Đề minh họa Ngữ Văn vào lớp 10 Quận 5 2025 (có đáp án)

Phần

Câu

Nội dung

Điểm

I

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:

5,0

1

Vần chân (vần liền):  bé – nhẹ

Vần lưng: ơi – gọi, nồng – công

0,5

2

Hai hình ảnh về kí ức tuổi thơ của nhân vật trữ tình đã được “đánh thức” bởi ngọn gió mùa:

- tuổi thơ con bên nồi cơm gạo mới

- cha lặng lẽ giấu nhọc nhằn trong gió lạnh

- con tép, con tôm đưa con bước vào đời...

- gian nhà nhỏ

- mẹ gánh mỏi mòn

0,5

3

- BPTT: phép điệp ngữ “gió mùa”.

- Tác dụng: Nhấn mạnh chính cơn gió mùa là ngọn nguồn, là nguyên do giúp gợi lên những kí ức tuổi thơ của nhân vật trữ tình, kí ức gắn liền với những vất vả, tảo tần, hi sinh của cha mẹ. Đồng thời, chính cơn gió mùa lại sự kết nối ý thơ, mạch cảm xúc cho cả bài.

0,5

0,5

4

Tình cảm của nhân vật trữ tình: nhân vật trữ tình đã cảm nhận được tình yêu thương, những công ơn của cha mẹ; đồng thời mong muốn gửi trọn lòng biết ơn và tình yêu thương cho ba mẹ nơi ngọn gió mùa đông.

1,0

5

Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích chủ đề và đặc sắc nghệ thuật của bài thơ trên.

2,0

a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn:

- Xác định đúng yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 200 chữ) của đoạn văn. Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng- phân - hợp,...

- Đảm bảo bố cục ba phần mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn. Đây chỉ là một đoạn trong bài văn phân tích tác phẩm văn học. HS không biến thành bài văn thu nhỏ.

0,25

b. Xác định yêu cầu về mặt nội dung:

- Học sinh đáp ứng yêu cầu về viết đoạn nghị luận văn học: phân tích được chủ đề và một số nét đặc sắc của bài thơ.

- Mở đoạn: Giới thiệu tên tác phẩm, thể loại, tên tác giả; khái quát nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm được lựa chọn để phân tích.

- Thân đoạn: Phân tích chủ đề, nét đặc sắc của bài thơ.

Gợi ý:

+ Xác định được chủ đề bài thơ: nỗi nhớ những năm tháng tuổi thơ của nhân vật trữ tình, cùng với đó là sự thấu hiểu cho những vất vả, hi sinh của cha mẹ.

+ Chủ đề ấy đã được thể hiện qua kết cấu, bố cục của bài thơ: ngọn gió mùa đông xuyên suốt qua các khổ thơ đã khơi nguồn cảm xúc cho nhân vật trữ tình để nhớ về những năm tháng tuổi thơ, cùng với đó là cách người viết khắc họa các hình ảnh (nồi cơm gạo mới, cha lặng lẽ giấu nhọc nhằn trong gió lạnh, con tép, con tôm…, gian nhà nhỏ, mẹ gánh mỏi mòn…), cách gieo vần, ngắt nhịp thay đổi linh hoạt tạo nên âm hưởng vừa nhẹ nhàng, vừa da diết cũng đã góp phần thể hiện cảm xúc của nhân vật trữ tình…

- Kết đoạn: Nhận xét, đánh giá chủ đề.

0,25

c. Hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề nghị luận

- Xác định được các ý phù hợp để làm sáng tỏ vấn đề.

- Sắp xếp được hệ thống ý hợp lý theo đặc điểm bố cục của kiểu đoạn văn.

0,5

d. Viết đoạn văn đảm bảo các các yêu cầu sau:

- Lựa chọn được các thao tác lập luận, phương thức biểu đạt phù hợp để triển khai vấn đề.

- Trình bày rõ quan điểm và hệ thống các ý.

- Lập luận chặt chẽ, thuyết phục; lí lẽ xác đáng; bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; kết hợp giữa lí lẽ và bằng chứng.

0,5

đ. Diễn đạt

Đảm bảo chuẩn chính tả, đúng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết câu trong đoạn văn.

0,25

e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

0,25

II

Tác giả văn bản trên đã gợi ý những cách nào để chúng ta hiểu được chính mình? Trong số đó, em quan tâm đến cách nào hơn? Vì sao?

Hãy viết bài văn nghị luận để trình bày câu trả lời của em.

5,0

a. Đảm bảo cấu trúc một bài văn nghị luận.

Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề.

0,5

b. Đọc văn bản và xác định đúng vấn đề nghị luận

- Xác định đúng yêu cầu. Người viết đã gợi ý những cách để chúng ta hiểu được chính mình như: ngừng so sánh mình với người khác / ngừng suy nghĩ tiêu cực về bản thân / học cách lắng nghe và yêu thương chính mình.

- Học sinh chọn 1 trong 3 cách trên để triển khai.

1,0

c. Triển khai vấn đề nghị luận:

Học sinh có thể triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ vấn đề thành các luận điểm rõ ràng, cụ thể.

Về nội dung: xác định, phân tích được vấn đề cần giải quyết và đề xuất những giải pháp phù hợp, khả thi, thuyết phục.

Về hình thức: Lập luận chặt chẽ, đưa ra được lí lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ luận điểm; các luận điểm, lí lẽ, bằng chứng được sắp xếp theo trình tự hợp lí.

Bố cục bài viết cần đảm bảo:

* Mở bài: Giới thiệu về những cách để hiểu chính mình mà tác giả đề ra và cách HS quan tâm.

* Thân bài: Triển khai vấn đề nghị luận

- Giải thích vấn đề nghị luận.

- Trình bày được ý kiến, đưa ra lí lẽ và bằng chứng thuyết phục.

- Kết nối với bản thân để rút ra bài học nhận thức và hành động.

* Kết bài: Khẳng định lại quan điểm cá nhân đã trình bày và rút ra bài học cho bản thân.

Học sinh có thể có nhiều cách hiểu khác nhau miễn sao lập luận hợp lí, thuyết phục.

2,5

d. Chính tả, dùng từ, đặt câu.

Đảm bảo chuẩn chính tả ngữ pháp tiếng Việt, dùng từ, đặt câu, diễn đạt mạch lạc.

0,5

e. Sáng tạo

Có cách diễn đạt sáng tạo; thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Lưu ý:

- Khuyến khích và trân trọng những bài làm có sự sáng tạo và giọng điệu riêng.

- Chấp nhận cách kiến giải khác nhau về vấn đề kể cả không có trong hướng dẫn chấm miễn là hợp lý và thuyết phục.

Tổng điểm toàn bài là 5,0 điểm có thể cho điểm lẻ đến 0,25 điểm. Việc chi tiết hóa điểm số phải có sự thống nhất trong tổ chấm thi đảm bảo không có sự sai lệch với tổng điểm của mỗi câu.

0,5

Tổng điểm

10,0