Giáo án bài Các yếu tố tự sự, miêu tả trong văn bản biểu cảm

HĐ1.HD tìm hiểu yếu tố tự sự, miểu tả trong văn biểu cảm:

- GV yêu cầu đọc BT 1

H:Chỉ ra các yếu tố tự sự, miêu tả trong bài “Bài ca nhà tranh bị gió thu phá” nêu ý nghĩa của chúng đối với bài thơ.

- 4 HS trả lời ở 4 khổ thơ

- 1 HS bổ sung (HS cần chỉ cụ thể)

- GV tổng kết

I. Tự sự, miêu tả trong văn biểu cảm

1.Bài tập

a. Bài tập 1:

- Yếu tố tự sự, miêu tả trong bài:“Bài ca nhà tranh bị gió thu phá”

+ Đoạn 1: - Tự sự (2 câu đầu)

- Miêu tả (3 câu sau)

+ Đoạn 2: Tự sự + biểu cảm(ấm ức…)

+ Đoạn 3:Tự sự + miêu tả + biểu cảm (2 câu cuối)

+ Đoạn 4: Biểu cảm: Tình cảm cao thượng, vị tha, vươn lên sáng ngời.

- Tác dụng của yếu tố tự sự + miêu tả

+ Đoạn 1: Làm nền cho tâm trạng

+ Đoạn 2: Tự sự (4câu đầu) có ý nghĩa kể chuyện và giải thích cho tâm trạng bất lực (lòng ấm ức)

+ Đoạn 3: Miêu tả + kể (6 câu đầu) => đặc tả 1 tâm trạng điển hình: ít ngủ, cơ sở dẫn đến niềm ước mơ ở đoạn 4.

- Gọi 1 HS đọc diễn cảm, rõ ràng đoạn văn và yêu câu trả lời các câu hỏi sau:

? Em hãy chỉ ra các yếu tố tự sự và miêu tả trong đoạn văn.

b.Bài tập 2: Đoạn văn “Duy Khán”

- Các yếu tố tự sự:

“Bố tất bật … ngọn cỏ.Khi bố về cũng là cây cỏ đầm sương đêm… nó theo bố đi xa lắm”.

- Các yếu tố miêu tả:Những ngón chân…,gan bàn chân…,mu bàn chân…,

? Cảm nghĩ của tác giả?

H:Tác dụng yếu tố tự sự và miêu tả trong việc biểu lộ cảm xúc?

=> Các yếu tố và miêu tả làm nền tảng chỉ cảm xúc thương bố ở cuối bài (biết ơn và thông cảm sâu sắc với bố)

H: Nếu không có yếu tố tự sự và miêu tả khi yếu tố biểu cảm có thể bộc lộ hay không?

=> Không thể biểu cảm một cách sâu sắc khi không có các yếu tự sự và miêu tả lợp lý.

H: Đoạn văn trên miêu tả, tự sự trong niềm hồi tưởng. Hãy cho biết t/c đã chi phối tự sự và miêu tả như thế nào?

H:Từ 2 ví dụ trên hãy cho biết tác dụng trong yếu tố tự sự và miêu tả trong văn bản biểu cảm?

?Tự sự và miêu tả ở đây nhằm mục đích gì? Có phải nhằm mục đích miêu tả và tự sự hay không?

- T/c là chất keo gắn các yếu tố tự sự, miêu tả thành mạch văn nhất quán.

- Cách miêu tả trong hồi tưởng góp phần khêu gợi cảm xúc cho người đọc.

- HS trả lời? GV chốt.

- HS đọc mục ghi nhớ SGK – T138

2. Kết luận:

*Ghi nhớ: SGK- T 138

HĐ2.HD tìm hiểu yếu tố tự sự, miểu tả trong văn biểu cảm:

- GV gọi 1,2 HS kể lại

- GV cùng học sinh khác nhận xét, đánh giá, bổ sung.

H:Bạn kể, tả có thật đầy đủ các tình tiết, sự việc, hình ảnh hay không?

- GV kết luận

II. Luyện tập.

1. Bài tập 1:

* Gợi ý:

- Vận dụng cá yếu tố tự sự và biểu cảm trong một bài biểu cảm = văn xuôi.

- Kết hợp cả biểu cảm gián tiếp và biểu cảm trực tiếp

- Có thể kể lại theo trình tự sau

+ Kể, tả cảnh gió mùa thu ra sao, gió đã gây ra tai hoạ gì?

+ Kể lai diễn biến sự việc nhà tranh bị tốc mái

+ Kể lại hành động của những đứa trẻ và tâm trạng ấm ức của tác giả

+ Tả cảnh mưa, dột của ngôi nhà và cảnh sống cực khổ, lạnh lẽo của nhà thơ

+ Kể lai mơ ước của Đỗ Phủ trong đem mưa rét ấy.