Giáo án bài Tấm Cám (tiết 1) - Giáo án Ngữ văn lớp 10

Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới

GV hướng dẫn hs tìm hiểu phần tiểu dẫn.

I. Tìm hiểu chung:

Tìm hiểu thể loại truyện cổ tích

? GV: Nêu khái niệm, phân loại, đặc trưng, nội dung của truyện cổ tích ?

HS nhóm 1:

HS: trả lời.

1. Thể loại

- Khái niệm: SGK/18

- Phân loại:

+ Truyện cổ tích thần kì

+ Truyện cổ tích sinh hoạt

+ Truyện cổ tích loài vật.

- Đặc trưng truyện cổ tích thần kỳ:

+ Có sự tham gia của các yếu tố thần kì.

+ Đối tượng: Con người nhỏ bé trong xã hội.

+ Kết cấu phổ biến: Nhân vật chính trải qua hoạn nạn cuối cùng được hưởng hạnh phúc thoả nguyện mơ ước .

GV: Truyện cổ tích Tấm Cám được phổ biến ở nhiều dân tộc trên thế giới. Theo thống kê của nữ sĩ người Anh trên thế giới có 564 kiểu truyện Tấm Cám. Ở Việt Nam có 30 kiểu truyện Tấm Cám

- Nội dung: Thể hiện mâu thuẫn, xung đột trong gia đình, ngoài xã hội; cuộc đấu tranh giữa thiện – ác, tốt – xấu; đề cao cái thiện phê phán cái ác; thể hiện mơ ước thiện chiến thắng ác, xã hội công bằng hạnh phúc. Kết thúc: có hậu.

+ GV: HD HS tiếp cận cận văn bản bằng cách kể chuyện và diễn xuất ( đóng vai) Chú ý: giọng kể chuyện chậm rãi, biểu cảm, phù hợp tính cách các nhân vật.

HS nhóm 2:

2. Văn bản

GV: Truyện cổ tích Tấm Cám có thể chia mấy phần? Tóm tắt nội dung mỗi phần? Chủ đề của truyện là gì:

HS: trả lời

- Thể loại: Truyện cổ tích thần kì.

→ Được phổ biến ở nhiều dân tộc khác nhau trên thế giới.

- Tóm tắt văn bản:

- Bố cục

+ P1: Cuộc đời và số phận bất hạnh của Tấm, nhưng Tấm luôn được giúp đỡ.

+ P2: Hạnh phúc đến với Tấm.

+ P3: Cuộc đấu tranh không khoan nhượng qua những kiếp hồi sinh của Tấm để giành lại hạnh phúc.

- Chủ đề: phản ánh số phận của cô gái mồ côi bất hạnh với ước mơ chiến thắng cái ác để giành và giữ hạnh phúc

GV hướng dẫn hs tìm hiểu văn bản

II. Đọc – hiểu văn bản

1. Nhân vật và mâu thuẫn - xung đột chủ yếu

? GV: Truyện gồm có những nhân vật nào? Giữa các nhân vật có mâu thuẫn – xung đột gì?

HS: trả lời.

- Trong quan hệ gia đình: mâu thuẫn gia đình

Tấm >< Cám (hai chị em cùng cha khác mẹ) → Mâu thuẫn Tấm - Cám là chủ yếu, xuyên suốt toàn truyện, liên tục và ngày càng căng thẳng, quyết liệt.

Tấm >< Dì ghẻ (Con chồng và dì ghẻ)

GV: Mâu thuẫn, xung đột giữa Tấm với Cám và mụ gì ghẻ -có thể phân thành mấy chặng?

HS: trả lời.

→ Mâu thuẫn dì ghẻ - con chồng chỉ đóng vai trò bổ sung, phụ trợ.

- Trong quan hệ xã hội:

→ Mâu thuẫn vì quyền lợi xã hội.

GV: Tóm tắt các sự việc chính trong từng chặng?

HS: trả lời.

2. Diễn biến của mâu thuẫn- xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám

GV: Ở chặng 1, em thấy nhân vật Tấm được giới thiệu với thân phận và phẩm chất ntn?

HS: trả lời.

- Thân phận:

+ Mồ côi, ở với dì ghẻ cay nghiệt.

+ Bị bóc lột sức lao động, cướp công vật chất

+ Bị đày đọa về tinh thần.

→ Thân phận bất hạnh, đáng thương, bị cướp đoạt từ công sức lao động đến những khát khao nhỏ bé.

? Phản ứng của Tấm trước những âm mưu, việc làm độc ác của mẹ con Cám?

HS: trả lời.

- Phản ứng của Tấm trước những âm mưu, việc làm độc ác của mẹ con Cám: khóc.

→ Đó là phản ứng tự nhiên của một con người yếu đuối, thụ động vì bất lực trước những trớ trêu của phận mình.

? GV: Bản chất của mẹ con Cám?

HS: trả lời

- Bản chất của mẹ con Cám: độc ác, nhẫn tâm hành hạ Tấm.

Hoạt động 3. Hoạt động thực hành

Lập bảng tóm tắt các sự việc (SV) và chi tiết thể hiện diễn biến của mâu thuẫn - xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám.

Lập bảng tóm tắt các sự việc và chi tiết thể hiện diễn biến của mâu thuẫn- xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám theo mẫu.

Hoạt động 4. Hoạt động ứng dụng

- GV nêu vấn đề, yêu cầu các nhóm thảo luận và trình bày :

Hãy viết 1 đoạn văn với chủ đề: Những con người bất hạnh quanh ta.

- Yêu cầu: Trình bày bằng kĩ thuật sơ đồ tư duy (SĐTD) hoặc khăn trải bàn.

Yêu cầu sản phẩm :

- Trình bày bằng kĩ thuật Sơ đồ tư duy (SĐTD), trên khổ giấy A0 (hoặc bảng)

- Phương tiện: Giấy A0, bút dạ, bút – sáp màu hoặc phấn-bảng.

- Hình thức: Sáng tạo, sinh động, rõ ràng, không trình bày nhiều chữ.

- Nội dung : hợp lí, thực tế, thuyết phục.