Giáo án bài Điệp ngữ

HĐ1.HDHS tìm hiểu điệp ngữ và tác dụng:

- GV gọi HS đọc BT1, phần I (SGK).

- GV gọi 1 HS đọc thuộc lòng đoạn đầu và cuối của bài thơ “Tiếng gà trưa”.

?Chỉ ra những từ ngữ được lặp lại?

I.Điệp ngữ và tác dụng của điêp ngữ

1. Bài tập

a. Bài tập 1:

- Từ được lặp lại:

“Nghe” => khổ thơ đầu: 3 lần

“Vì” => khổ thơ cuối: 4 lần.

Mở rộng:

- Sáo kêu vi vu trên không

Sáo kêu dìu dặt bên lòng Hồng Quân

(Tố Hữu)

- Hồ Chí Minh muôn năm!

Hồ Chí Minh muôn năm !

Hồ Chí Minh muôn năm !

Phút giây thiêng Anh gọi Bác ba lần

(Tố Hữu)

- Đoạn đầu (2 khổ) và đoạn cuối (2

khổ) bài thơ "Lượm" - Tố Hữu.

* Nhận xét:

- Nghe: Điệp ngữ là 1 từ

- Sáo kêu: Điệp ngữ là 1 cụm từ.

Hồ Chí Minh: Điệp ngữ là 1 câu.

- Đoạn đầu và đoạn cuối bài "Lượm" điệp đoạn (Còn gọi là điệp khúc).

? Qua bài tập 1,2 hãy chỉ rõ ra thế nào là điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ?

b. Bài tập 2:

- Tác dụng của việc lặp đi lặp lại:

=> “Nghe”:Nhấn mạnh cảm giác và hành động khi nghe tiếng gà trưa.

=> “Vì”: Nhấn mạnh lý do chiến đấu của người chiến sĩ.

HĐ2.HDHS tìm hiểu các dạng điệp ngữ.

- GV chép ba đoạn thơ vào bảng

? So sánh điệp ngữ trong khổ thơ đầu của bài thơ “Tiếng gà trưa” với điệp ngữ trong 2 đoạn thơ sau, tìm đặc điểm của mỗi dạng.

- HS có thể thực hiện theo nhóm bàn, nhóm trưởng phát biểu.

- GV + HS nhận xét, sửa chữa (nếu sai)

II. Các dạng điệp ngữ.

1. Bài tập :

a. Nghe xao động nắng trưa

Nghe bàn chân đỡ mỏi

Nghe gọi về tuổi thơ

=> Điệp ngữ cách quãng

b. Anh đã tìm em rất lâu, rất lâu

Cô gái ở Thạch Kim Thạch Nhọn

Khăn xanh, khăn xanh phơi đầy lán sớm

Sách giấy mở tung trắng cả rừng chiều

(……….)

Chuyện kể từ nỗi nhớ sâu xa

Thương em,thương em, thương em biết mấy.

(Phạm Tiến Duật)

=> Điệp ngữ nối tiếp

c.Cùng trong lại mà cùng chằng chẳng thấy

Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu

Ngàn dâu xanh ngắt một màu

(Đoàn Thị Điểm)

? Điệp ngữ có mấy dạng? Đó là những dạng nào?

- HS trả lời- GV nhận xét. 1 HS đọc ghi nhớ 2

-> Điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng.)

2. Kết luận:

*Ghi nhớ 2: SGK – T 152

HĐ3.HDHS luyện tập:

- GV gọi 1 HS đọc bài tập1,3

- HS thực hiện theo nhóm.

Trình bày ra bảng phụ.

- Nhóm trưởng các nhóm trình bày.

- HS nhận xét cùng GV sửa chữa (nếu sai)

- HS đọc đoạn văn

- GV nêu câu hỏi: Trong đoạn văn đó việc lặp đi lặp lại một số từ ngữ có tác dụng biểu cảm không? Vì sao?

? Có thể sửa lại như thế nào?

- HS sửa lại, đọc

- HS nhận xét => GV sửa (nếu chưa hay, chưa đúng)

III. Luyện tập.

1. Bài tập 1:

- Đoạn văn của Chủ tịch Hồ Chí Minh;

+ Điệp ngữ

=> “Một dân tộc đã gan góc” (2 lần)

=> “Dân tộc đó phải được” (2 lần)

+ Tác giả muốn nhấn mạnh ý chí gang thép, giành độc lập tự chủ của dân tộc Việt Nam.

+Khẳng định dân tộc ta được tự do và độc lập.

- Bài ca dao:

+ Điệp ngữ:

=> “đi cấy” (2lần): Nhấn mạnh hoạt động của con người.

=> “Trông” (9 lần) : Nhấn mạnh nỗi lo lắng nhiều bề của người nông dân đối với công việc làm ăn, cấy cày của mình.

2. Bài tập 3:

- Đoạn văn không sử dụng phép điệp ngữ mà mắc lỗi lặp từ ngữ làm cho câu văn rườm rà, không trong sáng.

- Sửa lại: Bỏ bớt các từ trùng lặp, không cần thiết và viết gọn lại.