Giáo án bài Lập dàn ý bài văn nghị luận - Giáo án Ngữ văn lớp 10

Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới

Tác dụng của việc lập dàn ý

- HS đọc SGK (89).

I. Tác dụng của lập dàn ý:

- GV hỏi:

+ Dàn ý là gì?

- Lập dàn ý là khâu trung gian giữa đề bài và bài viết. Nhờ khâu này mà luận đề bước đầu được cụ thể hoá thành một hệ thống những ý lớn, ý nhỏ liên kết chặt chẽ với nhau về nội dung.

+ Dàn ý của bài văn nghị luận là gì?

- Nói cách khác, dàn ý là cái sườn mà người viết dựa vào để định hướng về nội dung, tránh được tình trạng xa đề, lạc đề.

+ Tác dụng của việc lập dàn ý ?

- Ngoài ra, dàn ý còn giúp người viết phân bố thời gian hợp lí trong quá trình làm bài.

+ Trình bày mô hình của dàn bài ?

- Mô hình: (1) Đề bài- (2) Dàn ý- (3) BV trong đó.

(1)-Cái cho trước, mang tính bắt buộc.

(2)-Dàn ý:cái tự xây dựng, mang tính sáng tạo, tuỳ thuộc vào trình độ, sở thích, kỹ năng của mỗi cá nhân.

(3) Bài viết: Sản phẩm ngôn ngữ cụ thể, hoàn chỉnh lập dàn ý, khả năng vận dụng tri thức và kỹ năng ... của người viết.

GV hướng dẫn HS tìm hiểu cách lập dàn ý bài băn nghị luận.

II. Cách lập dàn ý bài văn nghị luận:

- GV yêu cầu:

+ Bài văn cần làm sáng tỏ vấn đề gì?.

Đề bài: Bàn về vai trò và tác dụng to lớn của sách trong đời sống tinh thần của con người, nhà văn M.Gorki có viết “Sách mở rộng ... chân trời mới”. Hãy giới thiệu và bình luận ý kiến trên.

+ Quan điểm của chúng ta về vấn đề đó như thế nào?

+ Sách là gì?

1.Tìm ý cho bài văn.

a. Xác định luận đề:

- Sách là phương tiện cung cấp tri thức cho con người, giúp con người trưởng thành về mặt nhận thức.

- Đây là một luận đề (ý lớn của đề) đúng đắn

+ Sách có tác dụng như thế nào?

b. Xác định luận điểm:

- Sách là sản tinh thầnkì diệu của con người bởi nó ghi lại những hiểu biết về thời gian tn, xã hội đã được loài người tích luỹ hàng ngàn năm.

+ Thái độ đối với sách như thế nào?

+ Tác dụng thái độ: Sách mở mang sự hiểu biết cho con người về thời gian tự nhiên và xã hội, “mách bảo” cho con người những kinh nghiệm ứng xử với môi trường thiên nhiên, xã hội (mỗi quan hệ trong con người với con người).

- GV hướng dẫn: Xác định luận cứ cho các luận điểm, hãy lần lượt trả lời các câu hỏi sau:

c. Xác định luận cứ:

+ Đối với luận điểm 1: Sách là sản phẩm thuộc lĩnh vực nào của con người? Sách phản ánh, lưu giữ những thành tựu gì của nhân loại? sách có chịu ảnh hưởng của thời gian và không gian không?

* Luận điểm 1:

- Sách là sản phẩm tinh thần của con người, “phản ánh lưu giữ những thành tựu về khoa học và kinh nghiệm sống của nhân loại”.

- Sách là phương tiện có thể giúp ta vượt qua không gian và thời gian.

+ Luận điểm 2: sách đem lại cho con người những hiểu biết gì về tự nhiên và xã hội? Sách có tác dụng như thế nào với cuộc sống riêng tư và quá trình tự hoàn thiện mình?

*Luận điểm 2:

- Sách giúp ta nhận biết được các sinh vật, hiện tượng ấy trong tự nhiên và xã hội.

- Sách giúp ta nhận thức được các sinh vật, hiện tượng ấy trong tự nhiên và xã hội.

- Sách giúp ta nâng cao nhận thức về bản thân, để ta biết đối nhân xử thế hài hoà hơn.

+ Luận điểm 3: Thái độ bản thân đối với các loại sách? Đọc sách ntn là tốt nhất?

*Luận điểm 3:

- Phải biết chọn lựa sách tốt, loại bỏ sách xấu. – Đọc sách phải có suy nghĩ.

Chia HS thành các nhóm và thảo luận, trả lời các câu hỏi trên.

GV lần lượt chuẩn xác kiến thức.

- GV: Hướng dẫn HS tìm hiểu cách lập dàn ý.

HS trình bày, GV chuẩn xác, sơ đồ.

3. Tìm hiểu cách lập dàn ý :

a. Mở bài:

- Nêu luận đề (trực tiếp hoặc gián tiếp)

b.Thân bài:

- Trình bày luận điểm 1: Luận cứ a.

Luận cứ b

- Trình bày luận điểm 2: luận cứ a.

Luận cứ b

c. Kết bài: khẳng định vai trò và tác dụng của sách đối với con người.

HS thực hiện, đọc ghi nhớ SGK (91)

* Ghi nhớ: SGK(91)

Hoạt động 3: Hoạt động thực hành

GV hướng dẫn HS làm bài tập trong SGK.

HS thảo luận nhóm cặp, thực hành bài tập 1 (91), trình bày.

III. Luyện tập

Bài tập 1(91)

a. Có thể bổ sung 1 số ý còn thiếu.

- Đức và tài có quan hệ khăng khít với nhau trong mỗi con người.

- Cần phải thường xuyên học tập, rèn luyện phấn đấu để có cả tài lần đức.

b. Lập dàn ý cho bài văn:

- Mở bài:

+ Giới thiệu lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

+ Định hướng từ ngữ của bài viết.

- Thân bài:

+ Giải thích câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

+ Lời dạy của Bác có ý nghĩa sâu sắc đối với việc rèn luyện, tu dưỡng của từng cá nhân.

- Kết bài: Cần phải thường xuyên học tập, rèn luyện phấn đấu để có cả tài lẫn đức.