Giáo án Toán lớp 5 Bài 11: Tìm hai số khi biết hiệu và tỉ số của hai số đó - Chân trời sáng tạo

HOẠT ĐỘNG GV

HOẠT ĐỘNG HS

I. Khởi động

– Hỏi nhanh đáp gọn về cách giải bài toán “Tổng – Tỉ”.

– GV treo (hoặc trình chiếu) hình vẽ Khởi động.

→GV giới thiệu bài.

HS quan sát, đọc kĩ các thông tin và nhận biết vấn đề cần giải quyết: Bài toán “Hiệu – Tỉ”.

II. Khám phá, hình thành kiến thức mới

1. Bài toán 1:

Hiệu của hai số là 150. Tỉ số của hai số đó là $\frac{4}{9}$.

Tìm hai số đó.

– GV đặt vấn đề: Ở bài “Tổng – Tỉ”, để tìm mỗi số ta dựa vào sơ đồ đoạn thẳng để tìm giá trị 1 phần. Tương tự, hãy tìm mỗi số ở bài này.

– GV hệ thống lại:

Tóm tắt bài toán bằng sơ đồ đoạn thẳng.

Bước 1: Tìm hiệu số phần bằng nhau.

Bước 2: Tìm giá trị một phần.

Bước 3: Tìm số bé (hoặc số lớn).

Bước 4: Tìm số lớn (hoặc số bé).

2. Bài toán 2:
Một phân xưởng may có số công nhân nữ gấp 5 lần số công nhân nam. Biết rằng số công nhân nữ nhiều hơn số công nhân nam là 48 người. Hỏi phân xưởng đó có bao nhiêu công nhân nữ, bao nhiêu công nhân nam?
– Hướng dẫn tìm cách giải.
+ Bài toán yêu cầu gì?
+ Bài toán cho biết gì về sự liên quan giữa hai số công nhân phải tìm?
+ Loại bài toán gì?
+ Xác định số số bé, số lớn rồi giải bài toán.

Lưu ý: Khi số bé chỉ có 1 phần thì giá trị một phần chính là số bé.

– HS tự tóm tắt bài toán bằng sơ đồ đoạn thẳng rồi giải thích cách vẽ sơ đồ.

– HS thảo luận nhóm bốn, thảo luận các bước làm rồi nêu các bước làm.

– HS hoàn thiện bài giải.

Bài giải

Theo đề bài, ta có sơ đồ:

Theo sơ đồ, hiệu số phần bằng nhau là:

9 – 4 = 5 (phần)

Giá trị của một phần là:

150 : 5 = 30

Số bé là: 30 × 4 = 120

Số lớn là: 120 + 150 = 270

Đáp số: Số bé: 120;

Số lớn: 270.

– HS nhóm đôi kiểm tra lại.

270 – 120 = 150 → Hiệu hai số là 150.

$\frac{120}{270}=\frac{12}{27}=\frac{4}{9}$ → Tỉ số của hai số là $\frac{4}{9}$.

– HS tìm hiểu bài, xác định cái đã cho và
cái phải tìm.

+ Tìm số công nhân nữ và số công nhân nam.

+ Hiệu là 48 người; tỉ số của nam và nữ là $\frac{1}{5}$ do nữ gấp 5 lần nam.

+ Hiệu – Tỉ.

– HS nhóm đôi vẽ sơ đồ đoạn thẳng rồi hoàn thiện bài giải.

Bài giải

Theo đề bài, ta có sơ đồ:

Theo sơ đồ, hiệu số phần bằng nhau là: 5 – 1 = 4 (phần)

Giá trị của một phần hay số công nhân nam là:

48 : 4 = 12 (người)

Số công nhân nữ là:

12 + 48 = 60 (người)

Đáp số: Số công nhân nam: 12 người;

Số công nhân nữ: 60 người.

– HS nhóm đôi thử lại.

HOẠT ĐỘNG GV

HOẠT ĐỘNG HS

I. Khởi động

GV có thể cho HS hát múa hoặc vui chơi để tạo không khí lớp học vui tươi.

HS tham gia hát múa hoặc chơi theo hiệu lệnh của GV.

II. Luyện tập – Thực hành

Thực hành

Bài 1:

– Khi làm bài, GV khuyến khích HS giải thích
cách làm.

Luyện tập

Bài 1:

– Khi làm bài, GV khuyến khích HS giải thích cách làm.

– HS (nhóm đôi) tìm hiểu bài.

Quan sát mẫu, kiểm tra: 45 – 18 = 27, tỉ số:
$\frac{18}{45}-\frac{2}{5}$

→ Mỗi cột là một câu: Biết hiệu và tỉ số,tìm hai số.

– HS thực hiện cá nhân, chia sẻ nhóm đôi.

– Sửa bài, có thể thi đua sửa tiếp sức, HS nói cách làm và cách thử lại.

– HS tìm hiểu bài: Xác định hiệu số, tỉ số
→ Nhận dạng bài toán → Xác định số lớn,
số bé.

– HS thực hiện cá nhân.

– Sửa bài, HS nói cách làm và thử lại.

III. Vận dụng – Trải nghiệm

Bài 2:

– Lưu ý HS nhận biết: Hiệu chính là tuổi mẹ khi sinh Bin (mẹ luôn hơn Bin 27 tuổi).

– Khi sửa bài, GV khuyến khích HS nói cách làm.

– HS (cá nhân) đọc kĩ đề bài, nhận biết cái phải tìm, cái đã cho và thực hiện.

Bài giải

Theo đề bài, ta có sơ đồ:

4 – 1 = 3

Hiệu số phần bằng nhau là 3 phần.

27 : 3 = 9

Năm nay Bin 9 tuổi.

– HS giải thích cách làm.