Giáo án Sinh học 11 Bài 5, 6: Dinh dưỡng nitơ ở thực vật

A. Khởi động (3 phút)

- Mục tiêu: Tạo tình huống/vấn đề học tập mà HS chưa thể giải quyết được ngay...kích thích nhu cầu tìm hiểu, khám phá kiến thức mới.

GV cho học sinh nhận xét câu tục ngữ: “Nhất nước, Nhì phân, tam cần, tứ giống”. Từ nhận xét của học sinh, GV xác định, hiện nay giống có vai trò quan trọng nhất để dẫn dắt HS đi vào vai trò của phân bón; một trong những loại phân bón quan trọng nhất là phân đạm. trong phân đạm chứa nguyên tố dinh dưỡng nào? (Nitơ). Như vậy, nitơ có vai trò như thế nào đối thực vật và thực vật đồng hoá nitơ như thế nào? Vào bài mới.

B. Hình thành kiến thức (33p)

Hoạt động 1: Tìm hiểu vai trò của nitơ

B1: GV cho HS quan sát hình 5.1, 5.2, trả lời câu hỏi:

- Em hãy mô tả thí nghiệm, từ đó rút ra nhận xét về vai trò của nitơ đối với sự phát triển của cây?

B2: GV nhận xét, bổ sung → kết luận.

HS quan sát hình → trả lời câu hỏi.

I. Vai trò sinh lý của nguyên tố nitơ:

1. Các dạng nitơ TV hấp thụ:

- Amoni

- Nitrat

2. Vai trò của nitơ:

- Vai trò chung: Nitơ là nguyên tố khoáng thiết yếu của TV.

* Hình thành các năng lực đọc hiểu. Năng lực quan sát tranh. Năng lực phân tích so sánh.

Năng lực vận dụng kiến thức lý thuyết với các kiến thức cũ giải thích hiện tượng  thực tế.

Hoạt động 2: Nguồn cung cấp nito tự nhiên cho cây

- Hướng dẫn học sinh đọc mục III SGK và đạt câu hỏi.

- Hãy nêu các dạng Nitơ chủ yếu trong tự nhiên.

- Hướng dẫn học sinh nghiên cứu mục 2 SGK. GV phát phiếu số 1.

- Phiếu học tập số 1.

Các dạng Nitơ trong đất

- HS trả lời

+ Nitơ trong không khí, N₂, NO, NO₂.

+ Nitơ trong đất.

. Nitơ vô cơ.

. Nitơ hữu cơ.

- HS thảo luận theo nhóm và điền vảo phiếu số 1.

Đại diện nhóm trả lời.

- HS nhận xét bổ sung.

HS trả lời:

III. Nguồn cung cấp Nitơ tự nhiên cho cây.

1. Nitơ trong không khí

- N₂ cây không hấp thụ được.

- NO, NO­₂ độc hại đối với thực vật.

2. Nitơ trong đất

Nitơ                  Nitơ

khoáng              hữu cơ

Hoạt động 3: IV. Quá trình chuyển hoá Nitơ trong đất và cố định Nitơ trong đất.

+ Hoạt động 3.1/

- Cho HS quan sát hình 6.1 SGK và GV đặt câu hỏi. Quá trình chuyển hoá Nitơ gồm những quá trình nào?  Hãy chỉ ra vai trò của vi khuẩn đất trong quá trình chuyển hoá Nitơ trong tự nhiên?

GV có thể giảng thêm đất còn có quá trình phản Nitrát hoá gây mất Nitơ trong đất

* Hoạt động 3.2/:

- Cho HS đọc mục IV.2, quan sát hình 6.2 và phát phiếu học tập cho HS.

GV đặt câu hỏi: Hãy trình bày các con đường cố định Nitơ phân tử?

Phiếu học tập số 2. các con đường cố định Nitơ

Cho HS nêu ứng dụng về vai trò của vi sinh vật cố định đạm.

- HS trả lời

+ Nitơ trong không khí, N_2, NO, NO­₂.

+ Nitơ trong đất.

 . Nitơ vô cơ.

 . Nitơ hữu cơ.

- HS thảo luận theo nhóm và điền vảo phiếu số 1.

Đại diện nhóm trả lời.

- HS nhận xét bổ sung.

HS trả lời:

Học sinh trả lời:

Nitơ hữu cơ VK amôn hoá NH⁺₄

NH⁺₄ VK nitrát hoá

NO^-3

IV. Quá trình chuyển hoá Nitơ trong đất và cố định Nitơ trong đất.

1. Quá trình chuyển hoá Nitơ trong đất:

Xác SV, VSV  , NH⁺₄, NO^-₃.

2. Quá trình cố định Nitơ phân tử:

N₂ + H₂ -> NH₃.

- Con đường hoá học:

N₂ + H₂  200⁰C, 200atm NH₃.

Con đường sinh học cố định Nitơ:

N₂ + H₂ Nitrogenaza  NH₃.

Hoạt động 4:

V. Phân bón với năng suất cây trồng và môi trường:

GV yêu cầu học sinh đọc mục V.

- Thế nào là phân bón hợp lý.

- Phương pháp bón phân?

- Phân bón có quan hệ với năng suất và môi trường như thế nào?

Học sinh thảo luận theo nhóm vào điền vào phiếu học tập.

- Đại diện nhóm trình bày.

HS lấy ví dụ:

Trồng cây họ đậu để cải tạo đất

- HS trả lời.

V. Phân bón với năng suất cây trồng và môi trường:

1. Bón phân hợp lý và năng suất cây trồng:

Đủ loại, đủ số lượng và tỉ lệ các thành phần dinh dưỡng, khí hợp lý với cây, đất đai và khí hậu.

2. Các phương pháp bón:

- Bón phân cho rễ.

- Bón phân cho lá.

3. Phân bón và môi trường:

Bón phân hợp lý có tác dụng làm tăng năng suất cây trồng và không gây ô nhiễm môi trường.