Giáo án Toán lớp 5 Bài 39: Chia một số tự nhiên cho một số thập phân - Chân trời sáng tạo

HOẠT ĐỘNG GV

HOẠT ĐỘNG HS

I. Khởi động

– GV có thể cho HS chơi “Hỏi nhanh – Đáp gọn”.

+ Khi nhân (hay chia) cả số bị chia và số chia với (cho) cùng một số (khác 0) thì tích (hay thương) thế nào?

– GV đọc phép tính, nói yêu cầu.

Ví dụ:

• GV nói: 28 chia cho 5; nhân cả số bị chia và số chia với 2 rồi tính.

• GV nói: 28 chia cho 0,2; nhân cả số bị chia và số chia với 10 rồi tính.

…

– GV trình chiếu (hoặc treo) hình ảnh phần Khởi động.

– GV chọn cách tính thích hợp (nhân với 10), ghi bảng lớp:

2 : 0,5 = (2 x10) : (0,5 x 10)

= 20 : 5

= 4

→ GV giới thiệu bài mới: Việc đặt tính rồi tính sẽ thực hiện thế nào?

+ Không thay đổi

– HS thực hiện vào bảng con.

Ví dụ:

• HS viết vào bảng con:

28 : 5 = (28 × 2) : (5 × 2)

= 56 : 10 = 5,6

• HS viết vào bảng con:

28 : 0,2 = (28 × 10) : (0,2 × 10)

= 280 : 2 = 140

– HS quan sát và viết phép tính: 2 : 0,5 = ?

→ HS có thể giới thiệu vài cách tính khác nhau. Ví dụ: Nhân cả số bị chia và số chia với 2 (hoặc 4, hoặc 10, …) → HS trình bày.

II. Khám phá, hình thành kiến thức mới

Ví dụ 1: Phép chia 2 : 0,5 = ?

Có thể tiến hành theo cách sau:

– GV dẫn dắt và thao tác trên bảng lớp.

– GV nêu vấn đề:

Đặt tính rồi tính 2 : 0,5 = ?

+ Đặt tính?

+ Tính?

+ GV hướng dẫn HS so sánh với kết quả ở phần Khởi động.

Ví dụ 2: Phép chia: 12 : 0,75 = ?

– GV gợi ý.

+ Đặt tính?

+ Tính?

+ GV hướng dẫn HS thử lại.

– GV: Ở bài đặt tính rồi tính với phép chia một số tự nhiên cho một số thập phân, cần lưu ý điều gì?

Muốn chia một số tự nhiên cho một số thập phân, ta làm sao?

Lưu ý: Nếu phép chia còn dư, ta có thể viết dấu phẩy vào bên phải số thương và viết thêm chữ số 0 vào bên phải số dư rồi tiếp tục chia.

– GV chỉ vào phép tính hàng dọc.

– HS thực hiện vào bảng con.

Đếm số chữ số ở phần thập phân của số chia

→ Phần thập phân của 0,5 có một chữ số

→ Viết thêm một chữ số 0 vào bên phải số bị chia (2) được 20.

Bỏ dấu phẩy ở số chia (0,5) được 5.

+ Tính (từ trái sang phải):

Phép chia: 20 : 5

20 chia 5 được 4, viết 4;

4 nhân 5 bằng 20; 20 trừ 20 bằng 0, viết 0.

+ HS so sánh với kết quả ở phần Khởi động.

– HS (nhóm đôi) nhận biết nhiệm vụ rồi thảo luận

→ Thực hiện theo quy trình

→ Thực hiện cá nhân (bảng con).

+ Đặt tính: Viết số bị chia bên trái, số chia bên phải, kẻ các gạch dọc và ngang.

Đếm số chữ số ở phần thập phân của số chia → Phần thập phân của 0,75 có hai chữ số

→ Viết thêm hai chữ số 0 vào bên phải số bị chia (12) được 1 200.

Bỏ dấu phẩy ở số chia (0,75) được 75.

+ Tính (từ trái sang phải):

Phép chia: 1 200 : 75

120 chia 75 → Ước lượng: 120 : 80 được 1

→ Tăng thương thành 2; 75 × 2 = 150

→ 120 : 75 được 1, viết 1;

1 nhân 75 bằng 75; 120 trừ 75 bằng 45, viết 45.

Hạ 0, được 450, 450 chia 75

→ Ước lượng: 500 : 80 được 6; 75 × 6 = 450

→ 450 chia 75 được 6, viết 6;

6 nhân 5 bằng 30; 30 trừ 30 bằng 0, viết 0

nhớ 3;

6 nhân 7 bằng 42, thêm 3 bằng 45; 45 trừ 45 bằng 0, viết 0.

12 : 0,75 = 16

+ 16 × 0,75 = 12

– Số chữ số 0 viết thêm vào bên phải số bị chia bằng với số chữ số ở phần thập phân của số chia.

Muốn chia một số tự nhiên cho một số thập phân, ta làm như sau:

• Đếm xem có bao nhiêu chữ số ở phần thập

phân của số chia thì viết thêm vào bên phải số bị chia bấy nhiêu chữ số 0.

• Bỏ dấu phẩy ở số chia rồi thực hiện phép chia

như chia các số tự nhiên.

– HS nói cách tính.

III. Luyện tập – Thực hành

Thưc hành

Bài 1:

– Khi sửa bài, HS nói cách tính.

Lưu ý:

+ GV cũng có thể đọc lần lượt từng phép chia cho HS thực hiện vào bảng con

+ GV luôn nhận xét và chỉnh sửa việc đặt tính và tính → Số chữ số 0 được viết thêm vào số bị chia, dấu phẩy ở thương đặt đúng vào vị trí thích hợp (nếu có).

Bài 2:

– GV hướng dẫn HS tìm hiểu bài và cách thực hiện.

– Khi sửa bài, GV khuyến khích nhiều nhóm trình bày.

– GV hệ thống lại thứ tự tính khi biểu thức chỉ có phép chia: Thực hiện từ trái sang phải.

Lưu ý: HS cũng có thể tính bằng cách khác, nếu đúng thì chấp nhận.

– HS thực hiện (cá nhân) trên bảng con.

– HS nói cách tính.

– HS nhận biết yêu cầu của bài: Tính giá trị của biểu thức.

a) 18 : 1,2 : 0,75

= 15 : 0,75 = 20

b) 8 : 0,5 : 0,25

= 16 : 0,25 = 64

IV. Vận dụng -Trải nghiệm

Luyện tập

Bài 1:

– Khi sửa bài, GV khuyến khích HS giải thích cách chọn phép tính.

– HS xác định bài toán cho biết gì, bài toán hỏi gì.

– HS thực hiện cá nhân.

Bài giải

9 : 1,5 = 6

9 kg gạo chia được 6 túi.

– HS giải thích cách chọn phép tính.

Ví dụ:

1,5 kg: 1 túi

9 kg: .?. túi

→Đây là bài toán liên quan đến việc chia theo nhóm →Chọn phép tính chia.