Giáo án bài Mẹ tôi

HĐ1.HDHS đọc và tìm hiểu chú thích:

H:Hãy nêu yêu cầu đọc đôi với văn bản này?

- GV cùng 3 học sinh nối tiếp nhau đọc toàn bộ văn bản 1 lần.

I. Đọc và tìm hiểu chú thích

1. Đọc

- Giọng chậm rãi, tình cảm, tha thiết và nghiêm khắc. chú ý các câu cảm, câu cầu khiến.

H: Hãy nêu những hiểu biết của em về tác giả A – mi – xi?

2. Chú thích

a. Tác giả, tác phẩm:

- E. A-mi-xi (1846- 1908) là nhà văn I- ta-li-a.

H: Nêu xuất xứ của văn bản “Mẹ tôi”

Văn bản “Mẹ tôi trích từ tập truyện “Những tấm lòng cao cả” (1886)

- HS đọc kỹ phần chú thích SGK.

- GV giải nghĩa những từ mà HS chưa rõ.

b. Từ khó

- Chú ý chú thích 9,10 SGK

HĐ2.HDHS đọc - hiểu văn bản:

H: Xác định thể loại, kiểu văn bản của văn bản trên?

II. Đọc- hiểu văn bản

1. Kiểu văn bản: Biểu cảm

- Hình thức:Viết thư

H: Xác định ngôi kể trong văn bản?

(Gọi ý: nhân vật tôi kể về bức thư người cha viết cho mình sau khi…..mắc lỗi với mẹ)

- Ngôi kể: Ngôi thứ nhất “tôi”

H:Văn bản trên có thể chia bố cục như thế nào? Nêu nội dung của từng phần?

2. Bố cục.

- Đoạn 1: Từ đầu -> vô cùng: Lí do viết thư.

- Đoạn 2: tiếp -> yêu thương đó: Hình ảnh người mẹ trong tâm trạng của người cha.

- Đoạn 3: còn lại: Thái độ của người cha trước lỗi lầm của con.

H: Tại sao văn bản là một bức thư người bố gửi cho con, nhưng nhan đề văn bản lấy tên là “Mẹ tôi”?

- Qua bức thư người bố gửi cho người con. Người đọc vừa thấy hiện lên một người mẹ cao cả và lớn lao, vừa thấy được những tình cảm và thái độ quý trọng của người bố đối với mẹ và sự xúc động của nhân vật “tôi”…

(Mỗi chuyện nhỏ trong “Những tấm lòng cao cả” đều có một nhan đề do chính tác giả đặt)

3. Phân tích.

a. Nhan đề văn bản: “Mẹ tôi”

- Bà mẹ tuy không xuất hiện trực tiếp nhưng là tiêu điểm mà các nhân vật và các chi tiết trong văn bản đều hướng tới.

H: Hình ảnh người mẹ En - ri - cô hiện lên như thế nào trong bức thư của người cha? Chỉ ra những chi tiết cụ thể?

b. Hình ảnh của người mẹ trong tâm trạng của người cha

- Những kỉ niệm về người mẹ:

+ Thức suốt đêm, cúi mình trong chiếc nôi……

+ Quằn quại về nỗi lo sợ, khóc nức nở…..

+ Sẵn sàng bỏ hết một năm hạnh phúc để tránh cho con một giờ đau đớn.

+ Có thể ăn xin để nuôi con

+ Có thể hy sinh tính mạng để cứu sống con.

-> Người mẹ có tình yêu thương con thắm thiết, sâu nặng.

-> Người mẹ có đức hy sinh cao cả.

H: Em có nhận xét gì về phẩm chất đó?

=> Đó là những phẩm chất chung, tiêu biểu của những người mẹ..

H: Người cha đã nói già về ý nghĩa của người mẹ trong cuộc đời con người ?

*Ý nghĩa của người mẹ:

+ Nỗi buồn thảm nhất của con người là khi mất mẹ.

+ Mẹ là chổ dựa tinh thần, là nguồn an ủi, che chở cho con ngay cả khi đã trưởng thành.

H:Trước lỗi lầm của con, người cha có tâm trạng như thế nào?

c. Những lời nhắn nhủ, tâm tình và thái độ của người cha trước lỗi lầm của con.

* Tâm trạng của người cha trước lỗi lầm của con.

+ “Con đã thiếu lễ độ với mẹ”

+ “Sự hỗn láo của con như một vết dao đâm vào tim bố vậy”

=> Đau lòng, tức giận và thất vọng về con. Vì:

+ Người cha hết mực yêu quý và thông cảm với vợ, vì tình yêu con của mình.

H:Tâm trạng ấy xuất phát từ tình cảm nào của người cha?

*Những lời dạy bảo chân tình, sâu sắc của người cha.

- Gợi lại những kỷ niệm về hình ảnh người mẹ En-ri- cô chăm sóc con.

H:Trước lỗi lầm của con người cha đã dạy bảo con như thế nào?

- Ông chỉ rõ cho con thấy:

+ Ý nghĩa thiêng liêng của người mẹ trong cuộc sống của mỗi con người.

+ Tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả, thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình yêu thương đó.

H: Em hiểu thế nào là tình cảm thiêng liêng. (tình cảm đáng trân trọng, tôn thờ

Đó là những lời dạy như lời tâm sự mà thấu tình đạt lí.

H: Em hiểu như thế nào là nỗi nhục nhã và xấu hổ, trong lời khuyên của người cha?

Làm việc xấu, tự thấy hổ thẹn

Bị người khác coi thường và lên án.

H:Em có nhận xét gì về những lời tâm tình của người cha?

H:Người cha đã tỏ thái độ rõ ràng của mình qua những chi tiết nào?

*Thái độ của cha trước lỗi lầm của con:

+ Việc như thế con không bao giờ được tái phạm nữa.

+ Không bao giờ con được thốt ra lời nói với mẹ

+ Con phải xin lỗi mẹ thành khẩn

+ Cầu xin mẹ hôn con

+ Bố rất yêu con ….bội bạc

-> Các câu yêu cầu, mệnh lệnh.

H. Nhận xét của em về kiểu câu mà người cha dùng khi bày tỏ thái độ với con?

H: Đó là thái độ như thế nào?

T/dụng:

Thái độ yêu cầu dứt khoát, nghiêm khắc như mệnh lệnh.

H:Trước những thái độ đó, người cha đã thể hiện mong muốn gì ở con?

->Người cha muốn con thành khẩn hối lỗi và sự hối lỗi phải xuát phát từ chính tình yêu thương cha mẹ và đạo lý làm người

H:Em hiểu như thế nào về câu: “Con hãy cầu xin mẹ hôn con”….trán con”

Cái hôn tha thứ, cái hôn của lòng bao dung của người mẹ.

=> Cái hôn xoá đi nỗi đau của người mẹ và sự bội bạc của đứa con.

H: Em suy nghĩ như thế nào về câu nói: “Bố rất yêu con ….bội bạc”

=> Người cha rất yêu con nhưng có quy định rõ ràng chỉ yêu con nếu con là người tử tế.

H: Em có đồng tình với suy nghĩ đó của người cha không: Vì sao? (Học sinh nêu ý kiến cá nhân)

H:Thông qua tâm trạng và những lời dạy dỗ của người cha, em thấy cha En ri cô là người thế nào?

- Chỉ bằng một bức thư ngắn nhưng chứa đựng tâm trạng, bằng những lời dạy bảo vừa chân tình vừa nghiêm khắc, người cha đã cho con thấy rõ tình yêu thương cha mẹ và tình cảm thiêng liêng nhất mà những người con cần trân trọng và tôn thờ.

=> Cha En ri cô là người có tình yêu thương sâu sắc, là người vừa nghiêm khắc nhưng lại rất tế nhị trong cách dạy con.

H:Tại sao En ri cô lại cảm thấy xúc động khi đọc bức thư của bố?

d. En-ri-cô xúc động khi đọc bức thư của bố vì:

- Bố gợi lại những kỉ niệm xúc động giữa mẹ và En ri cô.

- Vì thái độ kiên quyết và nghiêm khắc của bố.

- Vì những lời nói chân tình và sâu sắc của bố.

- Vì En ri cô thấy xấu hổ và ân hận vì lỗi lầm của mình.

H:Từ văn bản “Mẹ tôi”, em cảm nhận được những điều sâu sắc nào của tình cảm con người?

4. Tổng kết.

- Nội dung: Ghi nhớ: SGK T12

H: Theo em văn bản này có cách thể hiện điều gì độc đáo? Tác dụng của cách thể hiện đó

- Nghệ thuật:

+ Sử dụng linh hoạt các phương thức biểu đạt: nhật kí, tự sự, viết thư, nghị luận.

+ Dùng hình thức viết thư.

Tác dụng:

-> Người viết có cơ hội bày tỏ trực tiếp cảm xúc một cách chân thành, cặn kẻ.

-> Thể hiện sự tế nhị, kín đáo của người nói, không làm cho người mắc lỗi mất đi tự trọng.