Giải vở bài tập Hóa 8 Bài 6: Đơn chất và hợp chất – Phân tử

Giải vở bài tập Hóa 8 Bài 6: Đơn chất và hợp chất – Phân tử

Với lời giải VBT Hóa 8 Bài 6: Đơn chất và hợp chất – Phân tử hay, chi tiết sẽ giúp học sinh lớp 8 dễ dàng trả lời câu hỏi và làm bài tập trong Vở bài tập Hóa học 8.

Học theo Sách giáo khoa

I – Đơn chất

1. Đơn chất là những chất tạo nên từ một nguyên tố hóa học

Căn cứ vào sự khác nhau về một số tính chất vật lí như tính ánh kim, dẫn được điện và nhiệt, đơn chất được chia thành hai loại là đơn chất kim loại và đơn chất phi kim.

2. Đặc điểm cấu tạo

Trong đơn chất kim loại, các nguyên tử sắp xếp khít nhau và theo một trật tự xác định.

Trong đơn chất phi kim, các nguyên tử thường liên kết với nhau theo một số nhất định và thường là 2.

II – Hợp chất

1. Hợp chất là những chất tạo nên tử hai nguyên tố hóa học trở lên.

Thí dụ: Nước được tạo nên từ hai nguyên tố hóa học là H và O.

Axit sunfuric được tạo nên từ ba nguyên tố là H, S và O.

Khí metan được tạo nên từ hai nguyên tố là C và H.

2. Đặc điểm cấu tạo: Trong hợp chất, nguyên tử của các nguyên tố liên kết với nhau theo một tỉ lệ và một thứ tự nhất định.

III – Phân tử

1. Định nghĩa

Phân tử là hạt đại diện cho chất, gồm một số nguyên tử liên kết với nhau và thể hiện đầy đủ tính chất hóa học của chất.

Thí dụ: Cu, NaCl

2. Phân tử khối là khối lượng phân tử tính bằng đơn vị cacbon; bằng tổng nguyên tử khối của các nguyên tử trong phân tử.

Thí dụ: phân tử khối của oxi bằng: 2.16 = 32 đvC

IV - Trạng thái của chất

Tùy điều kiện, một chất có thể thấy ở ba trạng thái: rắn, lỏng , khí (hay hơi)

Khi chất ở trạng thái rắn, các hạt sắp xếp khít nhau và dao động tại chỗ

Khi chất ở trạng thái lỏng, các hạt ở gần sát nhau và chuyển động trượt lên nhau

Khi chất ở trạng thái khí, các hạt ở rất xa nhau và chuyển động nhanh hơn về nhiều phía

Bài tập

Bài 1 trang 19 VBT Hóa học lớp 8: Hãy chép các câu sau đây vào vở bài tập với đầy đủ các từ hay cụm từ thích hợp:

“Chất được phân chia thành hai loại lớn ... và ... Đơn chất được tạo nên từ một ... , còn ... được tạo nên từ hai nguyên tố hóa học trở lên."

Đơn chất lại chia thành ... và ... Kim loại có ánh kim dẫn điện và nhiệt, khác với ... không có những tính chất này (trừ than chì dẫn điện được).

Có hai loại hợp chất là: hợp chất ... và hợp chất ...”

Lời giải:

"Chất được phân chia thành hai loại lớn là đơn chất và hợp chất. Đơn chất được tạo nên từ một nguyên tố hóa học còn hợp chất được tạo nên từ hai nguyên tố hóa học trở lên"

"Đơn chất lại chia thành kim loại và phi kim. Kim loại có ánh kim, dẫn điện và nhiệt, khác với phi kim không có những tính chất trên (trừ than chì dẫn điện được).

Có hai loại hợp chất là: hợp chất vô cơ và hợp chất hữu cơ.

Bài 2 trang 19 VBT Hóa học lớp 8: a) Kim loại đồng, sắt tạo nên từ nguyên tố nào? Nêu sự sắp xếp nguyên tử trong một mẫu đơn chất kim loại.

b) Khí nitơ, khí clo tạo nên từ nguyên tố nào?

Biết rằng hai khí này là đơn chất phi kim giống như khí hiđro và oxi. Hãy cho biết các nguyên tử liên kết với nhau như thế nào?

Lời giải:

a) Kim loại đồng được tạo nên từ nguyên tố đồng (Cu). Kim loại sắt được tạo nên từ nguyên tố sắt (Fe)

Trong đơn chất kim loại các nguyên tử sắp xếp khít nhau và theo 1 trật tự xác định.

b) Khí nitơ được tạo nên từ nguyên tố nitơ (N), Khí clo được tạo nên từ nguyên tố clo (Cl).

Các nguyên tử khí liên kết với nhau theo một số nhất định thường là 2. Nên khí nitơ do 2 nguyên tử N liên kết với nhau, khí clo do 2 nguyên tử Cl liên kết với nhau.

Bài 3 trang 19 VBT Hóa học lớp 8: Trong số các hợp chất cho dưới đây, hãy chỉ ra và giải thích chất nào là đơn chất, là hợp chất:

a) Khí amoniac tạo nên từ N và H.

b) Photpho đỏ tạo nên từ P.

c) Axit clohiđric tạo nên từ H và Cl.

d) Canxi cacbonat tạo nên từ Ca, C và O.

e) Glucozơ tạo nên từ C H và O.

f) Kim loại magie tạo nên từ Mg.

Lời giải:

a) Khí NH₃: hợp chất vì được tạo từ 2 nguyên tố nitơ và hiđro

b) Photpho (P): đơn chất vì được tạo từ 1 nguyên tố photpho

c) Axit clohiđric: hợp chất vì được tạo từ 2 nguyên tố Cl và H

d) Canxi cacbonat: hợp chất vì được tạo từ 3 nguyên tố Ca, C và O

e) Glucozơ: hợp chất vì được tạo từ 3 nguyên tố C, H và O

f) Magie (Mg): đơn chất vì tạo từ 1 nguyên tố Mg

Bài 4 trang 19 Hóa học lớp 8: a) Phân tử là gì?

b) Phân tử của hợp chất gồm những nguyên tử như thế nào, có gì khác so với phân tử của đơn chất. Lấy thí dụ minh họa.

Lời giải:

a) Phân tử là hạt đại diện cho chất gồm một số nguyên tử liên kết với nhau và thể hiện đầy đủ tính chất hóa học của chất.

b) Phân tử của hợp chất gồm những nguyên tử khác loại liên kết với nhau,

còn phân tử của đơn chất thì là những nguyên tử cùng loại.

Ví dụ:

- Phân tử của hợp chất: axit sunfuric tạo ra từ nguyên tử H, S, O

- Phân tử của đơn chất: Khí oxi tạo từ 2 nguyên tử oxi

Bài 5 trang 20 Hóa học lớp 8: Dựa vào hình 1.12 và 1.15, hãy chép các câu sau đây vào vở bài tập với đầy đủ các từ và con số thích hợp, chọn trong khung.

Phân tử nước và phân tử cacbon đioxit giống nhau ở chỗ đều gồm ba ... thuộc hai ... liên kết với nhau theo tỉ lệ ... Còn hình dạng  hai phân tử khác nhau, phân tử nước dạng ... phân tử cacbon đioxit dạng...

Lời giải:

Phân tử nước và phân tử cacbon đioxit giống nhau ở chỗ đều gồm ba nguyên tử thuộc hai nguyên tố liên kết với nhau theo tỉ lệ 1 : 2. Còn hình dạng  hai phân tử khác nhau, phân tử nước dạng gấp khúc phân tử cacbon đioxit dạng đường thẳng.

Bài 6 trang 20 Hóa học lớp 8: Tính phân tử khối của:

a) Cacbon đioxit, xem mô hình phân tử ở bài tập 5.

b) Khí metan, biết phân tử gồm 1C và 4H.

c) Axit nitric,biết phân tử gồm 1H, 1N và 3O.

d) Thuốc tím (kali pemanganat) biết phân tử gồm 1K, 1Mn và 4O.

Lời giải:

Tính phân tử khối của :

a) Cacbon đioxit (CO₂) bằng : 12 + 16.2 = 44 đvC

b) Khí metan (CH₄) bằng : 12 + 4.1 = 16 đvC

c) Axit nitric (HNO₃) bằng : 1.1 + 14.1 + 16.3 = 63 đvC

d) Kali pemanganat (KMnO₄) bằng : 1.39 + 1.55 + 4.16 = 158 đvC

Bài 7 trang 20 Hóa học lớp 8: Hãy so sánh phân tử khí oxi nặng hay nhẹ hơn bằng bao nhiêu lần so với phân tử nước, phân tử muối ăn và phân tử khí metan (về chất khí này xem bài tập 6).

Lời giải:

a) $\frac{PTK\left(O_2\right)}{PTK\left(H_{2}O\right)}=\frac{32}{18}$ = 18

→ Phân tử khí oxi nặng hơn phân tử nước, bằng 1,8 lần phân tử nước

b) $\frac{PTK\left(O_2\right)}{PTK\left(NaCl\right)}=\frac{32}{58,5}$ = 0,55

→ Phân tử khí oxi nhẹ hơn phân tử muối ăn, bằng 0,55 lần phân tử muối ăn.

c) $\frac{PTK\left(O_2\right)}{PTK\left(C{H}_4\right)}=\frac{32}{16}$ = 2

→ Phân tử khí oxi nặng hơn phân tử khí metan, bằng 2 lần phân tử khí metan

Bài 8 trang 20 Hóa học lớp 8: Dựa vào sự phân bố phân tử khí chất ở trạng thái khác nhau hãy giải thích vì sao:

a) Nước lỏng tự chảy loang ra trên khay đựng.

b) Một mililít nước lỏng khi chuyển sang thể hơi lại chiếm một thể tích khoảng 1300 ml (ở nhiệt độ thường).

Lời giải:

a) Nước lỏng tự chảy loang ra trên khay đựng, vì ở trạng thái lỏng, các hạt gần nhau và có thể chuyển động trượt lên nhau.

b) Một mililít nước lỏng khi chuyển sang thể hơi lại chiếm một thể tích khoảng 1300 ml (ở nhiệt độ thường) vì khi chuyển sang thể hơi, số phân tử không đổi nhưng ở thể hơi các phân tử nước chuyển động hỗn độn cách xa nhau nên chiếm thể tích lớn hơn so với thể lỏng.

Bài tập trong sách bài tập

Bài 6.1 trang 20 VBT Hóa học lớp 8: Chép vào vở bài tập các câu sau đây với đầy đủ các từ thích hợp:

“Khí hiđro, khí oxi và khí clo là những ….., đều tạo nên từ một …..Nước, muối ăn (natri clorua), axit clohiđric là những ….., đều tạo nên từ hai …. Trong thành phần hóa học của nước và axit clohiđric đều có chung một .......... , còn của muối ăn và axit clohiđric lại có chung một ....... "

Lời giải:

“Khí hiđro, khí oxi và khí clo là những đơn chất đều tạo nên từ một nguyên tố hóa học. Nước, muối ăn (natri clorua), axit clohiđric là những hợp chất, đều tạo nên từ hai nguyên tố hóa học. Trong thành phần hóa học của nước và axit clohiđric đều có chung một nguyên tố hiđro, còn của muối ăn và axit clohiđric lại có chung một nguyên tố clo"

Bài 6.2 trang 21 VBT Hóa học lớp 8: Không khí là một hỗn hợp gồm có một số chất. Trong số đó có bốn chất chiếm tỉ lệ nhiều nhất là các chất khí nitơ, oxi, cacbon đioxit và hơi nước, các chất này được xếp thành sáu cặp chất dưới đây:

Khí nitơ và khí oxi; Khí nitơ và khí cacbon đioxit.

Khí oxi và khí cacbon đioxit; Khí oxi và hơi nước.

Khí nitơ và hơi nước; Khi cacbon đioxit và hơi nước.

Tất cả có mấy cặp chất gồm một đơn chất và một hợp chất ?

A. Một.                  B. Hai.                   C. Ba.                    D. Bốn.

Lời giải:

Đáp án D

Đơn chất là những chất tạo nên từ một nguyên tố hóa học.

Hợp chất là những chất tạo nên từ hai nguyên tố hóa học trở lên.

Đó là: Khí nitơ và khí cacbon đioxit; Khí oxi và khí cacbon đioxit; Khí oxi và hơi nước;

Khí nitơ và hơi nước.

Bài 6.5 trang 21 VBT Hóa học lớp 8: Trong số các hợp chất dưới đây hãy chỉ ra và giải thích chất nào là đơn chất, là hợp chất.

a) Khí ozon có phân tử gồm 3O liên kết với nhau.

b) Axit photphoric có phân tử gồm 3H, 1P, và 4O liên kết với nhau.

c) Chất natri cacbonat (sođa) có phân tử gồm 2Na, 1C và 3O liên kết với nhau.

d) Khí flo có phân tử gồm 2F liên kết với nhau.

e) Rượu etylic (cồn) có phân tử gồm 2C, 6H, và 1O liên kết với nhau.

f) Đường có phân tử gồm 12C, 22H, và 11O liên kết với nhau.

Lời giải:

a) Khí ozon là đơn chất vì phân tử gồm 3 nguyên tử của 1 nguyên tố hóa học (O) tạo nên.

b) Axit photphoric là hợp chất vì phân tử do 3 nguyên tố hóa học (H, P, O) tạo nên.

c) Natri cacbonat là hợp chất vì phân tử gồm 3 nguyên tố hóa học (Na, C, O) tạo nên.

d) Khí flo là đơn chất vì phân tử vì phân tử do 1 nguyên tố hóa học (F) tạo nên.

e) Rượu etylic là hợp chất vì phân tử do 3 nguyên tố hóa học ( C, H, O) tạo nên.

f) Đường là hợp chất vì phân tử do 3 nguyên tố hóa học (C, H, O) tạo nên.

Bài 6.6 trang 21 VBT Hóa học lớp 8: Tính phân tử khối của các chất ở bài trên

Lời giải:

a) Khi ozon (O₃): 3.16 = 48 đvC.

b) Axit photphoric (H₃PO₄): 1.3 + 31 + 16.4 = 98 đvC.

c) Natri cacbonat (Na₂CO₃): 2.23 + 12 +16.3 = 106 đvC.

d) Khí flo (F₂): 2.19 = 38đvC.

e) Rượu etylic (C₂H₅OH): 2.12 + 1.6 + 16 = 46 đvC.

f) Đường (C₁₂H₂₂O₁₁): 12.12 + 1.22 + 16.11 = 342 đvC.

- Phân tử nặng nhất là: đường

- Phân tử nhẹ nhất là: flo

Xem thêm các bài Giải Vở bài tập Hóa học 8 hay khác:

• VBT Hóa 8 Bài 8: Bài luyện tập 1
• VBT Hóa 8 Bài 9: Công thức hóa học
• VBT Hóa 8 Bài 10: Hóa trị
• VBT Hóa 8 Bài 11: Bài luyện tập 2
• VBT Hóa 8 Bài 12: Sự biến đổi chất

Xem thêm các loạt bài Để học tốt Hóa học lớp 8 hay khác:

• Giải bài tập Hóa học 8
• Video Giải bài tập Hóa 8
• Giải sách bài tập Hóa 8
• Lý thuyết & 400 Bài tập Hóa học 8 (có đáp án)
• Top 70 Đề thi Hóa học 8 có đáp án

---