Giáo án Văn 10 bài Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng

Tìm hiểu khái quát về tác giả

- HS đọc sgk phần Tiểu dẫn và trình bày những nét chính về tác giả

Hs trình bày

Gv hoàn thiện

- HS đọc văn bản (phiên âm, dịch nghĩa, dịch thơ), chậm rãi, giọng buồn, bâng khuâng, trong sáng

- Xác định thể loại, đề tài của bài thơ?

Hs trả lời

Gv hoàn thiện

I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả:

- Học rộng, biết nhiều

- Tính hào phóng, thích ngao du

- Sáng tác hơn 1000 bài thơ, đề tài phong phú ( chiến tranh, tình yêu, thiên nhiên, tiễn biệt ), cảm hứng lãng mạn, hình tượng đẹp, độc đáo, cảnh sắc lung linh → Thi Tiên

2.Bài thơ:

a.Thể loại: thất ngôn tứ tuyệt

b. Đề tài: tiễn bạn( là đề tài khá thường trực trong thơ Lí Bạch, gần 150 bài)

c. Bố cục: 2 phần.

Hướng dẫn HS đọc hiểu văn bản

- Hai câu thơ đầu gợi cho anh (chị) biết được điều gì về cuộc tiễn đưa?

(Cuộc tiễn đưa diễn ra tại đâu? Trong thời gian nào?)

- Hãy phân tích sức gợi của từ “cố nhân”, so sánh với từ bạn trong bản dịch?

Hs suy nghĩ trả lời

Gv chốt ý

- Anh (chị) có suy nghĩ gì về hai địa danh được nhắc đến trong 2 câu thơ?

- Hai câu đầu có phải chỉ là hai câu tự sự thuần túy không?

Hs suy nghĩ trả lời

Gv chốt ý

- Gv cho thảo luận nhóm về cảm nhận và ý nghĩa những hình ảnh nổi bật ở hai câu này: cánh buồm khuất dần trong bầu trời xanh, dòng sông chảy ngang qua bầu trời

- Sông Trường Giang là huyết mạch giao thông chính của miền Nam TQ, mùa xuân trên sông hẳn có nhiều thuyền bè qua lại,vì sao Lý Bạch chỉ thấy cánh buồm lẻ loi(cô phàm) của “Cố nhân)?

- Em hãy đặt mình vào vị trí của người đưa tiễn nhìn theo cánh buồm xa dần và dòng sông chảy vào cõi trời để cảm nhận tâm tình của thi nhân?

- Bài thơ nhuốm những nỗi buồn, đó có thể là những nỗi buồn nào?

- Hình ảnh Trường Giang chảy mãi bên trời còn ẩn dụ cho điều gì?

Hs thảo luận nhanh trả lời

Gv hoàn thiện

II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN

1. Đọc

2. Tìm hiểu

a. Hai câu đầu: Khung cảnh tiễn đưa

* Cố nhân( bạn cũ, tri âm): xác định sự thân tình, thắm thiết giữa nhà thơ với bạn, gói ghém thái độ quý mến, trân trọng bạn → gợi nỗi niềm lưu luyến, nhớ thương khi xa

* Không gian, địa điểm: Tây - Hoàng Hạc lâu: thắng cảnh nổi tiếng của Hồ Bắc(TQ), nơi gặp gỡ, nguồn đề tài không bao giờ cạn của các thi nhân.

* Thời gian: Tháng ba - cuối mùa xuân , mùa hoa khói

→ cảnh đẹp của thiên nhiên cuối xuân,nét đẹp cổ điển của thơ Đường

* Nơi đến: Dương Châu - chốn phồn hoa, đô hội.

⇒ Hai câu thơ kể ngắn gọn khung cảnh tiễn đưa, gợi sự chia tay trong im lặng, thấm đẫm tấm lòng người đưa tiễn

b. Hai câu sau: Nỗi buồn tiễn bạn

* Hình ảnh đối:

+ Cô phàm >< bích không tận

(cánh buồm cô độc,lẻ loi) >< (bầu trời xanh biếc)

→ sự lẻ loi trong tâm cảnh người đi, kẻ ở

+ Duy kiến: chỉ nhìn thấy (→ “trông theo”)

+Trường giang- thiên tế lưu (dòng sông chảy bên trời): dòng sông trong tâm tưởng → tâm trạng bàng hoàng, sững sờ, cô đơn, trống vắng của tác giả khi bạn khuất xa.

⇒ Hai câu thơ không nói tình mà ta thấy tình, không nói buồn mà ta thấy nỗi buồn mênh mông trĩu nặng, có nỗi buồn vắng, có nỗi buồn xa, có nỗi buồn nhớ, có nỗi buồn lo → tình và cảnh ở đây đã hoà vào làm một → đây là chỗ thần của thơ Đường(ý tại ngôn ngoại).

⇒ Tình bạn thật sâu sắc, tri kỉ, và cũng vĩnh hằng như dòng Trường Giang chảy mãi bên trời.

Hướng dẫn HS tổng kết.

- Giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ?

Hs suy nghĩ trả lời

Gv chốt ý

III. TỔNG KẾT

1.Nghệ thuật: Hình ảnh thơ chọn lọc, ngôn ngữ thơ gợi cảm, giọng điệu thơ trầm lắng.; tình hòa trong cảnh; kết hợp yếu tố trữ tình,tự sự và miêu tả.

2.Ý nghĩa: Tình bạn sâu sắc chân thành điều không thể thiếu được trong mọi thời đại.