Giáo án Toán lớp 5 Bài 40: Chia một số thập phân cho một số thập phân - Chân trời sáng tạo

HOẠT ĐỘNG GV

HOẠT ĐỘNG HS

I. Khởi động

– GV có thể cho HS chơi “Hỏi nhanh – Đáp gọn”.

+ Khi nhân (hay chia) cả số bị chia và số chia với (cho) cùng một số (khác 0) thì tích (hay thương) thế nào?

+ Nhân nhẩm một số thập phân với 10; 100, ta làm sao cho nhanh?

+ Chia một số thập phân cho một số tự nhiên, cần lưu ý điều gì?

+ Chia một số tự nhiên cho một số thập phân ta cần lưu ý điều gì?

– GV trình chiếu (hoặc treo) hình ảnh phần Khởi động.

→ GV ghi trên bảng lớp

4,26 : 1,6 = (4,26 x 10) : (1,6 x10)

= 42,6 : 16

→ GV dẫn vào bài mới.

+ Không đổi.

+ Chuyển dấu phẩy sang phải 1; 2;3;… chữ số.

+ Thứ tự thực hiện phép chia: Chia phần nguyên→ Viết dấu phẩy → Chia phần thập phân.

+ Số chữ số 0 viết thêm vào bên phải số bị chia bằng với số chữ số ở phần thập phân của số chia.

– HS quan sát và viết phép tính: 4,24 : 1,6=?

→ HS chuyển về dạng phép chia cho số tự nhiên mà các em đã học.

II. Khám phá, hình thành kiến thức mới

Ví dụ 1: Phép chia 4,24 : 1,6 = ?

– GV nêu vấn đề: Đặt tính rồi tính 4,24 : 1,6 =?

– Sửa bài, HS trình bày cách làm → GV hệ thống lại cách làm như SGK và giới thiệu cách đặt tính và tính.

+ Đặt tính?

GV có thể giải thích: vì 1,6 × 10 = 16 nên 4,24 cũng phải nhân với 10 →Khi nhân nhẩm với 10, chuyển dấu phẩy sang phải một chữ số.

+ Tính?

+ GV hướng dẫn HS thử lại.

Ví dụ 2: Phép chia: 6,3 : 0,42 = ?

– Sửa bài, vài nhóm HS trình bày (có thể chọn các nhóm có kết quả khác nhau → tạo tình huống sư phạm → GV hướng dẫn cả lớp làm lại (bảng con).

+ Đặt tính?

+ Tính?

+ GV hướng dẫn HS thử lại.

– GV: Ở bài đặt tính rồi tính với phép chia hai số thập phân, cần lưu ý điều gì?

Muốn chia số thập phân cho số thập phân, ta làm sao?

Lưu ý:

+ Nếu chữ số ở phần thập phân của số bị chia ít hơn số chữ số ở phần thập phân của số chia → Viết thêm chữ số 0.

+ Nếu phép chia còn dư, ta có thể viết dấu phẩy vào bên phải số thương và viết thêm chữ số 0 vào bên phải số dư rồi tiếp tục chia.

– GV chỉ vào phép tính hàng dọc.

– HS thảo luận: Thực hiện phép chia.

– HS trình bày cách làm

→Cả lớp làm lại (bảng con) theo hướng dẫn của GV.

+ Đặt tính: Viết số bị chia bên trái, số chia bên phải, kẻ các gạch dọc và ngang.

Đếm số chữ số ở phần thập phân của số chia

→Phần thập phân của 1,6 có một chữ số

→ Chuyển dấu phẩy ở số bị chia sang bên phải một chữ số (4,24) được 42,4.

Bỏ dấu phẩy ở số chia (1,6) được 16.

+ Tính (từ trái sang phải): Phép chia: 42,4 : 16

• 42 chia 16

→ Ước lượng: 40 : 20 = 2; 16 × 2 = 32

→42 : 16 được 2, viết 2;

2 nhân 6 bằng 12; 12 trừ 12 bằng 0, viết 0, nhớ 1;

2 nhân 1 bằng 2, thêm 1 bằng 3; 4 trừ 3 bằng 1, viết 1.

Viết dấu phẩy vào thương vừa tìm được (bên phải 2).

• Hạ 4, được 104; 104 chia 16

→Ước lượng: 100 : 20 được 5; 16 × 5 = 80

→Phải tăng thương thành 6 (16 × 6 = 96)

→104 chia 16 được 6, viết 6;

6 nhân 6 bằng 36; 44 trừ 36 bằng 8, viết 8, nhớ 4;

6 nhân 1 bằng 6, thêm 4 bằng 10; 10 trừ 10 bằng 0, viết 0.

• Thêm 0 vào bên phải số dư 8, được 80; 80 chia 16

→Ước lượng: 80 : 20 = 4; 16 × 4 = 64 →

Phải tăng thương thành 5 (16 × 5 = 80)

→80 chia 16 được 5, viết 5;

5 nhân 6 bằng 30; 30 trừ 30 bằng 0, viết 0, nhớ 3;

5 nhân 1 bằng 5, thêm 3 bằng 8; 8 trừ 8 bằng 0, viết 0.

4,24 : 1,6 = 2,65

+ 2,65 × 1,6 = 4,24

– HS (nhóm đôi) nhận biết nhiệm vụ rồi thảo luận

→Thực hiện theo quy trình

→Thực hiện cá nhân (bảng con).

– Vài nhóm HS trình bày

→Cả lớp làm lại (bảng con) theo hướng dẫn của GV.

Đếm số chữ số ở phần thập phân của số chia

→ Phần thập phân của 0,42 có hai chữ số → Chuyển dấu phẩy của số bị chia sang phải hai chữ số (6,3) được 630.

Bỏ dấu phẩy ở số chia (0,42) được 42.

+ Tính (từ trái sang phải):

Phép chia: 630 : 42

• 63 chia 42 được 1, viết 1;

1 nhân 42 bằng 42; 63 trừ 42 bằng 21, viết 21.

• Hạ 0, được 210; 210 chia 42

→Ước lượng: 200 : 40 = 5; 42 × 5 = 210

→210 chia 42 được 5, viết 5;

5 nhân 2 bằng 10; 10 trừ 10 bằng 0, viết 0 nhớ 1;

5 nhân 4 bằng 20, thêm 1 bằng 21; 21 trừ 21 bằng 0, viết 0.

6,3 : 0,42 = 15

+ 15 × 0,42 = 6,3

– Vị trí dấu phẩy của số bị chia.

Muốn chia một số thập phân cho một số thập phân, ta làm như sau:

• Đếm xem có bao nhiêu chữ số ở phần thập phân của số chia thì chuyển dấu phẩy ở số bị chia sang bên phải bấy nhiêu chữ số.

• Bỏ dấu phẩy ở số chia rồi thực hiện phép chia như chia các số tự nhiên.

– HS nói cách tính.

III. Luyện tập – Thực hành

Thực hành

Bài 1:

– Khi sửa bài, GV khuyến khích HS nói

cách tính.

Lưu ý:

+ GV cũng có thể đọc lần lượt từng phép chia cho HS thực hiện vào bảng con.

+ GV luôn nhận xét và chỉnh sửa việc đặt tính và tính → Vị trí dấu phẩy ở số bị chia.

– HS thực hiện (cá nhân) trên bảng con.

– HS nói cách tính.

IV. Vận dụng – Trải nghiệm

Luyện tập

Bài 1:

– Khi sửa bài, GV khuyến khích HS giải thích cách chọn phép tính.

– HS xác định bài toán cho biết gì, bài toán

hỏi gì.

– HS thực hiện cá nhân.

Bài giải

7,8 : 0,52 = 15

Con thỏ cần nhảy 15 bước.

– HS giải thích cách chọn phép tính. Ví dụ:

0,52 m: 1 bước

7,8 m: .?. bước

→Đây là bài toán liên quan đến việc chia theo nhóm → Chọn phép tính chia.