Giáo án Toán lớp 5 Bài 9: Bài toán liên quan đến quan hệ phụ thuộc - Cánh diều

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

I. Khởi động:

* Mục tiêu: Tạo cảm xúc vui tươi, kết nối với chủ đề bài học.

* Phương pháp: Thực hành.

* Hình thức tổ chức: Tập thể cả lớp, cá nhân.

- GV chiếu hình ảnh khởi động:

Và yêu cầu HS thảo luận, nói cho bạn nghe những điều quan sát được từ bức tranh.

GV đặt câu hỏi:

+ Nếu lượng nước trong bể càng nhiều thì thời gian bơm nước thế nào?

+ Lượng nước trong bể có phụ thuộc vào thời gian bơm nước không? Phụ thuộc thế nào?

- GV khái quát: “Lượng nước trong bể và thời gian bơm nước là hai đại lượng có liên hệ phụ thuộc lẫn nhau.”

“Hôm nay, chúng ta cùng tìm hiểu “Bài 9: Bài toán liên quan đến quan hệ phụ thuộc.”

- HS quan sát, thực hiện theo yêu cầu.

- HS chia sẻ về những gì quan sát được trong bức tranh.

+ Lượng nước trong bể càng nhiều thời gian bơm nước càng lâu.

+ Lượng nước trong bể phụ thuộc vào thời gian bơm nước. Nếu thời gian bơm nước càng lâu thì lượng nước trong bể càng nhiều.

- HS chú ý nghe, hình thành động cơ học tập.

II. Hoạt động hình thành kiến thức

* Mục tiêu:

- Nhận biết quan hệ phụ thuộc của hai đại lượng.

- Giải được bài toán liên quan đến quan hệ phụ thuộc của hai đại lượng.

* Cách tiến hành:

1. Nhận biết quan hệ phụ thuộc của hai đại lượng.

- GV nêu bài toán: “Một vòi nước chảy vào bể, sau mỗi phút đều tạo thành một cột nước có chiều cao 4cm. Bảng dưới dây cho biết mối liên hệ giữa thời gian nước chảy và chiều cao cột nước:”.

- GV cho HS thảo luận nhóm đôi, tìm hiểu bài toán:

+ Lượng nước chảy vào bể trong 1 phút có như nhau không?

+ Khi thời gian là gấp lên 2 lần thì chiều cao cột nước là bao nhiêu?

Tương tự, nếu gấp lên 3 lần, 4 lần.

+ Nhận xét về mối liên hệ giữa thời gian nước chảy và chiều cao cột nước.

+ GV khái quát: Thời gian nước chảy và chiều cao cột nước là hai đại lượng có mối liên hệ phụ thuộc: Khi thời gian gấp lên (giảm đi) bao nhiêu lần thì lượng nước chảy vào bể cũng gấp lên (giảm đi) bấy nhiêu lần.

- GV cho HS thực hiện Bài 1 – SGK - Tr.26 củng cố kiến thức.

Bài 1: Quan sát bảng sau:

a) Khi số can mật ong gấp lên 2 lần thì số lít mật ong gấp lên bao nhiêu lần?

b) Khi số can mật ông gấp lên 4 lần thì số lít mật ong gấp lên bao nhiêu lần?

c) Khi số can mật ong giảm đi 2 lần thì số lít mật ong giảm đi bao nhiêu lần?

d) Nhận xét quan hệ phụ thuộc giữa số can mật ong và số lít mật ong.

+ GV hướng dẫn HS:

Ta thấy: 2 can gấp lên 2 lần được 4 can.

Trong khi đó, 6l gấp lên 2 lần được 12l.

Vậy khi đó số can gấp lên 2 lần thì số lít cũng gấp lên 2 lần.

2. Giải bài toán liên quan đến quan hệ phụ thuộc của hai đại lượng

- GV nêu bài toán: “Mua 3 quyển vở cùng loại hết 24 000 đồng. Hỏi nếu mua 12 quyển vở như thế thì hết bao nhiêu tiền?”.

- GV cho HS thảo luận nhóm đôi, tìm hiểu bài toán:

Em hiểu

+ HS đọc, phân tích bài toán cho gì, hỏi gì?

Em nghĩ

+ Có thể tính bài toán trên bằng bài toán rút về đơn vị không? Nêu cách làm?

+ Số quyển vở và số tiền có phải hai đại lượng phụ thuộc không?

+ Tìm tỉ số của 12 quyển vở và 3 quyển vở. Từ đó, ta thấy số tiền khi mua 12 quyển vở sẽ thay đổi thế nào so với mua 3 quyển vở?

- HS thảo luận nhóm, trả lời:

+ Lượng nước chảy vào bể trong 1 phút là như nhau (đều tọa thành một cột nước có chiều cao là 4cm.)

+ Khi thời gian gấp lên 2 lần thì chiều cao cột nước là 8cm.

Khi thời gian gấp lên 3 lần thì chiều cao cột nước là 12cm.

Khi thời gian gấp lên 4 lần thì chiều cao cột nước là 14cm.

+ Khi thời gian gấp lên bao nhiêu lần thì lượng nước chảy vào bể cũng gấp lên bấy nhiêu lần.

- HS theo dõi, ghi chép vào vở cá nhân.

- HS trả lời:

a) Khi số can mật ong gấp lên 2 lần thì số lít mật ong cũng gấp lên 2 lần.

b) Khi số can mật ong gấp lên 4 lần thì số lít mật ong cũng gấp lên 4 lần.

c) Khi số can mật ong giảm đi 2 lần thì số lít mật ong cũng giảm đi 2 lần.

d) Nhận xét: Số can mật ong và số lít mật ong là hai đại lượng có mối liên hệ phụ thuộc. Khi số can gấp lên (giảm đi) bao nhiêu lần thì số lít mật ong cũng gấp lên (giảm đi) bấy nhiêu lần.

- HS quan sát và đọc bài.

- HS thảo luận, trả lời:

+ Bài toán cho biết: 3 quyển vở cùng loại giá 24 000 đồng.

+ Bài toán hỏi: Mua 12 quyển vở như thế hết bao nhiêu tiền?

+ Cách 1 làm bài toán bằng cách rút về đơn vị: Tính giá tiền 1 quyển vở rồi tính số tiền mua 12 quyển vở.

+ Số quyển vở và số tiền là hai đại lượng phụ thuộc: Khi số quyển vở gấp lên bao nhiêu lần thì số tiền cũng gấp lên bấy nhiêu lần.

+ Vì 12 : 3 = 4 nên 12 gấp 3 là 4 lần. Do đó, số tiền mua 12 quyển vở cũng gấp lên 4 lần.