(Ôn thi ĐGNL HSA, VACT) Cách mạng tháng Tám năm 1945

Chuyên đề Cách mạng tháng Tám năm 1945 trong tài liệu ôn thi Đánh giá năng lực, Đánh giá tư duy theo cấu trúc mới nhất đầy đủ lý thuyết trọng tâm, các dạng bài & bài tập đa dạng từ cơ bản đến nâng cao giúp Giáo viên & học sinh có thêm tài liệu ôn thi ĐGNL HSA Chuyên đề: Cách mạng tháng Tám, chiến tranh giải phóng dân tộc và chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong lịch sử Việt Nam (từ tháng 8 năm 1945 đến nay) đạt kết quả cao.

(Ôn thi ĐGNL HSA, VACT) Cách mạng tháng Tám năm 1945

Xem thử Tài liệu & Đề thi HSA Xem thử Tài liệu & Đề thi VACT Xem thử Tài liệu & Đề thi SPT

Chỉ từ 200k mua trọn bộ Đề thi & Tài liệu ôn thi ĐGNL năm 2025 của các trường theo cấu trúc mới bản word có lời giải chi tiết:

• B1: gửi phí vào tk: 1053587071 - NGUYEN VAN DOAN - Ngân hàng Vietcombank (QR)
• B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official - nhấn vào đây để thông báo và nhận đề thi

CHUYÊN ĐỀ 3. CÁCH MẠNG THÁNG TÁM, CHIẾN TRANH GIẢI PHÓNG DÂN TỘC VÀ CHIẾN TRANH BẢO VỆ TỔ QUỐC TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM (TỪ THÁNG 8 NĂM 1945 ĐẾN NAY)

► KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

Nội dung 1. Cách mạng tháng Tám năm 1945

1. Bối cảnh lịch sử

♦ Tình hình thế giới và trong nước

- Tình hình thế giới: đầu tháng 8/1945, Chiến tranh thế giới thứ hai đã đi đến những ngày cuối:

+ Ở châu Âu: phát xít Đức đã đầu hàng từ tháng 5/1945.

+ Từ ngày 17-7-1945 đến ngày 2-8-1945, Hội nghị Pốtxđam quyết định giao việc giải giáp vũ khí của quân phiệt Nhật Bản ở Đông Dương cho quân Trung Hoa Dân quốc ở khu vực phía Bắc vĩ tuyến 16, cho quân Anh ở khu vực phía Nam vĩ tuyến 16.

+ Ở châu Á: quân Đồng minh liên tiếp giáng cho Nhật những đòn nặng nề.

→ Ngày 15/8/1945, Nhật Bản chính thức đầu hàng vô điều kiện Đồng minh.

- Tình hình Việt Nam:

+ Quân Nhật ở Đông Dương rệu rã. Chính phủ thân Nhật Trần Trọng Kim hoang mang.

+ Quân Đồng minh chưa kịp vào giải giáp quân Nhật.

+ Đảng, quần chúng đã sẵn sàng hành động.

+ Lực lượng trung gian ngả hẳn về phía cách mạng.

→ Thời cơ cách mạng đã chín muồi

♦ Chủ trương của Đảng

- Ngày 13-8-1945, Trung ương Đảng và Tổng bộ Việt Minh thành lập Uỷ ban Khởi nghĩa toàn quốc, ban bố Quân lệnh số 1, chính thức phát động Tổng khởi nghĩa trong cả nước.

- Ngày 14, 15-8-1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào (Tuyên Quang), thông qua kế hoạch lãnh đạo toàn dân Tổng khởi nghĩa và quyết định những vấn đề quan trọng về chính sách đối nội, đối ngoại sau khi giành được chính quyền.

- Ngày 16, 17-8-1945, Đại hội 945, Đại hội Quốc dân được triệu tập tại Tân Trào. Đại hội tán thành chủ trương Tổng khởi nghĩa của Đảng, thông qua 10 chính sách của Việt Minh, cử ra Uỷ ban Dân tộc giải phóng Việt Nam do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.

2. Diễn biến chính của Cách mạng tháng Tám năm 1945

- Đến giữa tháng 8/1945, khí thế cách mạng đã sục sôi trong cả nước.

- Từ ngày 14/8/1945, tại nhiều nơi, cấp bộ Đảng, Việt Minh đã phát động nhân dân khởi nghĩa.

- Chiều 16/8/1945, theo lệnh của Ủy ban khởi nghĩa, một đơn vị giải phóng quân do Võ Nguyên Giáp chỉ huy, từ Tân Trào về thị xã Thái Nguyên, mở đầu cuộc Tổng khởi nghĩa.

- Ngày 18/8/ 1945, Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam giành chính quyền sớm nhất.

- Tối 19/8/1945 khởi nghĩa thắng lợi ở Hà Nội.

- Ngày 23/8/1945, nhân dân Huế giành được chính quyền.

- Ngày 25/8/1945, khởi nghĩa giành thắng lợi tại Sài Gòn.

- Ngày 28/8/1945, khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi trong cả nước.

- Ngày 30/8/1945, vua Bảo Đại tuyên bố thoái vị. Chế độ phong kiến Việt Nam sụp đổ.

* Lưu ý:

- Khởi nghĩa ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn đã tác động lớn đến các địa phương khác.

- Trong Cách mạng tháng Tám, trước áp lực và hoạt động khôn khéo của lực lượng cách mạng, quân Nhật ở Hà Nội và các địa phương phải án binh bất động, không can thiệp vào tiến trình khởi nghĩa. Nhờ đó, khởi nghĩa diễn ra nhanh chóng và ít đổ máu.

3. Nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa và bài học kinh nghiệm của Cách mạng tháng Tám năm 1945

a) Nguyên nhân thắng lợi

- Nguyên nhân chủ quan

+ Đường lối lãnh đạo cách mạng đúng đắn, sáng tạo và quá trình chuẩn bị chu đáo, lâu dài của Đảng Cộng sản Đông Dương.

+ Truyền thống yêu nước, đoàn kết của nhân dân.

- Nguyên nhân khách quan: thắng lợi của lực lượng Đồng minh và Hồng quân Liên Xô trong cuộc chiến tranh chống phát xít.

b) Ý nghĩa lịch sử

- Đối với dân tộc Việt Nam

+ Lật đổ ách cai trị của thực dân Pháp trong hơn 80 năm, của quân phiệt Nhật Bản gần 5 năm

+ Mở  ra kỷ nguyên mới của dân tộc - kỉ nguyên độc lập, tự  do; giải phóng dân tộc gắn liền với giải phóng xã hội.

 + Đảng Cộng sản Đông Dương từ một đảng hoạt động bí mật trở thành đảng cầm quyền, nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ trở thành người làm chủ đất nước.

+ Chứng tỏ năng lực lãnh đạo của Đảng Cộng sản, sự sáng tạo và tinh thần yêu nước của nhân dân; chuẩn bị điều kiện cho những thắng lợi tiếp theo của cách mạng Việt Nam.

- Đối với thế giới:  

+ Góp phần vào chiến thắng chủ nghĩa phát xít trong chiến tranh thế giới thứ hai.

+ Cổ vũ tinh thần đấu tranh của nhân dân các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc trên thế giới.

c) Bài học kinh nghiệm

- Đảng là nhân tố quyết định thắng lợi; cần có đường lối lãnh đạo đúng đắn,…)

- Xây dựng và phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc.

- Xác định đúng thời cơ, chủ động và mau lẹ chớp thời cơ hành động.

► BÀI TẬP VẬN DỤNG

Câu 1. Đâu không phải là điều kiện bùng nổ của cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam?

A. Đảng và quần chúng nhân dân đã sẵn sàng hành động.

B. Lực lượng trung gian đã ngả hẳn về phía cách mạng.

C. Phát xít Nhật đảo chính lật đổ Pháp ở Đông Dương.

D. Phát xít Nhật đầu hàng Đồng minh không điều kiện.

Câu 2. Đối với cách mạng Việt Nam, việc phát xít nhật đầu hàng đồng minh không điều kiện (tháng 8/1945) đã

A. tạo điều kiện thuận lợi cho khởi nghĩa từng phần.

B. mở ra thời kì trực tiếp vận động giải phóng dân tộc.

C. tạo điều kiện khách quan thuận lợi cho tổng khởi nghĩa.

D. tạo cơ hội cho quân Đồng minh hỗ trợ nhân dân khởi nghĩa.

Câu 3. Ngày 13-8-1945, Trung ương Đảng và Tổng bộ Việt Minh đã thành lập

A. Mặt trận Dân tộc khởi nghĩa.

B. Uỷ ban Khởi nghĩa toàn quốc.

C. Mặt trận Khởi nghĩa toàn quốc.

D. Chính phủ Liên hiệp kháng chiến.

Câu 4. Trong Cách mạng tháng Tám ở Việt Nam (1945), 4 địa phương giành được chính quyền sớm nhất là

A. Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam.

B. Bắc Ninh, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam.

C. Hà Nam, Hải Dương, Hưng Yên, Quảng Nam.

D. Hải Dương, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Nam.

Câu 5. Nội dung nào sau đây là nguyên nhân khách quan dẫn đến thắng loại của Cách mạng tháng Tám ở Việt Nam (1945)?

A. Chiến thắng của quân Đồng minh trong chiến tranh chống phát xít.

B. Đường lối đúng đắn, sáng tạo của Đảng Cộng sản Đông Dương.

C. Toàn đảng, toàn dân đồng lòng, quyết tâm giành độc lập, tự do.

D. Truyền thống yêu nước của toàn dân tộc được phát huy.

Câu 6. Yếu tố nào sau đây là nguyên nhân chủ quan dẫn đến thắng lợi của Cách mạng tháng Tám ở Việt Nam (1945)?

A. Chiến thắng của quân Đồng minh trong chiến tranh chống phát xít.

B. Đường lối lãnh đạo đúng đắn, sáng tạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

C. Sự viện trợ, giúp đỡ trực tiếp về quân sự của các nước xã hội chủ nghĩa.

D. Tinh thần yêu nước, đoàn kết, đấu tranh bất khuất của nhân dân Việt Nam.

Câu 7. Lực lượng nào đóng vai trò quyết định thắng lợi của Cách mạng tháng Tám ở Việt Nam (1945)?

A. Lực lượng chính trị.

B. Bộ đội địa phương.

C. Bộ đội chủ lực.

D. Dân quân du kích.

Đọc tư liệu dưới đây và trả lời các câu hỏi từ 8 đến 10.

Tư liệu. “Từ ngày 14-8, một số cấp bộ Đảng và tổ chức Việt Minh căn cứ vào tình hình cụ thể của địa phương đã phát động nhân dân khởi nghĩa.

Chiều ngày 16-8-1945, một đơn vị Giải phóng quân do Võ Nguyên Giáp chỉ huy, xuất phát từ Tân Trào tiến về giải phóng thị xã Thái Nguyên, mở đường tiến về Hà Nội. Ngày 18-8-1945, nhân dân Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh và Quang Nam giành được chính quyền ở tỉnh lị sớm nhất trong cả nước. Tại Hà Nội, ngày 19-8-1945, quần chúng cách mạng có sự hỗ trợ của các đội tự vệ chiến đấu lần lượt chiếm Phủ Khâm sai, Sở Cảnh sát Trung ương, Sở Bưu điện, ... Đến tối, cuộc khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi. Tại Huế, ngày 23-8, hàng vạn quần chúng biểu tình thị uy, chiếm các công sở giành chính quyền về tay nhân dân. Ngày 25-8, sau khi chiếm được các cơ quan đầu não của chính quyền cũ như: Sở Mật thám, Sở Cảnh sát,... nhân dân Sài Gòn và các vùng phụ cận đã tham gia cuộc mít tinh lớn do Mặt trận Việt Minh tổ chức, chính quyền cách mạng ra mắt nhân dân. Khởi nghĩa ở Sài Gòn giành thắng lợi. Các địa phương khác trong cả nước từ rừng núi, nông thôn, thành thị nối tiếp nhau khởi nghĩa. Đến ngày 28-8, Đồng Nai Thượng và Hà Tiên là những địa phương cuối cùng giành chính quyền.

Ngày 30-8-1945, vua Bảo Đại tuyên bố thoái vị, chế độ phong kiến Việt Nam hoàn toàn sụp đổ. Ngày 2-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời đọc Tuyên ngôn Độc lập, tuyên bố với toàn thể nhân dân và thế giới sự ra đời của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.”

Câu 8. Sự kiện nào sau đây đánh dấu nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập?

A. Đại hội quốc dân họp ở Tân Trào (8/1945).

B. Hội nghị đại biểu toàn quốc của Đảng (8/1945).

C. Tiến hành Tổng tuyển cử bầu Quốc hội (1/1946).

D. Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập (2/9/1945).

Câu 9. Việc giành được chính quyền ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn có tác động quan trọng đến thắng lợi của Cách mạng tháng Tám (1945), vì

A. những tỉnh này giàu có, nhiều tài nguyên.

B. đã tiêu diệt hết lực lượng của quân Nhật.

C. lực lượng địch ở đây bố trí mỏng và yếu.

D. đây là nơi đặt cơ quan đầu não của địch.

Câu 10. Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam là một cuộc cách mạng

A. không mang tính bạo lực.

B. có tính dân chủ điển hình.

C. không mang tính cải lương.

D. chỉ mang tính chất dân tộc.

Câu 11. Một trong những bài học kinh nghiệm rút ra từ thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945 có thể vận dụng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam hiện nay là

A. nắm bắt tình hình, dự báo chính xác thời cơ và nguy cơ.

B. chú trọng phát huy sức mạnh ngoại lực làm yếu tố then chốt.

C. kết hợp đấu tranh quân sự với đấu tranh chính trị, ngoại giao.

D. đa phương hóa quan hệ đối ngoại, tận dụng sự giúp đỡ từ bên ngoài.

Câu 12. Cách mạng tháng Tám ở Việt Nam (1945) mang tính chất dân chủ vì

A. đã xoá bỏ hoàn toàn chế độ sở hữu ruộng đất phong kiến.

B. đã đưa nhân dân lao động lên địa vị người làm chủ đất nước.

C. giải quyết triệt để mâu thuẫn cơ bản trong xã hội Việt Nam.

D. nông dân đã thực sự làm chủ về kinh tế, chính trị ở nông thôn.

................................

................................

................................

Xem thử Tài liệu & Đề thi HSA Xem thử Tài liệu & Đề thi VACT Xem thử Tài liệu & Đề thi SPT

Xem thêm tài liệu ôn thi đánh giá năng lực HSA, VACT, đánh giá tư duy TSA hay khác:

• (Ôn thi ĐGNL HSA, VACT) Chuyên đề: Thế giới trong và sau Chiến tranh lạnh
• (Ôn thi ĐGNL HSA, VACT) Chuyên đề: ASEAN: Những chặng đường lịch sử
• (Ôn thi ĐGNL HSA, VACT) Chuyên đề: Công cuộc đổi mới ở Việt Nam từ năm 1986 đến nay
• (Ôn thi ĐGNL HSA, VACT) Chuyên đề: Lịch sử đối ngoại của Việt Nam thời cận - hiện đại
• (Ôn thi ĐGNL HSA, VACT) Chuyên đề: Hồ chí minh trong lịch sử Việt Nam

---