Giáo án Vật Lí 10 Bài 5: Chuyển động tròn đều (tiếp theo) (mới, chuẩn nhất)

- Chuyển động tròn đều là gì? tốc độ góc là gì? tốc độ góc được xác định ntn?

- Chu kì chuyển động tròn đều là gì? viết công thức liên hệ giữa chu kỳ và tốc độ góc?

- GV nhận xét câu trả lời của HV & cho điểm:

……….………………………………………………………..

- HV lên bảng trả lời câu hỏi kiểm tra.

HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động (5’)

Mục tiêu: HS biết được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới.

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác, năng lực xử lí tình huống, năng lực giao tiếp, năng lực nhận thức, điều chỉnh hành vi, tư duy sáng tạo.

CH1: Nhắc lại khái niệm gia tốc của chuyển động thẳng biến đổi đều?

CH1.1: Trong chuyển động đó gia tốc có đặc điểm gì?

CH1.2: Gia tốc cho biết sự biến thiên của yếu tố nào của vận tốc?

CH1.3: Gia tốc có hướng như thế nào trong các dạng chuyển động thẳng biến đổi đều?

CHVĐ: Chuyển động tròn đều có độ lớn vận tốc không đổi nhưng hướng của vectơ vận tốc luôn thay đổi.

Đại lượng nào đặc trưng cho sự biến đổi đó? Gv vào bài mới

Hs trả lời các câu hỏi

Định hướng nội dung trọng tâm của bài

Tiết 9 – Bài 5:

CHUYỂN ĐỘNG TRÒN ĐỀU (Tiết 2)

HOẠT ĐỘNG 2: Hình thành kiến thức

Mục tiêu: hướng của gia tốc trong cđ tròn đều và viết đc công thức tính gia tốc hướng tâm.

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác, năng lực xử lí tình huống, năng lực giao tiếp, năng lực nhận thức, điều chỉnh hành vi, tư duy sáng tạo.

GVKL: Gia tốc hướng tâm là đại lượng đặc trưng cho sự thay đổi nhanh hay chậm về hướng của vận tốc.

Chú ý: Gia tốc trong chuyển động thẳng biến đổi đều là đại lượng đặc trưng cho sự thay đổi nhanh chậm về độ lớn vận tốc và có hướng luôn tiếp tuyến với quỹ đạo nên người ta còn gọi là gia tốc tiếp tuyến.

- Vì gia tốc của chuyển động tròn đều luôn hướng vào tâm của quỹ đạo nên gọi là gia tốc hướng tâm. Ký hiệu: a_ht

- HV ghi nhớ đặc điểm về hướng của gia tốc hướng tâm.

- Tiếp thu, ghi nhớ.

1. Hướng của véctơ gia tốc trong chuyển động tròn đều.

 khi ∆t rất nhỏ.

Khi ∆t rất nhỏ thì ∆v

 có phương bán kính, hướng vào tâm-gia tốc hướng tâm.

* KL: SGK.

- TĐTB không đặc trưng cho tính cđ nhanh hay chậm của chất điểm tại một vị trí hay tại một thời điểm, chỉ đặc trưng cho tính cđ nhanh hay chậm của chất điểm trong một quãng đường hay một khoảng thời gian nhất định.

- Độ lớn vận tốc tức thời hay tốc độ tức thời gọi tắt là tốc độ.

- Tốc độ dài của vật như nhau không đổi.

- Nêu các đặc điểm của vectơ vận tốc trong 2 cđ gồm: điểm đặt, phương, chiều, độ lớn.

- Trong cđ tròn đều:

+ ĐĐ: Tại vật cđ.

+ Phương: thay đổi.

+ Chiều: thay đổi.

+ Độ lớn: không đổi.

CH3.1: Từ hình vẽ 5.5, hãy chứng minh rằng độ lớn của gia tốc hướng tâm được tính bằng công thức

Có thể gợi ý như sau: Vì  nên ta có độ lớn  và sử dụng tính chất tam giác đồng dạng 2 tam giác cân ∆V₁MV₂ ~ ∆M₁OM₂( 2 góc tương ứng này bằng nhau vì cạnh tương ứng vuông góc) và xét thời gian rất ngắn:

∆s ≈ M₁M₂= v.∆t

- Đơn vị của gia tốc hướng tâm?

- Hoàn thành yêu cầu C7.

- Yêu cầu HV đọc bài tập ví dụ.

*Chú ý:

vì không cùng phương chiều.

2. Độ lớn của gia tốc hướng tâm.

HOẠT ĐỘNG 3: Hoạt động luyện tập (10')

Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác, năng lực xử lí tình huống, năng lực giao tiếp, năng lực nhận thức, điều chỉnh hành vi, tư duy sáng tạo

GV giao nhiệm vụ cho học sinh làm bài tập trắc nghiệm:

Câu 1: Tốc độ dài của hòn đá bằng

    A. 2 m/s.

    B. 3,14 m/s.

    C. 6,28 m/s.

    D. 1 m/s.

Câu 2: Gia tốc hướng tâm bằng

    A. 39,44 m/s².

    B. 4 m/s².

    C. 10 m/s².

    D. 1 m/s².

Câu 3: Chọn đáp án đúng khi nói về vectơ gia tốc của vật chuyển động tròn đều.

    A. Có độ lớn bằng 0.

    B. Giống nhau tại mọi điểm trên quỹ đạo.

    C. Luôn cùng hướng với vectơ vận tốc

    D. Luôn vuông góc với vectơ vận tốc

Câu 4: Một vệ tinh nhân tạo chuyển động tròn đều quanh Trái Đất ở độ cao bằng bán kính R của Trái Đất. Lấy gia tốc rơi tự do tại mặt đất là g = 10 m/s² và bán kính Trái Đất bằng R = 6400 km. Chu kì quay quanh Trái Đất của vệ tinh là

    A. 2 giờ 48 phút.

    B. 1 giờ 59 phút.

    C. 3 giờ 57 phút.

    D. 1 giờ 24 phút.

Câu 5: Chọn phát biểu đúng. Trong các chuyển động tròn đều

    A. chuyển động nào có chu kì quay nhỏ hơn, thì tốc độ góc lớn hơn.

    B. chuyển động nào có chu kì quay lớn hơn, thì có tốc độ dài lớn hơn.

    C. chuyển động nào có tần số lớn hơn, thì có chu kì quay nhỏ hơn.

    D. có cùng chu kì, thì chuyển động nào có bán kính nhỏ hơn thì có tốc độ góc nhỏ hơn.

Hướng dẫn giải và đáp án

HOẠT ĐỘNG 4: Hoạt động vận dụng (8’)

Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác, năng lực xử lí tình huống, năng lực giao tiếp, năng lực nhận thức, điều chỉnh hành vi, tư duy sáng tạo

- Cá nhân đọc phần ghi nhớ trong SGK.

- Cá nhân vận dung kiến thức làm các bài tâp SGK + tìm độ lớn gia tốc hướng tâm cho mỗi bài.

- GV nhắc lại các kiến thức về chuyển động tròn đều, đăc biệt lưu ý HV về ý nghĩa của vectơ gia tốc trong chuyển động tròn đều, tên gọi, biểu thức tính cũng như đơn vị của gia tốc hướng tâm.

- Yêu cầu học viên làm các câu hỏi SGK và bài 8, 9, 10.

HOẠT ĐỘNG 5: Hoạt động tìm tòi và mở rộng (2’)

Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học

Phương pháp dạy học:  Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác, năng lực xử lí tình huống, năng lực giao tiếp, năng lực nhận thức, điều chỉnh hành vi, tư duy sáng tạo

Bài 1: Xe đạp của 1 vận động viên chuyển động thẳng đều với v = 36km/h. Biết bán kính của lốp bánh xe đạp là 32,5cm. Tính tốc độ góc và gia tốc hướng tâm tại một điểm trên lốp bánh xe.

Vận tốc xe đạp cũng là tốc độ dài của một điểm trên lốp xe: v = 10 m/s

Tốc độ góc:

Gia tốc hướng tâm: 

Bài 2: Một vật điểm chuyển động trên đường tròn bán kính 15cm với tần số không đổi 5 vòng/s. Tính chu kì, tần số góc, tốc độ dài

- Về nhà học phần ghi nhớ cuối bài, làm BT 11, 13, 14, 15 (SGK) và đọc trc bài sau, nội dung cần nắm đc là: công thức cộng vận tốc và ý nghĩa của các đại lượng trong biểu thức.

Nhận nhiệm vụ học tập. Đọc bài mới theo hướng dẫn của GV.