Giáo án Sinh học 7 Bài 39: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp Bò sát

- GV hướng dẫn học sinh nghiên cứu thông tin SGK, quan sát kĩ kênh hình 40.1, ghi nhớ kiến thức và triển khai thảo luận theo nhóm nhỏ.

+ Nêu những đặc điểm cấu tạo ngoài đặc trưng phân biệt ba bộ thường gặp trong lớp bò sát ?

- Đại diện một vài nhóm trình bày, nhóm khác theo dõi và bổ sung.

- GV thông báo đáp án đúng.

- GV : Chỉ có thể dựa vào “hàm” hoặc răng là có thể phân biệt được ba bộ. Trong thực tế người ta dựa vào đặc điểm mai và yếm để phân biệt bộ rùa và dựa vào đặc điểm hàm để phân biệt bộ cá sấu.

- Rút kết luận về sự đa dạng của lớp bò sát

I. Đa dạng của bò sát

- Lớp bò sát rất đa dạng, số loài lớn (TG : 6500 loài, VN: 271 loài), chúng có da khô, có lớp vảy sừng bao bọc và sinh sản trên cạn, được chia thành 4 bộ:

+ Bộ Đầu mỏ

+ Bộ Có vảy

+ Bộ Cá sấu

+ Bộ Rùa

- Chúng có lối sống và môi trường sống phong phú.

Bộ có vảy

Thằn lằn bóng, rắn ráo

Không có

Ngắn, có răng

Răng mọc trên xương hàm

Vỏ dai

Bộ cá sấu

Cá sấu xiêm

Không có

Dài, có răng

Răng mọc trong lỗ chân răng

Vỏ đá vôi

Bộ rùa

Rùa núi vàng

Có

Ngắn, không có răng

Không có răng

Vỏ đá vôi

- GV hướng dẫn hs nghiên cứu thông tin và trả lời câu hỏi.

+ Nêu đặc điểm của từng loại khủng long?

+ Nêu tổ tiên của bò sát.

+ Vì sao giai đoạn đầu khủng long phồn thịnh ?

II. Các loài Khủng long

1. Sự ra đời và thời đại phồn thịnh của khủng long

-Tổ tiên của bò sát được hình thành cách đây khoảng 280- 230 triệu năm .

- Gặp những điều kiện thuận lợi bò sát cổ đã phát triển rất mạnh mẽ được gọi là thời đại của bò sát hoặc thời đại của khủng long.

+ Vì sao khủng long bị diệt vong?

2. Sự diệt vong của khủng long.

- Lí do diệt vong: Do cạch tranh thức ăn, nơi ở với chim và thú, ảnh hưởng của khí hậu và thiên nhiên.

+ Tại sao bò sát cỡ nhỏ vẫn tồn tại đến ngày nay ?

- HS trình bày các HS khác theo dõi bổ sung

- Bò sát cơ thể nhỏ :

+ Dễ tìm thấy nơi ẩn trú.

+ Yêu cầu về thức ăn ít.

+ Trứng nhỏ và an toàn hơn

Vì vậy mà chúng tồn tại cho đến ngày nay

- GV: Yêu cầu HS dựa vào kiến thức đã học nêu đặc điểm chung của bò sát về môi trường sống, vảy, cổ, vị trí màng nhĩ, cơ quan di chuyển, hệ hô hấp, hệ tuần hoàn, hệ sinh dục, trứng, sự thụ tinh, nhiệt độ cơ thể.

- HS trình bày các hs khác theo dõi bổ sung

- GV nhận xét và chốt lại kiến thức

III. Đặc điểm chung

- Bò sát là ĐVCXS thích nghi với đời sống hoàn toàn ở cạn :

+ Da khô, vảy sừng khô, cổ dài.

+ Màng nhĩ nằm trong hốc tai.

+ Chi yếu có móng vuốt.

+ Phổi có nhiều vách ngăn.

+ Tim có vách hụt ngăn tâm thất (Trừ cá sấu), máu đi nuôi cơ thể là máu pha.

+ Động vật biến nhiệt.

+ Có cơ quan giao phối, thụ tinh trong, trứng có màng dai hoặc vỏ đá vôi bao bọc, giàu noãn hoàng

- Học sinh nghiên cứu thông tin kết hợp với kiến thức thực tế để trình bày vai trò của bò sát.

- GV: Nhận xét và kết luận

IV. Vai trò

- Lợi ích:

+ Có ích cho nông nghiệp (tiêu diệt sâu bọ, chuột phá hoại mùa màng)

+ Có giá trị thực phẩm (ba ba , rùa ...)

+ Dược phẩm.

+ Sản phẩm mĩ nghệ.

- Tác hại: Một số loài có nọc độc có thể gây chết người (rắn...)