Giáo án Văn 10 bài Ca dao hài hước

* Hướng dẫn Hs tìm hiểu chung:

- Phân loại, đặc trưng của ca dao hài hước?

Hs trả lời nhanh

Gv hoàn thiện

* Hướng đẫn Hs đọc hiểu văn bản:

Bài 1 cho 2 hs đọc theo lối đáp nam nữ giọng vui tươi dí dỏm, đùa cợt.

HS thảo luận

Nhóm 1

- Chàng trai dự định dẫn cưới những gì? Chàng có thực hiện không? Vì sao?

- Tiếng cười bật lên nhờ yếu tố nghệ thuật nào?

Nhóm 2

- Quyết định cuối cùng của chàng trai là gì?

- Nghệ thuật gây cười ở đây là gì?

- Qua tiếng cười ấy ta hiểu thêm điều gì về tâm hồn của người bình dân?

Nhóm 3

- So với những lời thách cưới thông thường thì lời thách cưới của cô gái có gì lạ? ý nghĩa?

Đại diện nhóm trình bày

Các nhóm nhận xét

Gv hoàn thiện

- Qua cách nói của chàng trai và cô gái em hãy nêu cảm nhận của mình về tiếng cười của người lao động trong cảnh nghèo (Cười về điều gì ? cười ai ? ý nghĩa của tiếng cười ?)

Hs suy nghĩ trả lời nhanh

Gv hoàn thiện

- Bài ca dao chế giễu loại người nào trong xã hội?

- Em thử phân tích nghệ thuật trào lộng của người bình dân ở bài ca dao trên.

Hs thảo luận nhóm nhỏ

Hs trả lời

Gv hoàn thiện

I. TÌM HIỂU CHUNG

- Phân loại:

+ Ca dao tự trào

+ ca dao hài hước châm biếm: nghệ thuật trào lộng: tạo mâu thuẫn, cách nói phóng đại, chơi chữ.

II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

1. Bài 1

a. Việc dẫn cưới của chàng trai

* Quyết định

Miễn là có thú bốn chân,

Dẫn con chuột béo mời dân mời làng.

- Mời dân mời làng: 1 con chuột béo

(Số nhiều) : (số ít, nhỏ, lạ)

Lối nói giảm dần: voi → trâu → bò → chuột: miễn là thú bốn chân → chấp nhận mọi hoàn cảnh ở mức thấp nhất

⇒ Vượt lên cảnh nghèo để sống lạc quan và yêu đời.

b. Lời thách cưới của cô gái

- Người ta: thách lợn, gà → lễ vật cao sang

- Nhà em: Thách một nhà khoai lang : củ to, củ nhỏ, củ mẻ, củ rím, củ hà → lễ vật khác thường

⇒ Với lối nói giảm dần tiếng cười được bật lên qua lời thách cưới dường như phi lí của cô gái: vô tư thanh thản mà lạc quan yêu đời.

⇒ Bài ca dao là tiếng cười tự trào của người bình dân. Đó là lời đùa cợt bằng lòng với cảnh nghèo, chia sẻ những gì còn khốn khó; tiếng cười vượt lên trên cảnh nghèo. Đồng thời thể hiện một triết lý nhân sinh: đặt tình nghĩa cao hơn của cải.

2. Bài 2

- Làm trai … sức trai >< khom lưng gánh 2 hạt vừng

(Bản lĩnh sức mạnh) (yếu đuối)

→ Qua nghệ thuật phóng đại kết hợp với thủ pháp đối lập bài ca dao đã dựng lên một bức tranh hài hước đặc sắc và thú vị nhằm phê phán loại đàn ông yếu đuối không đáng sức trai

GV HD HS tổng kết bài học:

+ GV: Những nét nghệ thuật tiêu biểu trong những bài ca dao hài hước trên là gì?

+ HS: Trao đổi và trả lời

+ GV: Những cảm nhận, ấn tượng sâu sắc của cá nhân về tiếng cười và ý nghĩa của nó trong ca dao?

III. TỔNG KẾT

1 .Nghệ thuật

- Hư cấu, dựng cảnh tài tình.

- Khắc họa nhân vật bằng những nét điển hình với

những chi tiết có giá trị khái quát cao.

- Cường điệu, phóng đại, tương phản, đối lập.

- Dùng ngôn ngữ đời thường mà hàm chứa ý nghĩa sâu sắc, tạo ra được những bức tranh hài hước, hóm hỉnh mà có ý giễu cợt sâu sắc.

2. Ý nghĩa văn bản

- Tâm hồn lạc quan yêu đời và triết lí nhân sinh lành mạnh của người lao động Việt Nam trong ca dao – dân ca.