Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 21 (trang 12, 13, 14, 15, 16)

Với lời giải Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 21 trang 12, 13, 14, 15, 16 hay nhất, chi tiết sẽ giúp học sinh dễ dàng làm bài tập về nhà môn Tiếng Việt lớp 5.

Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 21 (trang 12, 13, 14, 15, 16)

* KHỞI ĐỘNG

1. Câu thành ngữ/tục ngữ nào dưới đây nói về tài năng và sự hi sinh vì đạo nghĩa của con người?

A. Đi một ngày đàng, học một sàng khôn

B. Tài cao sức mạnh, trọn nghĩa quyên sinh

C. Gan vàng dạ sắt

D. Nhường cơm sẻ áo

E. Lửa thử vàng, gian nan thử sức

Trả lời:

B. Tài cao sức mạnh, trọn nghĩa quyên sinh

2. Đặt câu với tục ngữ/thành ngữ em vừa tìm được ở bài tập 1.

Trả lời:

Nguyễn Trãi là người tài cao sức mạnh, trọn nghĩa quyên sinh.

* ĐỌC

Đọc và thực hiện các yêu cầu:

Trí dũng song toàn

Mùa đông năm 1637, thám hoa Giang Văn Minh được vua Lê Thần Tông cử đi sứ Trung Quốc. Chờ rất lâu mà vẫn không được vua nhà Minh cho tiếp kiến, ông vờ khóc lóc rất thảm thiết. Vua Minh liền hạ chỉ mời ông đến hỏi cho ra lẽ.Thám hoa vừa khóc vừa than rằng:

– Hôm nay là ngày giỗ cụ tổ năm đời của thần, nhưng thần không có mặt ở nhà để cúng giỗ. Thật là bất hiếu với tổ tiên!

Vua Minh phán:

– Không ai phải giỗ người đã chết từ năm đời. Sứ thần khóc lóc như vậy thật không phải lẽ!

Giang Văn Minh nghe vậy, bèn tâu:

– Vậy, tướng Liễu Thăng tử trận đã mấy trăm năm, sao hàng năm nhà vua vẫn bắt nước tôi cử người mang lễ vật sang cúng giỗ?

Biết đã mắc mưu sứ thần, vua Minh vẫn phải nói:

– Từ nay trở đi, nước ngươi không phải góp giỗ Liễu Thăng nữa.

Từ đó, nước ta mới thoát khỏi nạn mỗi năm cống nạp một tượng vàng để đền mạng Liễu Thăng.

Lần khác, khi Giang Văn Minh vào yết kiến, vua Minh sai một đại thần ra vế đối:

– Đồng trụ đến giờ rêu vẫn mọc.

Biết họ ngạo mạn nhắc chuyện Mã Viện dẹp cuộc nổi dậy của Hai Bà Trưng, Giang Văn Minh cứng cỏi đáp lại:

– Bạch Đằng thuở trước máu còn loang.

Thấy sứ thần Việt Nam dám lấy việc quân đội cả ba triều đại Nam Hán, Tống và Nguyên đều thảm bại trên sông Bạch Đằng để đối lại, vua Minh giận quá, sai người ám hại ông.

Thi hài Giang Văn Minh được đưa về nước. Vua Lê Thần Tông đến tận linh cữu ông, khóc rằng:

– Sứ thần không làm nhục mệnh vua, xứng đáng là anh hùng thiên cổ.

Điếu văn của vua Lê còn có câu: “Ai cũng sống, sống như ông, thật đáng sống. Ai cũng chết, chết như ông, chết như sống”.

(Theo Đinh Xuân Lâm – Trương Hữu Quýnh – Trung Lưu)

1. Sứ thần Giang Văn Minh đã làm cách nào để vua nhà Minh chú ý, cho tiếp kiến?

Trả lời:

Sứ thần Giang Văn Minh đã vờ khóc lóc rất thảm thiết. Vua Minh liền hạ chỉ mời ông đến hỏi cho ra lẽ.

2. Cuộc đối đáp giữa ông Giang Văn Minh và vua nhà Minh diễn ra như thế nào? Đánh số thứ tự vào chỗ trống trước các lời đối thoại dưới đây theo diễn biến câu chuyện.

(.....) Không ai phải giỗ người đã chết từ năm đời. Sứ thần khóc lóc như vậy thật không phải lẽ!

(......) Từ nay trở đi, nước ngươi không phải góp giỗ Liễu Thăng nữa.

(......) Hôm nay là ngày giỗ cụ tổ năm đời của thần, nhưng thần không có mặt ở nhà để cúng giỗ. Thật là bất hiếu với tổ tiên!

(......) Vậy, tướng Liễu Thăng tử trận đã mấy trăm năm, sao hàng năm nhà vua vẫn bắt nước tôi cử người mang lễ vật sang cúng giỗ?

Trả lời:

(2) Không ai phải giỗ người đã chết từ năm đời. Sứ thần khóc lóc như vậy thật không phải lẽ!

(4) Từ nay trở đi, nước ngươi không phải góp giỗ Liễu Thăng nữa.

(1) Hôm nay là ngày giỗ cụ tổ năm đời của thần, nhưng thần không có mặt ở nhà để cúng giỗ. Thật là bất hiếu với tổ tiên!

(3) Vậy, tướng Liễu Thăng tử trận đã mấy trăm năm, sao hàng năm nhà vua vẫn bắt nước tôi cử người mang lễ vật sang cúng giỗ?

3. Em có nhận xét gì về cách ông Giang Văn Minh khiến vua nhà Minh phải bãi bỏ lệ góp giỗ Liễu Thăng?

Trả lời:

Em thấy cách ông Giang Văn Minh khiến vua nhà Minh phải bãi bỏ lệ góp giỗ Liêu Thăng rất thông minh và khôn khéo, mượn chuyện giỗ cụ tổ 5 đời để vua Minh tự nói ra sự vô lí của quy định này đồng thời cũng phải tự ra lệnh bỏ lệ bắt nước ta góp giỗ Liễu Thăng.

4. Vì sao vua nhà Minh sai người ám hại ông Giang Văn Minh?

Trả lời:

Vua nhà Minh sai người ám hại ông Giang Văn Minh vì trước mắc mưu ông phải bỏ lệ góp giỗ Liễu Thăng đã căm ghét ông rồi, nay lại thấy ông cứng cỏi, chẳng chịu nhún nhường khi ứng đối với đại thần nhà Minh còn dám lấy việc quân đội cả ba triều đại Nam Hán, Tống, Nguyên đều thảm bại trên sông Bạch Đằng để đối lại nên giận quá đã ra tay.

5. Vì sao có thể nói ông Giang Văn Minh là người trí dũng song toàn?

Trả lời:

Có thể nói ông Giang Văn Minh là người trí dũng song toàn vì ông vừa mưu trí vừa bất khuất. Giữa triều đình nhà Minh, Giang Văn Minh biết dùng mưu để vua nhà Minh buộc phải bỏ lệ góp giỗ Liễu Thăng cho nước Việt, để giữ thể diện và danh dự đất nước, ông dũng cảm dám đối lại bằng một vế đối tràn đầy lòng tự hào dân tộc.

* LUYỆN TỪ VÀ CÂU

1. Xác định các vế câu trong các câu ghép dưới đây. Cho biết các vế câu được nối với nhau bằng cách nào?

a. Mỗi khi có gió, những bông lúa ngả đầu vào nhau, sóng lúa nhấp nhô.

(Khánh Nam)

b. Vì cậu tôi mới trồng được vài năm nên những cây phi lao chỉ cao hơn đầu người một chút.

(Theo Phan Phùng Duy)

c. Kia là những mái nhà đứng sau luỹ tre; đây là mái đình cong cong.

(Theo Đỗ Chu)

d. Tuy gió chưa mạnh lắm nhưng cây trong vườn đã xào xạc rụng lá.

 (Lê Ngọc Thạch)

Vế câu thứ nhất	Vế câu thứ hai	Cách nối các vế câu ghép
a.
b.
c.
d.

Trả lời:

Vế câu thứ nhất	Vế câu thứ hai	Cách nối các vế câu ghép
a. Những bông lúa ngả đầu vào nhau	Sóng lúa nhấp nhô.	Dấu phẩy
b. Cậu tôi mới trồng được vài năm	Những cây phi lao chỉ cao hơn đầu người một chút	Cặp quan hệ từ “vì .... nên”
c. Kia là những mái nhà đứng sau lũy tre	Đây là mái đình cong cong.	Dấu chấm phẩy
d. Gió chưa mạnh lắm	Cây trong vườn đã xào xạc rụng lá.	Cặp quan hệ từ “tuy... nhưng”

2. Điền vào chỗ trống một kết từ (hoặc dấu câu) và vế câu phù hợp để hoàn chỉnh các câu ghép.

a. Trong vườn, hoa hồng đang nở đỏ rực. …………………………………………

b. Tuy chiếc xe đạp này đã cũ. …………………………………………

c. Em rất thích đọc truyện …………………………………………

Trả lời:

a. Trong vườn, hoa hồng đang nở đỏ rực nên ong bướm kéo nhau về hút mật.

b. Tuy chiếc xe đạp này đã cũ nhưng nó vẫn chạy rất tốt.

c. Em rất thích đọc truyện vì chúng giúp em biết thêm nhiều điều hay.

* VIẾT

Em hãy:

1. Chọn một phong cảnh mà em thích nhất hoặc gợi em nhớ đến những kỉ niệm đẹp. (Đó có thể là bãi biển, núi rừng, công viên hay thậm chí là một góc nhỏ trong vườn nhà em.)

2. Sử dụng các giác quan để mô tả cảnh vật. (Em nhìn thấy gì? Em nghe thấy những âm thanh gì? Có mùi hương nào em ngửi được không?)

3. Sử dụng những từ ngữ miêu tả (tính từ; từ tượng thanh, tượng hình), các hình ảnh so sánh và nhân hoá để mô tả cảnh vật được sinh động và hấp dẫn hơn.

4. Mô tả cảm xúc của em khi được ở trong phong cảnh đó. (Phong cảnh ấy làm em cảm thấy thế nào?)

Tham khảo đoạn văn ngắn tả phong cảnh sau:

Mỗi khi bước chân vào khu vườn nhỏ sau nhà, tôi lại cảm thấy như được bước vào một thế giới khác biệt, thế giới ngập tràn những êm dịu và ngọt ngào. Khu vườn không lớn lắm nhưng mỗi góc đều tràn ngập sắc màu và sức sống. Những bông hoa đủ màu sắc như đang mỉm cười chào đón tôi, từ sắc vàng rực rỡ của hoa cúc đến vẻ dịu dàng, thanh tao của hoa lan. Tiếng chim ríu rít trên cành tạo nên một bản hoà nhạc êm ái. Mỗi bước chân đi, tôi lại cảm nhận được mùi hương của đất, mùi cỏ mới mơn mởn sau cơn mưa, mùi gió thơm thoảng mềm. Và mỗi khi mệt mỏi, chỉ cần đứng trong khu vườn hít hà làn hương hoa là tôi như được rót vào cơ thể mình những khoẻ khoắn, tươi tắn nhưng cũng rất đỗi dịu dàng.

Em hãy sử dụng gợi ý ở trên để viết đoạn văn miêu tả phong cảnh trong bức tranh dưới đây.

Trả lời:

Bài làm tham khảo

Trong bức tranh, chúng ta thấy một khung cảnh yên bình bên bờ hồ vào buổi tối. Ánh trăng sáng chiếu rọi xuống mặt nước, tạo nên một lớp sáng lung linh trên bề mặt hồ. Những chú ếch ngồi trên những chiếc lá lớn, tạm nghỉ sau một ngày hoạt động. Chúng đang trò chuyện vui vẻ, như thể chia sẻ những câu chuyện thú vị với nhau. Xung quanh là những bụi cỏ xanh mướt, tạo nên một không gian tươi mát và dễ chịu. Cảm giác bình yên và gần gũi với thiên nhiên thật tuyệt vời trong khung cảnh này.

* NÓI VÀ NGHE

Em lựa chọn một trong những nội dung sau để luyện nói cùng bạn:

1. Kể chuyện/Mô phỏng tình huống.

– Đưa ra các tình huống cụ thể trong đời sống hàng ngày (ví dụ như: giúp đỡ người già qua đường, tham gia các hoạt động tình nguyện, tái chế rác thải) và trao đổi xem sẽ làm gì trong tình huống đó.

- Kể chuyện có thật: Nói về một người được coi là một công dân gương mẫu. (Đó có thể là một nhân vật lịch sử, một người thân trong gia đình hoặc một nhân vật nổi tiếng.)

2. Thảo luận nhóm.

– Phân vai: Mỗi nhóm học sinh sẽ được giao một vai trò khác nhau trong xã hội (ví dụ như: giáo viên, bác sĩ, học sinh, cảnh sát,...) và thảo luận về cách để trở thành công dân gương mẫu trong vai trò đó.

– Thảo luận các nội dung về đạo đức: Đặt ra các câu hỏi đạo đức hoặc tình huống giả định để thảo luận (ví dụ như: “Bạn sẽ làm gì nếu bạn nhìn thấy một ví tiền trên đường?” hoặc “Liệu nói dối trong một tình huống nhất định nào đó có thể được chấp nhận không? Cho ví dụ về một tình huống.”)

– Mô phỏng một cuộc phỏng vấn: Một bạn đóng vai phóng viên và một bạn khác đóng vai người công dân gương mẫu. Phóng viên sẽ đặt câu hỏi để khám phá quan điểm và hành động của người công dân gương mẫu.

3. Bài thuyết trình.

– Thuyết trình về một nhân vật gương mẫu: Chọn nhân vật bạn ngưỡng mộ về việc trở thành một công dân gương mẫu và thuyết trình về nguyên nhân bạn chọn nhân vật đó cũng như những đóng góp của nhân vật đó trong xã hội.

– Bài thuyết trình về quyền và nghĩa vụ: Nói về quyền và nghĩa vụ của công dân trong xã hội, giải thích tại sao việc cân bằng giữa hai yếu tố này quan trọng đối với sự phát triển của xã hội.

Trả lời:

Học sinh thực hiện hoạt động.

Bài làm tham khảo

Bác Hoàng là một công dân gương mẫu ở khu phố em, không chỉ vậy bác còn là ban tổ trưởng của nhà văn hóa nơi em ở. Bác luôn tổ chức các chương trình trong nhà, nào là những cuộc họp quan trọng, những đợt tiêm vắc-xin hồi còn dịch cũng đều có mặt bác tới để tiêm cho mọi người... Đặc biệt em ấn tượng nhất là đợt bác tổ chức quyên góp tiền gửi cho người Miền Trung, ủng hộ tăm của người khuyết tật. Em rất yêu quý Bác Hoàng, bác không chỉ là một người công dân gương mẫu mà bác còn là người có trách nhiệm đối với đất nước .

Xem thêm lời giải bài tập Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 hay, chi tiết khác:

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 20

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 22

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 23

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 24

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 25

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 26

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 5 hay khác:

• Giải sgk Tiếng Việt lớp 5 Kết nối tri thức
• Giải sgk Tiếng Việt lớp 5 Chân trời sáng tạo
• Giải sgk Tiếng Việt lớp 5 Cánh diều
• Giải lớp 5 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 5 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 5 Cánh diều (các môn học)

---