(Siêu ngắn) Soạn bài Trưa tha hương - Cánh diều

Bài viết soạn bài Trưa tha hương trang 63, 64, 65, 66 siêu ngắn gọn sách Ngữ văn 7 Cánh diều giúp học sinh lớp 7 dễ dàng soạn văn 7.

(Siêu ngắn) Soạn bài Trưa tha hương - Cánh diều

A/ Hướng dẫn soạn bài Trưa tha hương

* Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 63 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

- Đọc trước tùy bút Trưa tha hương và tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Trần Cư.

- Tìm hiểu điệu hát ru của miền Bắc.

Trả lời:

- Thông tin về tác giả Trần Cư:

+ Tên thật là Trần Ngọc Cư, sinh ngày 3-4-1918 tại Hải Phòng, quê gốc là làng Bát Tràng (Gia Lâm - Hà Nội). Ông có cả thảy 7 anh chị em nhưng 3 người trong số đó mất sớm. Trần Cư là anh cả, và cũng là người được ăn học đến nơi đến chốn nhất.

+ Là tú tài triết học và học cả ngành bưu điện Đông Dương. Ông từng có thời gian sống ở Campuchia.

+ Từng dạy văn, viết báo. Trước Cách mạng tháng 8/1945, ông cộng tác lâu dài nhất với tờ báo Tiểu thuyết thứ bảy. Nhiều người cùng thời giờ vẫn còn nhớ những tác phẩm khá chắc tay của ông như Trưa tha hương (17-7-1943), Trên lái thần (12-1944)... Âm hưởng sáng tác của Trần Cư thời kì này có nhiều nét buồn, như tâm trạng chung của cả thế hệ nhà văn mất nước khi đó.

+ Từ 1945, ông còn viết phóng sự, xã luận, ghi chép, đưa tin về nhiều mảng của đời sống xã hội. Ông cũng viết rất nhiều bài báo bằng hình thức vè, thơ lục bát quen thuộc trong dân gian, nhằm phổ cập những kinh nghiệm đấu tranh, cách thức sử dụng súng cướp được của địch, phương pháp giữ bí mật cho đồng bào thiểu số.

- Điệu hát ru của miền Bắc thường có các từ ngữ như "à ơi". Những bài hát ru thường là cao dao.

* Đọc hiểu

Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc:

Câu 1 (trang 63 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Chú ý tình huống, địa điểm, thời gian,.. của câu chuyện.

Trả lời:

- Tình huống	- Nhân vật tôi nằm nghỉ trưa ở nhà người bạn, trước không gian trưa vắng lặng và âm thanh tiếng ru quen thuộc.
- Địa điểm	- Ở Chúp, bên kia bờ Cửu Long Giang - Ở nhà một người bạn Nam Kỳ
- Thời gian	- Một buổi trưa lung linh
- Cảnh vật	“ Một cánh cửa bếp còn mở… xanh dịu trên rèm cửa”

Câu 2 (trang 64 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Từ “nạo” trong câu: “Tiếng võng đưa kẽo kẹt như nạo vào hồn.” diễn tả được điều gì?

Trả lời:

- Từ "nạo" trong câu: "Tiếng võng đưa kẽo kẹt như nạo vào hồn." diễn tả tâm trạng buồn nhớ da diết quê nhà của tác giả.

Câu 3 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Tại sao tiếng hát ru lại khiến nhân vật “tôi” nhớ nhà?

Trả lời:

- Tiếng hát ru lại khiến nhân vật "tôi" nhớ nhà vì trong kí ức của tác giả, quê nhà gắn liền với tiếng hát ru.

Câu 4 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Tiếng hát ru đã giúp “tôi” nhận ra điều gì?

Trả lời:

- Tiếng hát ru đã giúp "tôi" nhận ra ở giữa gia đình người cái hạnh phúc hằng ngày vẫn có ở chính trong gia đình "tôi".

Câu 5 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Chú ý địa điểm và thời gian được nói tới trong các câu hát ru.

Trả lời:

- Địa điểm: “nước non Cao Bằng”

- Thời gian: “khi đi trúc mọc măng/ Khi về trúc đã cao bằng ngọn tre”.

Câu 6 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Nhân vật “tôi” thấy hình ảnh gì của quê hương qua tiếng hát ru.

Trả lời:

- Qua tiếng hát ru, nhân vật "tôi" thấy hình ảnh những làng tre xanh trên ruộng lúa, với các cô thôn nữ khăn mỏ quạ, những đêm trăng trai gái hát trống quân, những đêm chèo ngày vào đám của quê hương.

* Sau khi đọc

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:

Câu 1 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Bài tùy bút Trưa tha hương viết về chuyện gì? Đề tài và bối cảnh của câu chuyện có gì đặc biệt?

Trả lời:

- Bài tùy bút Trưa tha hương viết về chuyện không gian ở Chúp khiến nhân vật "tôi" nhớ nhà.

- Đề tài: sự thân thuộc của cố hương.

- Bối cảnh của câu chuyện đặc biệt ở chỗ nó không phải ở Việt Nam mà là ngoại quốc.

Câu 2 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Tiếng hát ru đã làm nhân vật “tôi” nhớ đến những gì?

Trả lời:

Tiếng hát ru đã làm nhân vật "tôi' nhớ:

+ Nhà và những kỉ niệm lúc ở nhà.

+ "Những làng tre xanh trên ruộng lúa, với các cô thôn nữ khăn mỏ quạ, những đêm trăng trai gái hát trống quân, những đêm chèo ngày vào đám, tất cả cuộc sống nhịp nhàng, đơn sơ, đầy thi vị ngoài đồng ruộng, trong thôn xóm, tất cả những cái gì rất đẹp của quê hương".

Câu 3 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Dẫn ra một số câu văn, đoạn văn thể hiện rõ tình cảm xúc động và những suy nghĩ sâu lắng của tác giả khi nghe tiếng hát ru.

Trả lời:

- "Tự nhiên tôi nhớ nhà. Phải chăng tôi đã gặp linh hồn của đất nước. Hình như xa lắm, đã lâu rồi, ở mãi tít phương Bắc, trong gia đình tôi cũng có những buổi trưa oi ả với tiếng võng đều đều..."

- "Tôi bỗng nhớ nhà như một đứa trẻ. Và ngạc nhiên sao lại nằm ở đây, ở chốn rừng rú này. Thì ra tôi đã phải đi mất hàng ngàn cây số mới nhận thấy ở giữa gia đình người cái hạnh phúc hằng ngày vẫn có ở chính trong gia đình tôi. [...]"

- "Tiếng ru đều đều hòa với tiếng võng kẽo kẹt có một cái gì đặc biệt Việt Nam - nhất là một buổi trưa ở chốn xa xôi, nghe một câu hát ru của quê hương mình, thấm thía và buồn mang mang quá!"

- "Tôi bỗng thấy tâm hồn bớt cô đơn hơn một chút. Bởi vì ở chốn xa lạ này, bên vách kia còn có một linh hồn cô đơn, lạnh lùng hơn, nhưng âm thầm, tăm tối hơn, cho nên tha hương hơn nữa..."

- "Thì ra, cho dù có đi quanh thế giới này đi nữa, trong khi Trái Đất mang ta, ta cũng mang trong lòng cả một thế giới."

- "Dù qua không gian, qua thời gian, ta vẫn còn một chút gì riêng biệt của ta. Tiếng nói có trọ trẹ, giọng có pha, nhưng tâm hồn vẫn vậy. [...]"

Câu 4 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Qua một số câu văn cụ thể trong văn bản, phân tích đặc điểm của tùy bút: ngôn ngữ rất giàu hình ảnh và cảm xúc.

Trả lời:

- Trong đoạn: "Thế rồi tiếng kẽo kẹt nổi lên cùng với tiếng ru em não nề, trong khi mẹ tôi ra sân phơi nốt mấy cái quần áo của người nhà mới giặt. Màu trắng của vải ướt ra ngoài nắng cũng sáng chói lên và hắt vào buồng học của tôi như cái dòng ánh sáng gờn gợn, rung rinh chảy trên mảnh tường xa xôi là bến Chúp này.", ta thấy được đặc điểm của tùy bút. Đặc điểm đó được thể hiện ở đây là ngôn ngữ giàu hình ảnh. Người đọc có thể cảm nhận được vẻ đẹp của ánh nắng. Đó là một thứ ánh sáng động, lấp lánh: "rung rinh".

- Trong đoạn: "Tiếng ru đều đều hòa với tiếng võng kẽo kẹt có một cái gì đặc biệt Việt Nam - nhất là một buổi trưa ở chốn xa xôi, nghe một câu hát ru của quê hương mình, thấm thía và buồn mang mang quá!", người đọc có thể thấy được đặc điểm của tùy bút. Đặc điểm đó được thể hiện ở đây là ngôn ngữ giàu cảm xúc.

Câu 5 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Bài tùy bút cho em hiểu thêm được gì về điệu hát ru miền Bắc?

Trả lời:

- Bài tùy bút cho em hiểu điệu hát ru miền Bắc thường là những bài ca dao. Đó là nơi giữ nguyên vẹn tâm hồn người nhà quê Việt Nam.

B/ Học tốt bài Trưa tha hương

1/ Nội dung chính Trưa tha hương

“Trưa tha hương” thuật lại nỗi nhớ quê hương da diết của một người con lâu ngày rời xa quê hương. Chỉ với những âm thanh quen thuộc, đơn sơ, mộc mạc, đã gợi lại trong trái tim những kỉ niệm xưa cũ không thể nào quên.

2/ Bố cục văn bản Trưa tha hương

Chia văn bản thành 3 đoạn:

- Đoạn 1: Từ đầu đến “xanh dịu trên rèm cửa”: Tình huống, địa điểm, thời gian của câu chuyện

- Đoạn 2: Tiếp theo đến “nguyên vẹn trong câu hát ru em”: Những âm thanh quen thuộc đưa nhân vật trở về với những kỉ niệm xưa cũ ở quê hương.

- Đoạn 3: Còn lại: Câu hát ru quen thuộc, đầy kí ức về quê hương

3/ Tóm tắt văn bản Trưa tha hương

“Trưa tha hương” thuật lại nỗi nhớ quê hương da diết của một người con lâu ngày rời xa quê hương. Chỉ với những âm thanh quen thuộc, đơn sơ, mộc mạc, đã gợi lại trong trái tim những kỉ niệm xưa cũ không thể nào quên.

4/ Nội dung, nghệ thuật văn bản Trưa tha hương

- Nội dung:

- Văn bản như lời nhắc nhở, đưa ta trở về với cội nguồn về với quê hương mình, dù có đi đâu làm gì thì vẫn luôn khắc sâu hình bóng quê nhà.

- Nghệ thuật:

- Nghệ thuật tả cảnh đặc sắc, bức tranh nông thôn buổi trưa hiện ra chân thực, sinh động.

- Ngôn ngữ giàu chất thơ, thể hiện cảm xúc nhớ thương, da diết.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 7 Cánh diều ngắn nhất, hay khác:

• Tri thức ngữ văn trang 53

• Cây tre Việt Nam

• Người ngồi đợi trước hiên nhà

• Thực hành tiếng Việt trang 62

• Viết bài văn biểu cảm về con người hoặc sự việc

• Nói và nghe: Trao đổi về một vấn đề

• Tự đánh giá: Tiếng chim trong thành phố

• Hướng dẫn tự học trang 74

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 7 hay khác:

• Soạn văn 7 Cánh diều (hay nhất)
• Soạn văn 7 Cánh diều (ngắn nhất)
• Soạn văn 7 Cánh diều (siêu ngắn)
• Giải lớp 7 Cánh diều (các môn học)
• Giải lớp 7 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 7 Chân trời sáng tạo (các môn học)

---