Giáo án bài Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong văn tự sự - Giáo án Ngữ văn lớp 10

*Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh hình thành kiến thức mới.

Học sinh đọc GSK

( Giáo viên lấy ví dụ cụ thể : (Văn bản tấm Cám) để chỉ ra thế nào là tự sự, sự việc, chi tiết )

I/ Khái niệm :

- Thế nào là tự sự ?

- Tự sự là phương thức trình bày một chuỗi sự việc, cuối cùng kết thúc thể hiện một ý nghĩa.

- Các sự việc trong văn bản tự sự được diễn tả bằng lời nói, cử chỉ, hành động của nhân vật trong quan hệ với nhân vật khác.

- Thế nào là sự việc tiêu biểu ?

- Sự việc tiêu biểu là sự việc quan trọng góp phần hình thành cốt truyện . Mỗi sự việc có nhiều chi tiết ( 1 lời nói, 1 hành động, 1 cử chỉ của nhân vật hoặc 1 sự vật, 1 hình ảnh thiên nhiên, 1 nét chân dung … ), chọn sự việc tiêu biểu là khâu quan trọng để câu chuyện hấp dẫn.

- Thế nào là chi tiết tiêu biểu ?

HS thảo luận trình bày

GV nhận xét, chốt lại

*.Hướng dẫn Hs tìm hiểu cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu

Học sinh đọc văn bản 1

II/ Cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu:

1. Văn bản 1 :

+ Tác giả dân gian kể chuyện gì ?

- Công việc xây dựng và bảo vệ đất nước của cha ông ta ( xây thành, chế nỏ ) .

- Tình vợ chồng ( Mị Châu - Trọng Thủy )

- Tình cha con ( An Dương Vương - Mị Châu ).

→ Đó là các sự việc tiêu biểu.

+ Chi tiết : khi chia tay với Mị Châu, Trọng Thủy than phiền “ ta lại tìm nàng, lấy gì làm dấu ” và câu trả lời của Mị Châu : “ thiếp có áo … dấu ” : đó có phải là chi tiết tiêu biểu không?

* Hai chi tiết đều là chi tiết tiêu biểu : mở ra bước ngoặc mới, sự việc mới, tình tiết mới. Thiếu những chi tiết này, câu chuyện sẽ dừng lại và kém phần ý nghĩa

Nhóm 1 thảo luận trình bày

Các nhóm nhận xét

GV hoàn thiện.

- Cho học sinh đọc văn bản 2 : chọn một sự việc rồi kể lại với một số chi tiết tiêu biểu.

2. Văn bản 2 :

Nhóm 2 trình bày

Các nhóm nhận xét

GV hoàn thiện.

- Cách lựa chọn sự việc và chi tiết tiêu biểu?

- Sự việc ( tưởng tượng ) con trai Lão Hạc trở về làng sau cách mạng tháng Tám.

- Các chi tiết tiêu biểu :

+ Anh tìm gặp ông giáo và theo ông đi viếng mộ cha.

+ Con đường nghĩa địa ngôi mộ thấp bé.

+ Anh thắp hương, cúi đầu, nước mắt rưng rưng, rì rầm như nói với người cha khổ sở cả một đời.

+ Bên cạnh, ông giáo cũng ngấn lệ.

- Ý nghĩa của việc lựa chọn?

Kết luận: Lựa chọn những sự việc, chi tiết tiêu biểu là lựa chọn những sự việc, chi tiết làm nên ý nghĩa cốt truyện.

- Là công việc quan trọng và cần thiết vì:

+ Giúp người viết diễn tả một cách chính xác, đa dạng những tình cảm và suy nghĩ của mình .

+ Giúp người viết thể hiện được một cách có hiệu quả nhất chủ đề và ý nghĩa của văn bản.

- HS trả lời.

- GV hoàn thiện

Hoạt động 3: Hoạt động thực hành

GV: Yêu cầu học sinh đọc văn bản Hòn đá xù xì và trả lời câu hỏi theo yêu cầu Sgk

III/ Luyện tập

1. “ Hòn đá xù xí ” :

- Không được bỏ chi tiết Hòn đá xấu xí được phát hiện và chở đi nơi khác, vì đó là chi tiết quan trọng – tăng thêm ý nghĩa cốt truyện

- Đoạn văn kể chuyện gì ?

2. Tâm trạng của Uylit xơ và Pê-nê-lôp

- Sự đấu trí giữa Pê-nê-lôp và Uylit xơ - Liên tưởng trong kể chuyện .

- Cuối đoạn trích, tác giả đã chọn sự việc gì, kể bằng chi tiết tiêu biểu nào ?

- Sự việc mặt đất dịu hiền là khát khao của những người đi biển - nhất là những người bị đắm thuyền.

→ Từ đó so sánh mong đợi của sự gặp mặt giữa Pê-nê-lôp và Uy lit xơ.

- Có thể coi đây là thành công của Hôme trong kể chuyện sử thi không ?

- Cách so sánh trong kể chuyện là một trong những thành công của Hôme

- HS trả lời.

- GV hoàn thiện.

Hoạt động 4: Hoạt động ứng dụng

Giáo viên lựa chọn 1 văn bản tự sự bất kì và yêu cầu học sinh lựa chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu.