Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 23 (trang 21, 22, 23, 24, 25, 26)

Với lời giải Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 23 trang 21, 22, 23, 24, 25, 26 hay nhất, chi tiết sẽ giúp học sinh dễ dàng làm bài tập về nhà môn Tiếng Việt lớp 5.

Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 23 (trang 21, 22, 23, 24, 25, 26)

* KHỞI ĐỘNG

Quan sát hình và trả lời câu hỏi.

1. Theo em, người mẹ trong hình bên đang nói với con điều gì và phản ứng của con ra sao?

Trả lời:

Dựa vào nét mặt giận dữ, cánh tay chỉ trỏ và khuôn miệng mở rộng của người mẹ, có lẽ bà đang mắng mỏ, trách phạt hoặc cấm đoán con điều gì đó. Còn cậu bé thì đang òa khóc lên, một tay dụi mắt, miệng mở rộng, thể hiện sự buồn bã, ấm ức hoặc sợ hãi trước lời nói và thái độ của mẹ.

2. Mô tả hình bên và cho biết: thái độ, tình cảm của con với mẹ đã thay đổi như thế nào?

Trả lời:

Trong hình này, người mẹ đang ngồi trên ghế và ôm chặt lấy con trai mình. Người mẹ có khuôn mặt rạng rỡ, tươi cười hạnh phúc, còn cậu bé thì đang nép vào lòng mẹ, hai tay ôm lấy mẹ, có vẻ như cậu bé đã biết lỗi sai của mình và xin lỗi mẹ.

* ĐỌC

Đọc và thực hiện các yêu cầu:

Xem người ta kìa!

“Xem người ta kìa!” – đó là câu mẹ tôi thường thốt lên mỗi khi không hài lòng với tôi về một điều gì đó. Cùng với câu này, mẹ còn nói: “Người ta cười chết!”, “Có ai như thể không?”, “Có ai làm vậy không?”, “Ai đời lại thế!”,... Tôi là đứa trẻ được dạy nhiều về hiếu thuận, tôi đã cố sức vâng lời để mẹ vui lòng. Nhưng mỗi lần như vậy, thú thật, tôi không thấy thoải mái chút nào.

Giờ đây, mẹ tôi đã khuất và tôi cũng đã lớn. Tôi luôn nhớ về mẹ với niềm xúc động khôn nguôi. Tôi đã hiểu ra, mỗi lần bảo tôi: “Xem người ta kìa!” là một lần mẹ mong tôi làm sao để bằng người, không thua em kém chị, không làm xấu mặt gia đình, dòng tộc, không để ai phải phàn nàn, kêu ca điều gì. Mà có lẽ không riêng gì mẹ tôi. Có người mẹ nào trên đời không ước mong điều đó?

Mẹ tôi không phải không có lí khi đòi hỏi tôi phải lấy người khác làm chuẩn mực để noi theo. Trên đời, mọi người giống nhau nhiều điều lắm. Ai chẳng muốn mình thông minh, giỏi giang? Ai chẳng muốn được tin yêu, tôn trọng? Ai chẳng muốn thành đạt? Thành công của người này có thể là niềm ao ước của người kia. Vì lẽ đó xưa nay, đã có không ít người tự vượt lên chính mình nhờ noi gương những cá nhân xuất chúng. Mẹ muốn tôi giống người khác, thì “người khác” đó trong hình dung của mẹ nhất định phải là người hoàn hảo, mười phân vẹn mười.

Tuy vậy, trong thâm tâm, tôi không hề cảm thấy dễ chịu mỗi lần nghe mẹ trách cứ.

Từ khi biết nhìn nhận và suy nghĩ, tôi dần dần hiểu ra rằng, thế giới này là muôn màu muôn vẻ, vô tận và hấp dẫn lạ lùng. Chim thú trên rừng, cá tôm dưới biển cũng thế mà xã hội con người cũng thế. Kìa, các bạn trong lớp tôi mỗi người một vẻ, sinh động biết bao. Ngoại hình cao thấp, béo gầy, đen trắng khác nhau, giọng nói khác nhau đã đành, mà thói quen, sở thích cũng có giống nhau đâu. Tùng thích vẽ vời. Nhung ưa ca hát, nhảy múa. Hoài thì sôi nổi, nhí nhảnh. Thơ lúc nào cũng kín đáo, trầm tư. Trần Long nổi tiếng là một “danh hài”, Minh Diệu thì hơn người ở trí nhớ siêu việt... Người ta thường nói học trò “nghịch như quỷ”, ai ngờ “quỷ” cũng là cả một thế giới, chẳng “quỷ” nào giống “quỷ” nào! Tôi đã đọc ở đâu đó một câu rất hay: “Chỗ giống nhau nhất của mọi người trên thế gian này là... không ai giống ai cả”. Chính chỗ “không giống ai” nhiều khi lại là một phần rất đáng quý trong mỗi con người.

Tôi muốn trở lại với dòng hồi ức được khai mở ở đầu bài. Dù có ý định tốt đẹp, những người thân yêu của ta đôi lúc cũng không hẳn đúng khi ngăn cản, không để ta được sống với con người thực của mình. Ai cũng cần hoà nhập, nhưng sự hoà nhập có nhiều lối chứ không phải một. Mỗi người phải được tôn trọng, với tất cả những sự khác biệt vốn có. Sự độc đáo của từng cá nhân làm cho tập thể trở nên phong phú. Nếu chỉ ao ước được giống người khác, thì làm sao ta có hi vọng đóng góp cho tập thể, cho cộng đồng một cái gì đó của chính mình? Đòi hỏi chung sức chung lòng không có nghĩa là gạt bỏ cái riêng của từng người.

(Theo Lạc Thanh, tạp chí Sông Lam, số 8/2020)

1. Lúc còn bé, mỗi khi nghe mẹ nói “Xem người ta kìa!”, vì sao nhân vật “tôi” “không thấy thoải mái chút nào”?

Trả lời:

Việc nhân vật “tôi” không cảm thấy thoải mái xuất phát từ việc so sánh ngầm qua câu nói của người mẹ. Câu nói hàm ý một sự so sánh giữa nhân vật “tôi” và “người ta”, khiến nhân vật “tôi” cảm thấy bị đánh giá, bị đặt vào thế yếu kém hơn người khác. Thêm vào đó, việc mẹ sử dụng câu nói này có thể mang hàm ý khiển trách hoặc thúc giục nhân vật “tôi” phải học hỏi, noi theo “người ta”. Điều này tạo nên áp lực và sự không thoải mái cho nhân vật “tôi”, đặc biệt là khi còn nhỏ, chưa đủ khả năng để đáp ứng kỳ vọng của người lớn. Sự so sánh này không chỉ đơn thuần là một lời nhận xét mà còn là một dạng áp lực tinh thần, khiến nhân vật “tôi” cảm thấy bị gò bó và thiếu tự do.

2. Khi mẹ đã khuất và khi đã lớn khôn hơn, nhân vật “tôi” nhận thức về câu nói “Xem người ta kìa!” của mẹ như thế nào? Vì sao, nhân vật “tôi” có sự thay đổi trong nhận thức như thế?

Trả lời:

- Khi mẹ đã khuất và khi đã lớn khôn hơn, nhân vật “tôi” hiểu ra rằng mỗi lần mẹ nói như vậy là mỗi lần mẹ mong nhân vật “tôi” có thể bằng người, không thua em kém chị, không làm xấu mặt gia đình, dòng tộc, không để ai phàn nàn, kêu ca.

- Nhân vật “tôi” có sự thay đổi trong nhận thức như thế vì nhân vật tôi đã hiểu nỗi lòng, mong ước của mẹ. “Tôi” nhận thức được rằng, mẹ nói điều đó vì muốn “tôi” nỗ lực, cố gắng cho bằng người. Đằng sau sự thấu hiểu đó là sự biết ơn của “tôi” với mẹ.

3. Nếu là em, khi nghe mẹ nói “Xem người ta kìa!”, em có suy nghĩ giống nhân vật “tôi” lúc bé không? Vì sao?

Trả lời:

Nếu là em, khi nghe mẹ nói “Xem người ta kìa!”, em sẽ không hoàn toàn có suy nghĩ giống nhân vật “tôi” lúc bé. Nhân vật “tôi” trong tác phẩm thường thể hiện sự tự ti, buồn bã, và cảm thấy mình thua kém khi bị so sánh. Em hiểu được cảm giác đó, nhưng em sẽ cố gắng nhìn nhận vấn đề tích cực hơn. Thay vì cảm thấy buồn bã, em sẽ xem đó là động lực để cố gắng hơn, học hỏi từ người khác và phát triển bản thân. Em tin rằng mỗi người đều có điểm mạnh và điểm yếu riêng, và việc so sánh không nên làm mất đi sự tự tin và niềm vui sống.

4. Khi chúng ta chấp nhận sự khác biệt, ta sẽ nhìn nhận được điểm mạnh, điểm yếu của mỗi cá nhân theo cách của riêng mình. Chúng ta hãy cùng nhau hợp lực để xây dựng một tập thể mạnh. Em hãy điền vào chỗ trống trong các ô bên để thấy được điểm mạnh, điểm yếu của mình.

- Điểm mạnh

- Điểm yếu

Trả lời:

- Điểm mạnh:

+ Luôn tích cực tham gia các hoạt động học tập và ngoại khóa.

+ Chủ động hợp tác, giúp đỡ mọi người trong hoạt động chung.

- Điểm yếu:

+ Nóng vội, nhiều khi nói nhưng chưa kịp suy nghĩ.

+ Luôn nộp bài ngay khi làm xong mà không kiểm tra lại.

5. Mỗi thành viên trong gia đình đều có sự khác biệt. Em hãy vẽ hoặc viết về sự khác biệt của các thành viên vào phiếu bên.

Trả lời:

Học sinh thực hiện hoạt động.

* LUYỆN TỪ VÀ CÂU

1. Gạch dưới các từ được viết hoa để thể hiện sự tôn trọng đặc biệt trong mỗi đoạn thơ sau:

a.

Giọt giọt mồ hôi rơi

Trên má anh vàng nghệ

Anh Vệ quốc quân ơi

Sao mà yêu anh thế!

(Tố Hữu)

b.

Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi

Đất Nước có trong những cái “ngày xửa ngày xưa…” mẹ thường hay kể.

Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn

Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc.

(Nguyễn Khoa Điềm)

Trả lời:

a.

Giọt giọt mồ hôi rơi

Trên má anh vàng nghệ

Anh Vệ quốc quân ơi

Sao mà yêu anh thế!

(Tố Hữu)

b.

Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi

Đất Nước có trong những cái “ngày xửa ngày xưa…” mẹ thường hay kể.

Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn

Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc.

(Nguyễn Khoa Điềm)

2. Viết 3 – 4 câu về tình cảm của Bác Hồ với các cháu thiếu niên nhi đồng, trong đó có danh từ chung được viết hoa để thể hiện sự tôn trọng đặc biệt.

Trả lời:

Bác Hồ luôn dành một tình yêu thương bao la cho các cháu thiếu niên nhi đồng. Trong những lời dạy và hành động của mình, Người luôn thể hiện sự quan tâm sâu sắc, mong muốn các cháu được sống trong hòa bình, hạnh phúc và không ngừng học tập, rèn luyện để trở thành những chủ nhân tương lai của Đất Nước. Hình ảnh Bác hiền từ, gần gũi bên cạnh các cháu đã trở thành một biểu tượng đẹp, khắc sâu trong tâm trí mỗi người dân Việt Nam.

* VIẾT

Đọc và thực hiện các yêu cầu:

Cuộc thám hiểm kì thú

Một ngày nắng đẹp, Linh và nhóm bạn quyết định thám hiểm hang động Bí Ẩn, một hang động nổi tiếng với vẻ đẹp huyền bí và những truyền thuyết kì lạ về các sinh vật sống trong đó. Hang động Bí Ẩn nằm sát thành phố và để vào được đó, nhóm của Linh cũng cần sự trợ giúp của một người dẫn đường.

Theo như chỉ dẫn, Linh và các bạn trang bị đèn pin, dây thừng và một số dụng cụ thám hiểm cần thiết khác. Ai cũng háo hức, tò mò, hồi hộp. Và rồi, vừa bước vào hang, tất cả ồ lên, choáng ngợp trước vẻ đẹp kì diệu của hang động. Những khối nhũ đá lớn hình thành từ hàng nghìn năm trước tạo nên một cảnh quan tựa như một thành phố cổ tích dưới lòng đất.

Tiến sâu hơn vào trong hang, các bạn phát hiện ra một hồ nước trong vắt. Mắt hồ nằm chính giữa hang phản chiếu ánh sáng của đèn pin tạo ra một hiệu ứng đẹp huyền ảo, lung linh. “Chà đẹp quá!”, “Ôi, tuyệt diệu quá!” – Không ai không thốt lên kinh ngạc.

Càng vào sâu hơn bên trong, các nhũ thạch càng có nhiều hình dáng, màu sắc kì lạ. Tuỳ theo trí tưởng tượng của mỗi người mà có thể hình dung ra những hình thù khác nhau. Có bạn thấy nhũ thạch như các con vật đang nhảy múa. Có bạn lại hình dung nhũ thạch như hình người đi sắn bắn, hái lượm. Còn Linh lại thấy như trước mắt mình cả một bầu trời với dải ngân hà lấp lánh, với các đám mây đùn lên lớp lớp. Linh cảm thấy mình như đang ở trong một thế giới hoàn toàn khác, nơi mọi thứ đều có thể xảy ra.

Trong lúc thám hiểm phía sâu trong hang, nhóm bạn còn phát hiện ra dấu vết của loài dơi và một số loài côn trùng đặc hữu sống được trong môi trường tối tăm. Rồi tất cả cùng lắng tai cảm nhận tiếng tí tách êm dịu của những giọt nước nhỏ xuống từ trần hang. Chúng tựa một bản nhạc kì diệu mà thiên nhiên ban tặng nơi này.

Cuộc thám hiểm kết thúc nhưng niềm vui thích xen lẫn ngạc nhiên vẫn còn đọng lại. Linh và các bạn cảm thấy yêu mến và trân trọng đối với thiên nhiên và những kì quan tuyệt vời mà thiên nhiên mang lại.

(Cỏ Mềm – Hồng Đậu Đậu)

1. Em hãy sắp xếp những cảnh vật mà các bạn nhìn thấy theo đúng trình tự của chuyến thám hiểm hang động.

(1) Hồ nước trong vắt

(2) Các nhũ thạch có hình dạng, màu sắc kì dị

(3) Những khối nhũ đá lớn

(4) Dấu vết của loài dơi và một số loài côn trùng đặc hữu sống trong môi trường tối tăm.

Thứ tự sắp xếp là:…………………………………………………………………

Trả lời:

(3) $\to$ (1)$\to$ (2) $\to$ (4).

2. Với mỗi hình nhũ thạch sau, em tưởng tượng ra điều gì?

Trả lời:

- Hình 1: Theo em đó là một tấm rèm nhung khổng lồ đang rủ xuống từ trần nhà.

- Hình 2: Theo em đó là một khu căn cứ bí mật của những nàng tiên.

3. Nếu được thám hiểm hang động Bí Ẩn, cảm xúc của em sẽ như thế nào? Hãy viết đoạn văn miêu tả cảnh hang động Bí Ẩn theo tưởng tượng và nêu cảm xúc của em.

Trả lời:

Bài làm tham khảo

Hang động Bí Ẩn là một hang động với cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp, nguyên sơ, tươi mát, tinh khôi và là nơi con người có thể trú ẩn an toàn. Nơi đây từ thủa khai thiên lập địa, con người và thiên nhiên đã là bạn hữu, sống hòa hợp. Hành trình đến với hang Bí Ẩn cũng rất khó khăn, phải xuyên qua cánh rừng nguyên sinh, vượt qua nhiều đoạn dốc cao hay lội qua những con sông, suối. Nhưng vẻ đẹp của thiên sẽ khiến em quên đi những mệt mỏi. Con đường dẫn vào hang đi qua tán rừng, dọc theo một dòng sông lớn uốn lượn với cảnh những chú bướm trắng bay khắp đường. Bên trong hang động, có hàng triệu con én sống như chưa hề biết sợ con người. Những dải đá san hô uốn lượn cùng với nhũ đá, măng đá, ngọc động giăng đầy bên những vách núi cũng là một điểm ấn tượng của hang động này. Hành trình khám phá Hang Bí Ẩn đã đem đến cho em nhiều trải nghiệm ấn tượng.

* NÓI VÀ NGHE

Trao đổi với bạn về nhận định sau: “Khi chúng ta chấp nhận sự khác biệt, ta sẽ nhìn nhận được điểm mạnh, điểm yếu của mỗi cá nhân theo cách của riêng mình”.

Trả lời:

Bài làm tham khảo

Trong cuộc sống, thái độ chấp nhận được sự khác biệt là một việc làm mà mỗi người đều cần có. Cuộc sống này là vô cùng đa dạng, mỗi người có một cuộc sống khác biệt, có một tính cách khác biệt và tác động đến những người xung quanh, bao gồm cả chúng ta, dù ít hay là nhiều. Ngay cả trong gia đình của chúng ta, mỗi thành viên cũng sẽ có những điểm khác biệt nhau và tạo nên sự đa dạng trong cuộc sống. Xã hội hiện đại buộc ta phải sống với tập thể, sống hòa nhập với những người xung quanh mình. Nếu chúng ta biết chấp nhận sự khác biệt đó, ta sẽ không ép ai phải giống mình, mà sẽ nhận ra những điểm mạnh đáng học hỏi của họ. Khi mình hiểu và chấp nhận, mình sẽ biết trân trọng điểm mạnh và hỗ trợ nhau ở những điểm yếu. Vì thế, việc chấp nhận sự khác biệt của người khác, tôn trọng sự khác biệt ấy chính là cách để mà ta sống vui vẻ hạnh phúc hơn, tăng cường chỉ số hạnh phúc trong cuộc đời mình.

Xem thêm lời giải bài tập Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 hay, chi tiết khác:

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 22

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 24

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 25

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 26

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 27: Ôn tập giữa học kì 2

• Bài tập phát triển năng lực Tiếng Việt lớp 5 Tuần 28

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 5 hay khác:

• Giải sgk Tiếng Việt lớp 5 Kết nối tri thức
• Giải sgk Tiếng Việt lớp 5 Chân trời sáng tạo
• Giải sgk Tiếng Việt lớp 5 Cánh diều
• Giải lớp 5 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 5 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 5 Cánh diều (các môn học)

---