Giáo án bài Từ trái nghĩa

HĐ1.Tìm hiểu thế nào là từ trái nghĩa:

- GV HS đọc bài tập I1.

? Hãy tìm ra các cặp từ trái nghĩa trong 2 bài thơ (bản dịch) “Tĩnh dạ tứ” và “Hồi hương ngẫu thư”

- HS làm việc theo nhóm, trình bày theo từng nhóm

? Em có nhận xét gì về nghĩa của các cặp từ này ?

- Nghĩa trái ngược nhau dựa trên một cơ sở chung, một tiêu chí nhất định)

? Một từ nhiều nghĩa có thể tham gia vào một hay nhiều cặp từ trái nghĩa?

? Thế nào là từ trái nghĩa?

? Một HS đọc mục ghi nhớ 1

? Lấy ví dụ về một số cặp từ trái nghĩa?

I. Thế nào là từ trái nghĩa

1. Bài tập

a. Bài tập 1: Cặp từ trái nghĩa

+ Ngẩng – cúi (hoạt động của đầu )

+ Trẻ – già (tuổi tác)

+ Đi – lại (sự di chuyển của con người)

+ Đại (lớn) – tiểu (nhỏ)

=> Có nghĩa trái ngược

=> Hai từ trái nghĩa làm thành cặp từ

trái nghĩa

b. Bài tập 2: Trái nghĩa với từ già “rau già”- Rau - non

- Già => non

=> Một từ nhiều nghĩa có thể thuộc nhiều cặp từ trái nghĩa khác nhau. - Cau non- cau già

2. Kết luận: Ghi nhớ 1 . SGK - T128

HĐ2.HD sử sụng từ trái nghĩa:

- Đọc bài tập.

?Trong hai bài thơ dịch trên việc sử dụng các từ trái nghĩa có tác dụng gì?

? Tìm một số thành ngữ có sử dụng các từ trái nghĩa và nêu tác dụng của việc dùng các từ trái nghĩa ấy?

II. Sử dụng từ trái nghĩa.

1. Bài tập

a. Bài tập 1:

- Tạo ra các tiểu đối (đối trong 1 câu)

=> Có tính chất hình tượng, tương phản

b. Bài tập 2:

- Thành ngữ:

+ Đi nhanh về chậm

+ Chân cứng đá mềm

+ Gần nhà xa ngõ (…)

Tác dụng: Tạo ra những hình tượng tương phản gây ấn tượng mạnh, làm cho lời nói sinh động

2. Kết luận:

*Ghi nhớ 2/ SGK –T128

HĐ3.HD luyện tập:

- Phân nhóm choHS thực hiện.

+ Nhóm 1 + 2 – BT 1

III. Luyện tập

1. Bài tập 1:

+ Lành - rách

+ Giàu – nghèo

+ Ngắn – dài

+ Đêm – ngày; Sáng – tối

+ Nhóm 3 + 4 – TB 2

2. Bài tập 2:

- Tươi : Cá tươi - Cá ươn

Hoa tươi- Hoa héo

-Yếu: + ăn yếu- ăn khoẻ

+ Học lực yếu - Học lực giỏi.

- Xấu : + Chữ xấu - Chữ đẹp

+ Đất xấu - Đất tốt

+ Nhóm 5 + 6 – BT 3

- Các nhóm viết vào bảng phụ nhỏ.

- HS và GV cùng nhận xét và sửa sai (nếu có

Bài 3:

- Chân cứng đá mềm

- Có đi có lại

- Gần nhà xa ngõ

- Mắt nhắm mắt mở

- Chạy sấp chạy ngưả

- Vô thưởng vô phạt

- Bên trọng bên khinh

- Buổi đực buổi cái

- Bước thấp bước cao

- Chân ướt chân ráo