Giáo án bài Sống chết mặc bay (Tiếp theo)

HĐ2 Đọc- hiểu văn bản:

- HS đọc lại đoạn văn thứ 2

? Cảnh trong đình được miêu tả như thế nào?

+ Thời gian, địa điểm?

+ Thành phần?

II.Tìm hiểu văn bản:

3. Phân tích.

b: Cảnh quan “đi hộ đê”, cảnh trong đình

- Địa điểm: Đình cao vững chãi, đê vỡ cũng không sao

- Thời gian: Cùng lúc dân hộ đê

- Thành phần: Quan phủ, chánh tổng, nha lại, kẻ hầu, trong đó quan phụ mẫu là nhân vật trung tâm.

H: Quan phụ mẫu đc miêu tả như thế nào?

Em có nhận xét gì về cung cách của ông ta?

+ Quan phụ mẫu: Dáng ngồi oai vệ, đường bệ, cử chỉ, cách nói năng hách dịch, điều bộ nhàn nhã.

+ Kẻ hầu người hạ: khúm núi sợ sệt

+ Không khí trong đình?

- Không khí: Tĩnh lặng, trang nghiêm

- Đồ dùng: Bát yến hấp đường phèn, khay khảm, tráp đồi mồi, ống thuốc bạc, đồng hồ vàng…=> đầy đủ, sang trọng

?Cảnh đánh tổ tôm được tác giả khái quát bằng câu văn nào?

* Cảnh đánh tổ tôm: lúc mau, lúc khoản, ung dung êm ải, khi cười, khi nói vui vẻ dịu dàng…

CH: Thái độ của bọn nha lại khi có người báo tin đê sắp vỡ như thế nào?

CH: Em có nhận xét gì về thái độ đó?

- Quan phủ mê tổ tôm quên hết mọi việc

- Khi có người báo tin đê sắp vỡ:

+ Mọi người xung quanh giật nảy mình

+ Quan phủ: Điềm nhiên, chờ ù bài rồi cáu: Mặc kệ.

CH: Khi có người báo tin đê vỡ thái độ của những người trong đình như thế nào?

- Khi có người báo tin đê vỡ:

+ Bọn nha lại lo sợ, thầy đề run cầm cập

+ Quan phủ đổ trách nhiệm cho cấp dưới, cho dân, đe doạ “cắt cổ, bỏ tù” đuổi người báo tin ra ngoài và vẫn say sưa với ván bài được ù to

CH: Thái độ của viên quan khi được ù ván bài?

CH: Trong khi đó người dân ra sao?

Đoạn cuối)

- Khi ù ván bài quan sung sướng vừa cười vừa nói “ù! thông tôm, chi chi nảy” điếu mày? quan rất sung sướng và thoải mái

H:Em có nhận xét gì về niềm vui của tên quan phụ mẫu?

-> Đó là niềm vui tàn bạo, vô nhân tính, thể hiện thái độ vô trách nhiệm của một vị quan vô lương tâm trước đời sống của nhân dân

CH: Em có nhận xét gì về cảnh trong đình và cảnh ngoài đê?

- Chính sự tương phản trong đình – ngoài đê; sự tàn bạo của quan – sự khốn khổ của dân đen đã tạo nên giá trị tố cáo sâu sắc cho tác phẩm.

? Nghệ thuật tăng cấp được tác giả thể hiện như thế nào trong cảnh hộ đê?

H: Có thể chỉ ra các chi tiết thể hiện mức độ tăng dần của từng khía cạnh miêu tả?

b. Nghệ thuật tăng cấp:

b1: Trong cảnh dân hộ đê phép tăng cấp được thực hiện trong cách miêu tả.

- Cảnh trời mưa mỗi lúc một nhiều

- Mức nước sông mỗi lúc một dâng cao

- Âm thanh mỗi lúc một ầm ĩ.

- Sức người mỗi lúc một đuối

- Nguy cơ vỡ đê mỗi lúc một đến gần

- Đê vỡ – Dân thảm sầu

?Nghệ thuật tăng cấp được tác giả thể hiện như thế nào trong cảnh trong đình?

Tác dụng của nghệ thuật tăng cấp ở đây như thế nào?

b2: Trong cảnh quan đánh tổ tôm phép tăng cấp vận dụng vào việc miêu tả sự đam mê tổ tôm và thái độ vô trách nhiệm của quan.

- An nhàn hưởng thụ

- Mê bài bạc không chứng kiến cảnh hộ đê

- Mưa gió ầm ầm mà coi như không biết gì

- Có người báo tin đê sắp vỡ: Mặc kệ

- Có người báo tin đê vỡ: Đổ vấy trách nhiệm, quát nạt, tiếp tục chơi tổ tôm

- Vui sướng tột cùng khi ù ván bài to

Tác dụng: Tăng thêm kịch tính cho tác phẩm và làm cho bản chất vô trách nhiệm của tên quan phủ hiện ra rõ hơn.

? Nêu giá trị hiện thực, giá trị nhân đạo trong tác phẩm? Giá trị nghệ thuật của tác phẩm?

- HS trả lời.

- HS đọc ghi nhớ SGK.

- GV chốt

4. Tổng kết:

Ghi nhớ SGK trang 83

HS thực hiện bài tập 1 theo nhóm.

- 1 nhóm/ 1bàn

- Nhóm trưởng trình bày

- Các nhóm nhận xét

- GV chốt

* GV hướng dẫn nhanh bài tập 2, yêu cầu HS khá giỏi thực hịên ở nhà.

1. Bài tập 1:

- Trong văn bản không có hình thức ngôn ngữ độc thoại nội tâm

- Có tất cả các hình thức ngôn ngữ còn lại