Giáo án bài Luyện tập viết đoạn văn nghị luận - Giáo án Ngữ văn lớp 10

Hoạt động 3. Hoạt động thực hành

GV HD HS LẬP DÀN Ý:

I. ĐỀ 1: Dàn ý:

Đề 1: Bàn về vai trò và tác dụng to lớn của sách trong đời sống tinh thần của con người, nhà văn M. Go-rơ-ki có viết: “Sách mở rộng trước mắt tôi những chân trời mới.”

Hãy giải thích và bình luận ý kiến trên.

1. Mở bài:

- Nêu vai trò của sách từ xưa đến nay trong đời sống tinh thần của con nguời.

- Trích dẫn câu nói của M. Go-ro-ki.

2. Thân bài:

a. Sách là sản phẩm tinh thần kì diệu của con người:

- Sách là sản phẩm của văn minh nhân loại.

- Sách là kết quả của lao động trí tuệ.

- Sách có sức mạnh vượt ko gian và thời gian.

b. Sách mở rộng những chân trời mới:

- Sách cung cấp những hiểu biết về thế giới xung quanh, về vũ trụ bao la, về các đất nước xa xôi trên thế giới.

- Sách giúp hiểu biết về cuộc sống con người qua các thời kì khác nhau, hiểu biết đời sống văn hóa, tâm tư, tình cảm, khát vọng của con người những nơi xa xôi.

- Sách giúp con người tự khám phá dân tộc mình, bản thân mình và chắp cánh những ước mơ, nuôi dưỡng khát vọng.

c. Cần có thái độ đúng với sách và việc đọc sách:

- Đọc sách mang lại lợi ích nên phải biết chọn sách mà đọc, biết học hỏi và làm theo những điều tốt đẹp trong sách.

- Sách rất quan trọng nhưng chỉ học trong sách vở thì vẫn chưa đủ mà phải biết học trong cả thực tế.

3. Kết bài:

- Khẳng định tác dụng to lớn của sách và việc đọc sách.

- Nêu phương hướng hành động của cá nhân.

GV HD HS VIẾT ĐOẠN VĂN

Chia lớp 4 nhóm, triển khai 4 đoạn văn (4 ý).

Gv nhận xét, chốt lại các ý cơ bản cần triển khai, nêu 1 vài dẫn chứng:

+ Sách KHTN:Những cuốn sách của Bru-nô, Ga-li-lê về trái đất và thái dương hệ đã mở ra thời kì mới trên con đường chinh phục tự nhiên; Sách về thuyết tiến hóa của Đác-uyn, gen di truyền của Men- đen giúp chúng ta hiểu rõ về các giống loài sinh vật và chính con người;...

+ Sách KHXH: Sách triết học của Các-mác và Ăng-ghen giúp con người làm những cuộc cách mạng tiến bộ; Sách văn học của Ban-dắc giúp chúng ta hiểu rõ về thế giới tư bản với sức mạnh lạnh lùng của đồng tiền; Đọc thơ Ta-gor, Lí Bạch, Đỗ Phủ,... chúng ta hiểu đời sống và tâm hồn của cả dân tộc ấn Độ, Trung Hoa,...; Đọc Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương, Cao Bá Quát,... chúng ta hiểu ông cha ta xưa từng đau khổ và mơ ước những gì;...

II. LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN VĂN:

1. Đoạn 1:

- Chủ đề: Sách cung cấp những hiểu biết về thế giới xung quanh, về vũ trụ bao la, về các đất nước xa xôi trên thế giới.

- Các ý cơ bản:

+ Mỗi con người thường sống trong 1 phạm vi ko gian nhất định, thời gian đời người hữu hạn nhưng khát vọng hiểu biết của con người lại là vô tận. Từ nhỏ, con người đã được học chữ để tiếp cận với công cụ hiểu biết hữu hiệu: sách.

+ Những cuốn sách KHTN giúp con người khám phá vũ trụ vô tận với những quy luật của nó, bản chất những sự vật, hiện tượng tự nhiên xung quanh ta.

+ Những cuốn sách KHXH giúp con người hiểu biết về đời sống cộng đồng trên các đất nước khác nhau với những đặc điểm kinh tế, chính trị, lịch sử, văn hóa.

2. Đoạn 2:

- Chủ đề: Sách giúp hiểu biết về cuộc sống con người qua các thời kì khác nhau, hiểu biết đời sống văn hóa, tâm tư, tình cảm, khát vọng của con người những nơi xa xôi.

Tìm dẫn chứng minh họa cho lí lẽ này

- Các lí lẽ và dẫn chứng minh họa:

+ Sách giúp hiểu biết về cuộc sống con người qua các thời kì khác nhau.

Dẫn chứng: Các cuốn sách lịch sử → tái hiện chân thực lịch sử loài người qua các thời kì; các cuốn sách văn học→ tái hiện hiện thực khách quan thông qua thế giới hình tượng;...

+ Sách giúp chúng ta hiểu biết đời sống văn hóa, tâm tư, tình cảm, khát vọng của con người những nơi xa xôi.

Dẫn chứng: Những cuốn sách văn học: Những bộ sử thi cổ → bức chân dung tinh thần của các cộng đồng người : Ra-ma-ya-na (Ấn Độ), Ô-đi-xê (Hi Lạp),...; tác phẩm của Lỗ Tấn, M. Gor-ki, V. Huy-gô,...

- Các lí lẽ và dẫn chứng minh họa:

+ Sách giúp hiểu biết về cuộc sống con người qua các thời kì khác nhau.

Dẫn chứng: Các cuốn sách lịch sử → tái hiện chân thực lịch sử loài người qua các thời kì; các cuốn sách văn học→ tái hiện hiện thực khách quan thông qua thế giới hình tượng;...

+ Sách giúp chúng ta hiểu biết đời sống văn hóa, tâm tư, tình cảm, khát vọng của con người những nơi xa xôi.

Dẫn chứng: Những cuốn sách văn học: Những bộ sử thi cổ → bức chân dung tinh thần của các cộng đồng người : Ra-ma-ya-na (Ấn Độ), Ô-đi-xê (Hi Lạp),...; tác phẩm của Lỗ Tấn, M. Gor-ki, V. Huy-gô,...

3. Đoạn 3:

- Chủ đề: Sách giúp con người tự khám phá dân tộc mình, bản thân mình và chắp cánh những ước mơ, nuôi dưỡng khát vọng.

- Các lí lẽ và dẫn chứng minh họa:

+ Sách giúp con người tự khám phá dân tộc mình: qua các sách lịch sử và văn học → quá trình hình thành và phát triển dân tộc, quá trình dựng nước và giữ nước, những anh hùng tên tuổi và những người hi sinh thầm lặng, vô danh, đặc biệt là lịch sử tâm hồn dân tộc.

+ Sách giúp con người tự khám phá bản thân mình và chắp cánh những ước mơ, nuôi dưỡng khát vọng: soi vào kho tàng tri thức nhân loại → hiểu biết của mỗi người vô cùng nhỏ bé; thấy được mặt tốt- xấu của bản thân; tủ sách “hạt giống tâm hồn” → nuôi dưỡng ước mơ và khát vọng.

4. Đoạn 4:

- Chủ đề: Cần xác định thái độ đúng với sách và việc đọc sách.

- Các lí lẽ và dẫn chứng minh họa:

+ Sách có nhiều loại → cần chọn sách tốt để đọc.

+ Học hỏi những điều hay của sách → áp dụng và kiểm nghiệm lại bằng thực tiễn.

+ Kết hợp học ở sách và thực tế cuộc sống. “Lí thuyết thì màu xám chỉ có cây đời mãi mãi xanh tươi”.

Từ việc viết các đoạn văn trên, em thấy cần có những lưu ý gì khi viết đoạn văn nghị luận ?

GV: chốt ý

Chú ý:

Khi viết đoạn văn nghị luận, cần:

- Có sự liên kết với các đoạn văn trước nó.

- Cần có 1 chủ đề chung.

- Các lí lẽ và dẫn chứng mạch lạc, hợp lí

Hoạt động 4. Hoạt động ứng dụng

Hướng dẫn HS thực hành viết đoạn văn nghị luận theo các đề sau:

Gv hướng dẫn hs làm hết các bài tập trong SGK sau đó cho hs làm thêm 1 số bài tập trong SBT để HS hiểu kĩ hơn lí thuyết.

Bài 2: Suy nghĩ của anh hay chị về lòng dũng cảm

Hướng dẫn HS thực hành về bài lập dàn ý trong văn nghi luận

Bài 2: GV gợi ý hs như sau:

- Người dũng cảm là người có nghị lực, sức mạnh lòng quả cảm để vượt qua gian nguy, chế ngự thiên nhiên và chiến thắng kẻ thù.

- Người có lòng dũng cảm cao hơn còn biết chiến thắng bản thân mình ( Thắng người dễ hơn thắng mình).

Bài 1 SGK trang 91

Hs thảo luận, phát biểu làm các bài tập.

Gv nhận xét, chốt ý đúng.

- Bổ sung các ý còn thiếu?

1. Bài 1: GV hướng dẫn hs làm bài như sau:

- Bổ sung các ý còn thiếu:

+ Mối quan hệ khăng khít của tài và đức.

+ Bài học: cần học tâp, rèn luyện, phấn đấu để có cả tài và đức.

- Lập dàn ý?

- Lâp dàn ý:

* MB: - Giới thiệu lời dạy của Hồ Chủ Tịch.

- Định hướng tư tưởng của bài viết.

* TB:

- Giải thích câu nói của Bác:

+ Giải thích khái niệm: tài- tài năng, trình độ học vấn cao; đức- đạo đức, cái tâm của con người.

+ Có tài mà ko có đức là người vô dụng.

+ Có đức mà ko có tài thì làm việc gì cũng khó.

" Đặt ra yêu cầu, mối quan hệ song song giữa tài và đức.

- Bài học vận dụng: lời dạy của Bác có ý nghĩa sâu sắc đối với việc rèn luyện, tu dưỡng của từng cá nhân- cần coi trọng cả việc rèn đức và luyện tài.

- Liên hệ với thực tế mọi người xung quanh và bản thân.

* KB: Khẳng định ý nghĩa bài học đúng đắn trong lời Bác dạy.

Bài tập 2: SGK trang 91

Lập dàn ý cho đề bài…

Hs thảo luận, phát biểu làm các bài tập.

Gv nhận xét, chốt ý đúng.

2. Bài 2: GV hướng dẫn hs làm bài như sau:

* MB:- Giới thiệu câu tục ngữ.

- Quan niệm về vấn đề nó đặt ra: khẳng định tính hai mặt.

* TB:

- Giải thích câu tục ngữ: cái khó- những khó khăn trong thực tế cuộc sống; bó- bó buộc, cản trở; khôn- khả năng suy nghĩ, sáng tạo " Những khó khăn trong cuộc sống có thể hạn chế việc phát huy tài năng, sức sáng tạo của con người,

- Bàn luận:

+ Mặt đúng: sự phát triển chủ quan bao giờ cũng chịu tác đọng của hoàn cảnh khách quan.

+ Mặt chưa đúng: chưa đánh giá đúng mức vai trò của sự nỗ lực chủ quan của con người (Cái khó ló cái khôn, Gian nan rèn luyện mới thành công).

- Bài học:

+ Khi thực hiện 1 kế hoạch, công việc cần tính đến hoàn cảnh khách quan nhưng ko quá lệ thuộc vào nó.

+ Trong hoàn cảnh nào cũng cần đặt sự nỗ lực chủ quan, ý chí, nghị lực lên trên. Những khó khăn trong cuộc sống là môi trường rèn luyện bản lĩnh.

* KB: Khẳng đinh quan điểm của bản thân về vấn đề mà câu tục ngữ đặt ra.

Vận dụng tổng hợp 2 bài lí thuyết trên.

Từ dàn ý cụ thể trên em hãy hoàn thành 1 bài văn hoàn chỉnh.

Cho hs về nhà viết bài thu hoạch với yêu cầu trên, Gv chấm lấy điểm.