bản word có lời giải chi tiết:

• B1: gửi phí vào tk: 1053587071 - NGUYEN VAN DOAN - Ngân hàng Vietcombank (QR)
• B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận đề thi

Nội dung tác phẩm Chuyện ông Hoàng Cầm

CHUYỆN ÔNG HOÀNG CẦM (trích)

(Minh Chuyên)

Có một sự kiện đã theo hàng triệu người lính ra trận trong suốt những năm chống Pháp, chống Mỹ. Nó trở nên nổi tiếng và thân thuộc với tất cả các đơn vị quân đội. Đó là sự kiện bếp Hoàng Cầm.

Cái bếp mang tên người sinh ra nó là một anh bộ đội tên là Hoàng Cầm, quê ở tỉnh Nam Định, nguyên chiến sĩ nuôi quân Sư đoàn 308, Đại đoàn Quân Tiên phong. Cái bếp kì diệu ấy đã cùng các đơn vị bộ đội tham gia chiến dịch Biên giới, Hoà Bình, Điện Biên Phủ và sau đó tiếp tục cùng các đơn vị thời chống Mỹ “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”. Bếp Hoàng Cầm là một yếu tố tạo nên sự bất ngờ, bí mật cho bộ đội chiến thắng và biết bao người lính nhờ nó mà không phải đổ máu, hi sinh. Thời gian và năm tháng qua đi, nhiều người đã quên tên anh bộ đội Hoàng Cầm mà chỉ còn nhớ tên cái bếp Hoàng Cầm của anh. Cái bếp đã ăn sâu vào tiềm thức của bao người […].

Hoàng Cầm sinh ra và lớn lên ở làng Cát Nội, xã Trực Đại, tỉnh Nam Định. Sau này gia đình chuyển lên sinh sống tại làng Đồi Mây, nay là thị trấn Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc. Tháng 2 năm 1946, anh thanh niên Hoàng Cầm tình nguyện lên đường vào bộ đội chống Pháp. Trước khi vào quân ngũ, Hoàng Cầm có gần một năm đi làm thuê (làm đầu bếp) cho một gia đình ở Hà Nội. Có lẽ vì thế, Hoàng Cầm được cử làm chiến sĩ nuôi quân thuộc đơn vị quân y tiền phương Sư đoàn 308. Là anh nuôi, Hoàng Cầm luôn tận tâm, tận lực với công việc nấu ăn phục vụ bộ đội nhiều chiến dịch. Qua chiến dịch Hoàng Hoa Thám và chiến dịch Hoà Bình năm 1952, Hoàng Cầm nhận ra chiến tranh ngày càng khốc liệt. Bộ đội ta chiến đấu, hi sinh không chỉ ở mặt trận giáp mặt quân thù mà hi sinh, thương vong ngay cả khi về hậu cứ nghỉ ngơi, sinh hoạt. Nguyên nhân của việc mất mát ấy có một phần do việc nấu ăn. Khói lửa từ những cái bếp nuôi quân bốc lên, máy bay địch phát hiện đã trút bom đạn xuống. Tổ anh nuôi của Hoàng Cầm và nhiều đơn vị khác phòng tránh bằng cách chuyển sang nấu ăn ban đêm, khi máy bay địch tới thì dập lửa, dội nước, nhưng nhiều khi vẫn không tránh kịp tai hoạ. Đang đun, dập lửa, cơm thường bị khê, sống. Nấu ăn ban đêm, ban ngày cơm nguội lạnh. Bộ đội ăn cơm sống, khê, nguội lạnh, không đảm bảo sức khoẻ. Hoàng Cầm nhớ một lần, đồng chí thủ trưởng nhắc tổ quân nuôi quân:

– Các đồng chí cố gắng xem có cách nào khắc phục cái bếp. Để anh em thương vong, chết chóc ở ngay nơi đóng quân và nơi ăn uống khổ cực là mình có tội với nhân dân, với bộ đội đấy.

Đúng! Để bộ đội chết vì nấu ăn là mình có tội. Hoàng Cầm trăn trở ngày đêm suy nghĩ. Có buổi anh ngồi hàng giờ đồng hồ dưới tán cây rừng quan sát anh em nhóm bếp và đăm đăm nhìn ngọn lửa, nhìn làn khói xanh cuồn cuộn bay lên.

Trong bản tự thuật quá trình mày mò, sáng chế kiểu bếp mới, Hoàng Cầm kể: “Một đêm nằm nghĩ miên man, tôi chợt nhớ đến cách nấu cám lợn ở vùng Nam Định quê tôi. Hồi đó bếp thường đắp bằng đất sét kín chung quanh chỉ để một lỗ thoát hơi phía sau, nên lửa cháy tập trung, ít bốc ra ngoài. Nhưng làm thế nào để bếp đun không có khói? Suy nghĩ mãi đến hơn nửa tháng sau, tôi mới nghĩ ra cảnh mình từng đi hun chuột ngoài đồng. Đào cửa hang sâu xuống đất, chất rạ đốt, hầu như khói hút cả vào trong hang. Tôi mừng quá, nếu áp dụng cải tiến thành bếp nuôi quân kiểu mới sẽ hạn chế được khói và lửa bốc cao”.

Từ cơ sở đó, Hoàng Cầm miệt mài ngày đêm nghiên cứu, vẽ sơ đồ một số kiểu bếp. Ngày ngày anh tranh thủ trưa, tối, có khi cả buổi vác xẻng, đeo xoong nồi, trốn vào rừng đào bếp thử nghiệm. Không biết có thành công hay thất bại nhưng sợ anh em tốn sức, vất vả, anh giấu kín mọi người. Anh đào hàng chục cái bếp khác nhau, có nhiều nhánh dẫn khói như hang chuột. Làm xong anh đặt nồi lên từng cái bếp chất củi đun thử. Kết quả tạm được, nhưng lửa vẫn lộ, khói ra vẫn phảng phất bay lên. Lại hì hục đào hàng chục cái bếp khác nữa. Lần này Hoàng Cầm đào các đường dẫn khói chẽ ra nhiều nhánh và dài gấp đôi, trên rãnh dẫn khói rải cành cây rồi đổ đất san phẳng. Phía trước cửa bếp đào một hố sâu, trên lợp nilon hoặc lá vừa để đồ vừa che ánh lửa và có hầm chứa khói, hút lửa mạnh hơn.

Trong bản tự thuật, Hoàng Cầm viết: “Lần này, bếp có nhiều ưu điểm, đã giấu kín được ánh lửa, nhưng khói trên ống vẫn là lảng bảng bay lên ngọn cây. Nghĩ mãi, tôi chợt nhớ ngày ở quê, chiều chiều nấu cơm, gặp trời mưa, khói chui qua mái gianh ướt, bốc lên nhè nhẹ như sương mù. Tìm ra rồi, sướng quá, tôi lật hết cành cây khô lát trên đường ống dẫn rồi dùng cây chuối rừng chẻ ra lát lên trên, phủ đất san phẳng và dùng nước tưới đều lên rãnh dẫn khói. Quả nhiên, khi đun khói cứ là là, toả đều mặt đất, không bốc lên cao nữa”.

Ông Đỗ Văn Cường cùng đơn vị Hoàng Cầm cho biết: “Anh em chúng tôi ân hận mãi về chuyện anh Cầm trốn đi làm bếp. Ngày đó có mấy cô gái trong bản gần nơi đóng quân thường lui tới nhặt rau, đánh rửa xoong nồi giúp anh nuôi. Anh Hoàng Cầm có quen một cô. Các buổi trưa, buổi tối thấy anh thường xuyên vắng đơn vị, anh em cho là anh Cầm dụ cô gái vào rừng tán tỉnh. Đang định kiểm điểm tội vô kỉ luật của anh thì có một chiến sĩ tinh nghịch đã bám theo để “rình” anh. Chỉ thấy một mình Hoàng Cầm mình trần dưới tán cây rừng, hì hục đào đất mồ hôi ướt đìa. Thì ra anh trốn vào rừng để đào bếp thử nghiệm chứ không phải đi tán gái”.

Cái bếp do Hoàng Cầm sáng tạo rất phù hợp với bộ đội thời chiến, kín lửa, khói không bốc cao, anh nuôi nấu ăn cả ngày, cả tối, không sợ máy bay địch phát hiện. Bộ đội có cơm nóng, canh ngọt. Mỗi khi em sát địch, anh nuôi vẫn nổi lửa đêm ngày.

Tháng 10 năm 1952, đơn vị quyết định cái bếp được mang tên người chiến sĩ đã sáng tạo ra nó: bếp Hoàng Cầm. Anh chiến sĩ nuôi quân Hoàng Cầm được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng 3. Và năm đó, Hoàng Cầm được bầu là Chiến sĩ thi đua toàn quốc. Bếp Hoàng Cầm được phổ biến áp dụng trong toàn quân.

Từ đó, cái bếp theo bộ đội hết chiến dịch này đến chiến dịch khác. Kết thúc cuộc kháng chiến chống Pháp thắng lợi, bếp Hoàng Cầm tiếp tục là bạn đồng hành của bộ đội nuôi quân suốt những năm chống Mỹ và nó đã đi vào lời bài hát làm cả triệu anh bộ đội xao xuyến khôn nguôi: “Nổi lửa lên em, đánh Mỹ đêm ngày… Đôi quang gánh nặng tình yêu đất nước. Hơi bếp Hoàng Cầm sưởi ấm khắp nơi nơi…” […].

Dẫu mai này, có thể người ta lại quên cái tên người chiến sĩ nuôi quân Hoàng Cầm. Nhưng cái bếp Hoàng Cầm của ông, cái bếp đã đi vào lịch sử hay cuộc kháng chiến vệ quốc của dân tộc có thể sẽ trở thành cái bếp huyền thoại truyền mãi đến muôn đời.

Hà Nội – 2003

(Người lang thang không cô đơn, truyện kí, NXB Văn học, Hà Nội, 2018, trang 152 – 163)

Chú thích: Minh Chuyên tên khai sinh là Nguyễn Minh Chuyên, sinh năm 1948 xã Minh Linh năm 1948 tại xã Khai, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình. Từ năm 1993, ông là thành viên của Hội Nhà văn Việt Nam. Từ năm 1997 – 2007, ông là biên tập viên chính, đạo diễn phim tài liệu của Đài Truyền hình Việt Nam. Từ năm 2008 là đạo diễn cao cấp của Đài Truyền hình Nam. Năm 2017, ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật. Một số sáng tác tiêu biểu: Miền quê anh đến (tập truyện ngắn, 1985); Làm tiếp Surenco (tập truyện ngắn, 1986); Người gặp trong mơ (tập truyện ngắn, 1990); Người lang thang không cô đơn (tập truyện kí, 1993); Thử thách (tập kí, 1994); Người lạc về đâu (tiểu thuyết, 1995); Người không cô đơn (tập truyện kí, 1995);…

Câu hỏi: Anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích đoạn trích trong phần Đọc hiểu (trích truyện ký “Chuyện ông Hoàng Cầm” – Minh Chuyên)

Hướng dẫn trả lời:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích đoạn trích trong phần Đọc hiểu (trích truyện ký “Chuyện ông Hoàng Cầm” – Minh Chuyên).

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu khái quát về tác phẩm “Chuyện ông Hoàng Cầm” và tác giả Minh Chuyên.

- Nêu vấn đề cần nghị luận: Đoạn trích là một câu chuyện cảm động, ngợi ca sáng kiến độc đáo cùng phẩm chất cao đẹp của người chiến sĩ nuôi quân Hoàng Cầm trong kháng chiến.

* Thân bài:

1. Khái quát về hoàn cảnh và nhân vật Hoàng Cầm

- Hoàng Cầm là một chiến sĩ nuôi quân thuộc Sư đoàn 308 trong kháng chiến chống Pháp.

- Xuất thân làm đầu bếp, được giao nhiệm vụ nấu ăn phục vụ bộ đội.

- Trong chiến tranh, việc nấu ăn tưởng chừng đơn giản lại gây nguy hiểm cho đồng đội do khói bếp bị máy bay địch phát hiện.

2. Quá trình phát minh và cải tiến bếp Hoàng Cầm

- Động cơ sáng chế: Xuất phát từ tinh thần trách nhiệm và nỗi đau khi thấy đồng đội hi sinh do lộ vị trí vì khói bếp.

- Tư duy sáng tạo:

+ Liên hệ thực tiễn từ quê nhà: cách nấu cám lợn và hun chuột.

+ Không ngừng thử nghiệm, đào hàng chục cái bếp để tìm giải pháp giảm khói và ánh lửa.

- Kết quả: Phát minh ra bếp kín lửa, dẫn khói ngầm dưới đất, khói thoát nhẹ nhàng, không gây lộ vị trí.

3. Phẩm chất cao đẹp của anh bộ đội Hoàng Cầm

- Trách nhiệm và trăn trở: Không ngừng suy nghĩ, tìm cách khắc phục để bảo vệ tính mạng đồng đội.

- Âm thầm, khiêm tốn, hi sinh: Lặng lẽ làm việc một mình trong rừng, không màng danh lợi hay sự công nhận.

- Sáng tạo và kiên trì: Không ngại khó, thử nghiệm nhiều lần để tìm ra giải pháp tối ưu.

- Tình đồng đội, lòng yêu nước: Coi việc nấu ăn an toàn cho bộ đội là nhiệm vụ thiêng liêng, gắn với trách nhiệm với nhân dân.

4. Ý nghĩa và giá trị của bếp Hoàng Cầm

- Góp phần bảo vệ an toàn cho bộ đội, duy trì hậu cần trong chiến tranh.

- Gắn bó với nhiều chiến dịch lớn, trở thành biểu tượng của hậu phương vững chắc.

- Được ghi nhớ như một phát minh lịch sử, một phần ký ức thiêng liêng của người lính và dân tộc.

* Kết bài:

- Khẳng định giá trị nhân văn, giá trị lịch sử của câu chuyện về bếp Hoàng Cầm.

- Khẳng định hình ảnh người lính hậu phương như Hoàng Cầm góp phần làm nên chiến thắng vĩ đại của dân tộc.

- Liên hệ bản thân: học tập tinh thần trách nhiệm, sáng tạo, khiêm tốn và cống hiến trong học tập và cuộc sống hôm nay.

Bài viết tham khảo

Trong những năm tháng kháng chiến chống thực dân, đế quốc, dân tộc ta đã sản sinh ra biết bao con người anh hùng. Không chỉ là những người cầm súng trực tiếp chiến đấu, mà còn có những con người thầm lặng ở tuyến sau – những người nuôi quân, tải đạn, cứu thương… đã góp phần quan trọng làm nên chiến thắng vĩ đại của dân tộc. Một trong số đó là anh nuôi Hoàng Cầm, người đã sáng chế ra chiếc bếp Hoàng Cầm nổi tiếng, được nhà văn Minh Chuyên khắc họa chân thực và đầy cảm xúc trong truyện ký “Chuyện ông Hoàng Cầm”.

Đoạn trích đã tái hiện một cách sinh động và xúc động hành trình lao động sáng tạo đầy tâm huyết của anh bộ đội Hoàng Cầm – một người lính nuôi quân. Xuất phát từ trăn trở khi thấy đồng đội mình thương vong do khói bếp bị máy bay địch phát hiện, anh đã dồn toàn tâm trí để tìm ra giải pháp giúp giấu khói khi nấu ăn. Quá trình mày mò sáng chế bếp được miêu tả chi tiết, từ những ý tưởng nảy sinh khi nhớ lại cách nấu cám lợn hay hun chuột ở quê, đến những lần thử nghiệm bếp trong rừng một cách âm thầm, bền bỉ và sáng tạo. Những lần thất bại không làm Hoàng Cầm nản chí, mà càng thôi thúc anh tiếp tục cải tiến để chiếc bếp thật sự tối ưu, phù hợp với hoàn cảnh chiến tranh.

Từ câu chuyện ấy, người đọc cảm nhận được phẩm chất đáng quý của người lính Cụ Hồ: không chỉ dũng cảm, tận tụy mà còn rất sáng tạo, sâu sắc và đầy tinh thần trách nhiệm. Anh nuôi Hoàng Cầm không chỉ nấu ăn, mà còn ý thức sâu sắc rằng sự sống còn của đồng đội có liên quan đến công việc của mình. Chính suy nghĩ “Để bộ đội chết vì nấu ăn là mình có tội” đã trở thành động lực lớn lao để anh dấn thân sáng tạo – một tinh thần rất đáng trân trọng.

Bên cạnh đó, qua lối kể chuyện tự nhiên, giản dị mà cảm động, nhà văn Minh Chuyên đã góp phần tôn vinh những con người vô danh nhưng vĩ đại. Đó là những người đã hi sinh tuổi trẻ, sức lực, trí tuệ của mình không vì danh tiếng, mà vì tình yêu thương đồng đội, vì lý tưởng phụng sự Tổ quốc. Dù sau này có thể người ta quên mất tên Hoàng Cầm, nhưng chiếc bếp mang tên anh thì vẫn còn đó như một biểu tượng của sáng tạo và lòng tận tụy trong chiến tranh.

Đoạn trích “Chuyện ông Hoàng Cầm” vì thế không chỉ đơn thuần là câu chuyện về một phát minh, mà còn là bản anh hùng ca về người lính bình dị mà cao cả. Qua đó, mỗi chúng ta – những người sống trong hòa bình – cần học lấy tinh thần trách nhiệm, lòng yêu nước, ý chí vượt khó và đức tính thầm lặng cống hiến cho cộng đồng. Đó chính là thông điệp sâu xa mà tác phẩm muốn gửi gắm.

Xem thêm các câu hỏi Đọc hiểu và Viết trong tác phẩm Chuyện ông Hoàng Cầm chọn lọc, hay khác:

• Đoạn trích Chuyện ông Hoàng Cầm được viết theo thể loại nào?

• Chỉ ra yếu tố phi hư cấu trong đoạn trích Chuyện ông Hoàng Cầm

• Theo văn bản Chuyện ông Hoàng Cầm, bếp Hoàng Cầm có những đặc điểm gì nổi bật?

• Qua quá trình sáng chế bếp, anh/chị nhận xét gì về phẩm chất của anh bộ đội Hoàng Cầm?

• Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày cảm nhận của anh/ chị về hình tượng anh nuôi Hoàng Cầm trong văn bản Chuyện ông Hoàng Cầm (Minh Chuyên)

Xem thêm bộ ngữ liệu ngoài sách giáo khoa lớp 12 phần Kí chọn lọc, hay khác:

• (Ngữ liệu ngoài sgk) Tờ hoa

• (Ngữ liệu ngoài sgk) Áo ấm ngày xưa

• (Ngữ liệu ngoài sgk) Tôi kéo xe

• (Ngữ liệu ngoài sgk) Tháng hai: Tương tư hoa đào

• (Ngữ liệu ngoài sgk) Hoa trái quanh tôi

• (Ngữ liệu ngoài sgk) Miền cỏ thơm

• (Ngữ liệu ngoài sgk) Miếng ngon Hà Nội

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---