Giáo án bài Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê

HĐ 1. HD đọc và tìm hiểu chú thích:

- GV yêu cầu đọc, GV đọc mẫu, HS đọc lại

I. Đọc và tìm hiểu chú thích

1. Đọc:

- Giọng chậm, buồn, C3 hơi ngạc nhiên

- Nhịp 4/3 => C4: 2/5

=> Cả hai bản dịch theo thể lục bát.

Bản hai dịch sát hơn

? Đối chiếu dịch thơ và phiên âm?

? Tóm tắt vài nét chính về tác giả

Hạ Tri Chương

- HS đọc thầm nhanh các chú thích SGK

2. Chú thích:

* Tác giả: Hạ Tri Chương (659 - 744)

- Tự: Quý Châu, hiệu Tứ Minh.

- Quê: Vĩnh Hưng, Việt Châu (Triết Giang – Trung Quốc)

- Đỗ tiến sĩ năm 695, làm quan trên 50 năm.

- TP: Ông để lại 20 bài thơ

* Từ khó:

HĐ 2. HD tìm hiểu văn bản:

? Bài thơ thuộc phương thức biểu đạt nào? Thể thơ nào?

II. Tìm hiểu văn bản:

1. Kiểu văn bản:

- Biểu cảm

- Thất ngôn tứ tuyệt đường luật

? Văn bản được chia bố cục như thế nào?

2. Bố cục:

- Hai câu đầu

- Hai câu cuối

- HS đọc 2 câu thơ đầu.

?Chỉ ra biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong câu một?

4. Phân tích.

a. Hai câu thơ đầu

* Câu thơ đầu:

- Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi.

- Nghệ thuật:

+ Tiểu đối: .Thiếu – lão

.tiểu - đại

.li gia – hồi

=>Đối chỉnh cả ý và lời

H:Tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó trong việc bộc lộ tình cảm của nhà thơ?

=> Tác giả khái quát được cuộc đời của mình một cách ngắn gọn: xa quê từ nhỏ, già mới được trở về quê  hé mở tình cảm đối với quê hương của tác giả.

? Khi trở về quê hương, con người của tác giả có điều gì đổi thay

H:Cái gì thay đổi và cái gì không thay đổi?

- Khi trở về tác giả có sự thay đổi: Tóc bạc, tuổi cao => Tuổi già .

- Giọng quê không thay đổi (hương âm vô cải)

=> NT đối rất chỉnh về ý:

+ Vô cải (không đổi) – tồi (cái thay đổi)

? Cách nói ấy có tác dụng gì? Biểu đạt tính cách gì của nhà thơ?

=> Tác giả sử dụng cái thay đổi (mái tóc) để làm nổi bật cái không thay đổi (tiếng nói của quê hương). Đó vừa là chi tiết chân thực, vừa có ý nghĩa tượng trưng làm nổi bật tình cảm gắn bó với quê hương.

=> Tác giả là một người yêu quê, gắn bó sâu nặng với quê hương, kể cả lúc ở xa quê.

? Hai câu thơ đầu nói lên điều gì?

- HS đọc diễn cảm 2 câu thơ cuối

? Khi trở về quê tác giả được đón tiếp như thế nào? (hãy chỉ ra điều đó ở 2 câu thơ cuối)

?Tình huống đó có hợp lý không? Vì sao?

b. Hai câu thơ cuối

- Khi trở về quê tác giả gặp lớp nhi đồng => hỏi: “Khách ở đâu đến ?”

=> Một tình huống độc đáo mang tính bi kịch (trở về quê mình lại bị coi là khách)

-Thái độ bên ngoài: Vui vẻ, nhưng ẩn chứa bên trong một nỗi buồn, xót xa.

? Em có nhận xét về giọng thơ và thái độ của tác giả ở đây?

- GV có thể bình thêm: về nỗi vui và buồn ở đây?

H: Hai câu thơ nói lên tâm trạng gì của nhà thơ?

=> Tâm trạng đau xót, ngậm ngùi, kín đáo trước những thay đổi của quê nhà. Sự lạc lõng của tác giả.

? Rút ra giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ?

- GV gọi 2 HS đọc phần ghi nhớ

4. Tổng kết: Ghi nhớ: SGK

HĐ 3. HD luyện tập:

- GVgọi HS đọc bài tập phần luyện tập.

- Lớp chia nhóm và thảo luận theo nhóm mình.

- GV nhận xét, sửa chữa, cho điểm

III. Luyện tập:

*Gợi ý:

+ So sánh 2 bản dịch thơ

+ So sánh về thể thơ (từng câu thơ so với phiên âm)

=> Bản dịch thơ của Trần Trọng San hay hơn, sát với phiên âm hơn.