Khoa học xã hội 6 VNEN Bài 18: Thời tiết, khí hậu và một số yếu tốc của khí hậu

Khoa học xã hội 6 VNEN Bài 18: Thời tiết, khí hậu và một số yếu tốc của khí hậu

A. Hoạt động khởi động

(Trang 108 KHXH 6 VNEN) Hãy nêu lại những thông tin của một bản tin dự báo thời tiết mà em biết.

Trả lời:

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, sáng 12/12, không khí lạnh tiếp tục tăng cường yếu xuống phía Nam.

Trong ngày và đêm 21/11, do ảnh hưởng của không khí lạnh tăng cường yếu nên vùng biển ngoài khơi các tỉnh từ Bình Thuận đến Cà Mau, phía Tây của khu vực Nam Biển Đông (bao gồm cả vùng biển phía Tây Quần đảo Trường Sa) có gió Đông Bắc mạnh cấp 6, giật cấp 8; sóng biển cao 2.0-3.0m; biển động.

Khu vực Nam Biển Đông (bao gồm cả vùng biển Quần đảo Trường Sa) có mưa dông, trong cơn dông có khả năng xảy ra lốc xoáy. Cấp độ rủi ro thiên tai cấp 1.

Dự báo chi tiết cho các khu vực ngày và đêm 12/12: Phía Tây Bắc Bộ ít mây, ngày nắng, đêm không mưa. Gió nhẹ, trời rét. Vùng núi cao có băng giá và sương muối. Nhiệt độ thấp nhất 7-10 độ C, có nơi dưới 4 độ C; cao nhất 21-24 độ C, có nơi trên 24 độ C.

Phía Đông Bắc Bộ ít mây, ngày nắng, đêm không mưa. Gió Đông Bắc cấp 2-3. Trời rét. Vùng núi cao có băng giá và sương muối. Nhiệt độ thấp nhất 10-13 độ C, vùng núi 6-9 độ C, vùng núi cao có nơi dưới 5 độ C; cao nhất 21-24 độ C, có nơi trên 24 độ C.

Thủ đô Hà Nội ít mây, ngày nắng, đêm không mưa. Gió Đông Bắc cấp 2-3. Trời rét. Nhiệt độ thấp nhất 10-13 độ C; cao nhất 21-24 độ C.

Các tỉnh từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên-Huế, phía Bắc có mây, có mưa vài nơi; phía Nam nhiều mây, có mưa, mưa rào rải rác. Gió Tây Bắc cấp 2-3. Trời rét. Nhiệt độ thấp nhất phía Bắc 11-14 độ C; phía Nam có nơi 14-16 độ C; cao nhất 21-24 độ C.

Các tỉnh, thành phố từ Đà Nẵng-Bình Thuận, phía Bắc nhiều mây, có mưa, mưa rào rải rác; phía Nam có mây, có mưa vài nơi. Gió Đông Bắc cấp 2-3. Phía Bắc sáng và đêm trời rét. Nhiệt độ thấp nhất 18-21 độ C, phía Nam có nơi 20-23 độ C; cao nhất 24-27 độ C; phía Nam 27-30 độ C .

Khu vực Tây Nguyên có mây, ngày nắng, đêm không mưa. Gió Đông Bắc đến Đông cấp 2-3. Sáng sớm và đêm trời rét. Nhiệt độ thấp nhất 13-16 độ C; cao nhất 25-28 độ C, có nơi trên 28 độ C.

Khu vực Nam Bộ có mây, ngày nắng, đêm không mưa. Gió Đông Bắc cấp 2-3. Nhiệt độ thấp nhất miền Đông 19-22 độ; miền Tây 20-23 độ; cao nhất 29-32 độ C.

B. Hoạt động hình thành kiến thức

1. Tìm hiểu về hơi nước trong không khí.

(Trang 109 KHXH 6 VNEN) Đọc thông tin, quan sát bảng 1 và trả lời các câu hỏi sau:

- Vì sao không khí có độ ẩm

- Nhiệt độ ảnh hưởng như thế nào đến độ ẩm không khí?

- Khi nào không khí bão hòa hơi nước?

Bảng 1

Trả lời:

- Không khí có độ ẩm do trong thành phần không khí ngoài Nitơ và Ôxi thì còn có hơi nước do hiện tượng bốc hơi nước ở trong các đại dương, biển… và khí khác, do đó vì có hơi nước nên không khí có độ ẩm.

- Nhiệt độ ảnh hưởng lớn đến độ ẩm không khí:

+ Nếu nhiệt độ không khí càng thấp, trời trở lạnh kèm theo đó là độ ẩm tăng lên, lượng hơi nước trong không khí có khi đạt tới bão hòa.

+ Ngược lại, nhiệt độ tăng, thời tiết ấm dần lên, độ ẩm trong không khí cũng sẽ giảm xuống mức nhất định.

- Không khí đã bão hòa hơi nước là: Khi không khí đã chứa một lượng hơi nước tối đa, ta nói là không khí đã bão hòa hơi nước.

2. Tìm hiểu mưa và sự phân bố lượng mưa trên Trái đất.

(Trang 109 KHXH 6 VNEN) Đọc các thông tin, quan sát bảng 2, hình 2, thảo luận, hãy:

- Trình bày quá trình tạo thành mây mưa

- Tính tổng lượng mưa trong năm ở thành phố Hồ Chí Minh

- Nhận xét sự phân bố lượng mưa trên thế giới.

Trả lời:

- Quá trình tạo mưa là do khi không khí bốc lên cao, bị lạnh dần, hơi nước sẽ ngưng tụ thành các hạt nước nhỏ tạo thành mây. Gặp điều kiện thuận lợi, hơi nước tiếp tục ngưng tụ, làm các hạt nước to dần, rồi rơi xuống đất thành mưa.

Tổng lượng mưa trong năm ở Thành phố Hồ Chí Minh:

13,8 + 4,1 + 10,5 + 50,4 + 218,4 + 311,7 + 293,7 + 269,8 + 327,1 + 266,7 + 116,5 + 48,3 = 1930,9 (mm).

Trên Trái Đất, lượng mưa phân bố không đều từ xích đạo lên cực:

- Khu vực hai bên đường xích đạo, có lượng mưa nhiều, từ 1000 – 2000 mm.

- Khu vực có vĩ độ cao, nằm giữa vĩ tuyến 30 – 40 độ ở hai nửa cầu có lượng mưa ít trung bình dưới 200mm.

3. Tìm hiểu thời tiết và khí hậu

(Trang 111 KHXH 6 VNEN) Đọc thông tin, liên hệ thực tế và trả lời câu hỏi:

- Thời tiết và khí hậu khác nhau như thế nào?

- Tại sao lại phải dự báo thời tiết?

Trả lời:

Thời tiết và khí hậu đều là những hiện tượng khí tượng xảy ra ở một địa phương cụ thể. Tuy nhiên, hai hiện tượng này có một số điểm khác nhau. Cụ thể đó là:

- Thời tiết diễn ra trong thời gian ngắn, phạm vi nhỏ và hay thay đôi.

- Khí hậu diễn ra trong thời gian dài, có tính quy luật. Khí hậu diễn ra trong phạm vi rộng và khá ổn định.

Dự báo thời tiết đem lại lợi ích:

- Đối với đời sống sinh hoạt:

+ Để dễ dàng sắp xếp lịch công việc.

+ Để dễ dàng tận dụng thời tiết vào hoạt động sinh hoạt.

- Đối với đời sống sản xuất:

+ Lên kế hoạch xử lí nông sản, tránh tổn thất cho người nông dân.

+ Để dễ dàng theo dõi tình hình trên đồng ruộng.

- Đối với an ninh, tình hình:

+ Ứng biến kịp thời với thiên tai, tránh gây ra tổn thất về tiền và của.

+ Đảm bảo cho tàu thuyền, ngư dân đánh bắt.

- Chứng tỏ sự tiến bộ của khoa học, kĩ thuật.

4. Tìm hiểu các đới khí hậu trên Trái Đất

(Trang 111 KHXH 6 VNEN) Đọc các thông tin, quan sát hình 3 và hoàn thành nội dung bảng sau:

C. Hoạt động luyện tập

(Trang 112 KHXH 6 VNEN) Quan sát biểu đồ hình 4, 5 trao đổi để hoàn thành nội dung bảng theo mẫu sau và cho biết địa điểm nào ở nửa cầu bắc, địa điểm nào ở nửa cầu nam. Vì sao?

- Có thể kết luận: địa điểm A là biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của địa điểm nửa cầu Bắc (mùa nóng, mưa nhiều từ tháng 4 đến tháng 10).

- Biểu đồ B là biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của địa điểm ở nửa cầu Nam (mùa nóng, mưa nhiều từ tháng 10 đến tháng 3).

D-E. Hoạt động vận dụng - Tìm tòi mở rộng

(Trang 112 KHXH 6 VNEN)

1. Quan sát và mô tả thời tiết ở địa phương em ngày hôm nay

Trả lời:

Hà Nội ngày 12/12/2019

- Nhiệt độ dao động từ 12-25 độ C, trời lạnh về đêm và sáng sớm.

- Nhiệt độ thấp nhất tại khu vực vùng núi Ba Vì, có nơi giảm còn 12-14 độ C.

- Trời nắng, ít mây, độ ẩm 32%, thời tiết khô hanh.

2. Sưu tập các câu tục ngữ ca dao nói về thời tiết, khí hậu

Trả lời:

- Cơn đằng đông vừa trông vừa chạy, cơn đằng nam vừa làm vừa chơi.

- Ráng mỡ gà có nhà thì giữ.

Xem thêm các bài Giải bài tập Khoa học xã hội lớp 6 chương trình VNEN hay khác:

• Phiếu ôn tập 7
• Bài 19: Nước trên trái đất
• Bài 20: Đất và sinh vật trên trái đất
• Phiếu ôn tập 8

---