Soạn bài Ngọ Môn - ngắn nhất Chân trời sáng tạo

Soạn bài Ngọ Môn trang 64, 65, 66, 67, 68 ngắn nhất mà vẫn đủ ý được biên soạn bám sát sách Ngữ văn lớp 9 Chân trời sáng tạo giúp học sinh soạn văn 9 dễ dàng hơn.

Soạn bài Ngọ Môn - ngắn nhất Chân trời sáng tạo

* Chuẩn bị đọc:

Câu hỏi (trang 64 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Em muốn biết những thông tin gì khi đọc văn bản giới thiệu về một di tích lịch sử?

Trả lời:

- Những thông tin em muốn biết khi đọc văn bản giới thiệu về một di tích lịch sử như:

+ Vị trí tọa lạc.

+ Lịch sử hình thành.

+ Đặc điểm kiến trúc, cảnh quan.

+ Giá trị văn hóa, lịch sử.

+ Cách thức tham quan.

+ ….

* Trải nghiệm cùng văn bản

1, Theo dõi: Xác định cách trình bày thông tin của đoạn văn này.

Trả lời:

- Trình bày thông tin theo trật tự không gian: Mô tả cấu trúc của nền đài. Miêu tả khái quát → phần giữa → 2 bên Tả Hữu → trong lòng mỗi cánh chữ U → Tả dịch môn, Hữu dịch môn,…

2, Đọc quét: Theo tác giả bài viết, tên gọi lầu Ngũ Phụng bắt nguồn từ đâu?

Trả lời:

Tên gọi lầu Ngũ Phụng bắt nguồn từ kết cấu, kiến trúc của lầu to nhỏ, cao thấp khác nhau tạo nên sự nhấp nhô của các hình khối trong không gian như hình những con chim phụng đnag bay.

* Suy ngẫm và phản hồi:

Nội dung chính: Văn bản giới thiệu về di tích lịch sử Ngọ Môn, cung cấp các tri thức về đặc điểm kiến trúc, nét riêng trong cách trang trí, giá trị của di tích Ngọ Môn, qua đó bày tỏ thái độ, tình cảm của người viết dành cho di tích.

Câu 1 (trang 67 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Văn bản Ngọ Môn thể hiện những đặc điểm nào của kiểu văn bản giới thiệu một di tích lịch sử? Dựa vào đâu mà em có thể xác định như vậy?

Trả lời:

Đặc điểm của kiểu VB giới thiệu một di tích lịch sử được thể hiện như sau trong VB Ngọ Môn là:

- Về cấu trúc: gồm phần Sapo và 3 phần như sau:

+ Sapo: “Ngọ Môn là công trình kiến trúc… cố đô Huế”: Giới thiệu tóm tắt nội dung bài viết, tạo sự lôi cuốn đối với người đọc.

+ Phần 1: “Ngọ Môn là cổng chính, cổng phía nam của Hoàng thành được xây dựng vào năm 1833 … vị vua cuối cùng của Việt Nam vào ngày 30/8/1945.”: Giới thiệu khái quát về di tích lịch sử Ngọ Môn ở Huế.

+ Phần 2: “Đặc điểm kiến trúc Ngọ Môn … Chúng được làm tương đối đơn giản, không cầu kì nhưng lại rất thanh thoát, đẹp mắt, có tính mĩ thuật cao.”: Giới thiệu một cách có hệ thống những phương diện khác nhau (đặc điểm kiến trúc, nét riêng trong cách trang trí) làm nên giá trị biểu tượng của Ngọ Môn trong kiến trúc cung đình Huế.

+ Phần 3: “Ngọ Môn là một tổng thể kiến trúc có vóc dáng đồ … phong cảnh thiên nhiên và tình cảm, tâm hồn của người dân đất Việt nói chung, xứ Huế nói riêng..”: Nhận xét khái quát về giá trị của di tích Ngọ Môn; qua đó bày tỏ tình cảm, thái độcủa người viết dành cho di tích.

- Về đặc điểm hình thức:

+ Hệ thống đề mục (Đặc điểm kiến trúc Ngọ Môn, Nét riêng trong cách trang trí Ngọ Môn) để làm nổi bật thông tin cơ bản của VB.

+ Một số từ ngữ chuyên ngành (kiến trúc, lịch sử, địa lí, sinh vật,…)

+ Từ ngữ giàu giá trị miêu tả, biểu cảm.

+ Hình ảnh minh hoạ, sơ đồ/ bản đồ chỉ dẫn,…

+ Từ ngữ chuyên ngành kiến trúc (ví dụ: cổng chính, nền cổng, lễ đài, thành, mặt  bằng, công trình, cuốn vòm, đỉnh cửa, thiết kế, cuốn vòm, đỉnh cổng, xà ngang, xà dọc, gạch vồ, đá thanh, lan can, tráng men, cột,…), lịch sử (ví dụ: triều đình, vua, lễ Ban sóc, lễ thoái vị, Hoàng thành…)

+ Từ ngữ giàu giá trị miêu tả, biểu cảm: bề thế, đồ sộ, lối cuốn vòm, hình cung, gạch hoa đúc rỗng tráng men ngũ sắc, công phu, tỉ mỉ,…

+ Hình ảnh minh hoạ.

- Về cách trình bày thông tin, VB phối hợp nhiều cách trình bày thông tin:

+ Trình bày thông tin theo trật tự không gian (ví dụ: đoạn mô tả kết cấu các cửa của nền đài,…)

+ Trình bày theo các đối tượng phân loại (cấu trúc của hai hệ thống: hệ thống nền đài, hệ thống lầu Ngũ Phụng)

+ Trình bày thông tin theo mối quan hệ nhân quả (thông tin lí giải về tên gọi lầu Ngũ Phụng theo quan niệm dân gian).

Câu 2 (trang 68 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Tìm phần văn bản thể hiện cách trình bày thông tin theo đối tượng phân loại. Cho biết căn cứ xác định và tác dụng của cách trình bày ấy đối với toàn bộ văn bản.

Trả lời:

– Phần VB thể hiện rõ cách trình bày thông tin theo đối tượng phân loại: “Về mặt kiến trúc, có thể chia tổng thể Ngọ Môn ra thành hai hệ thống: hệ thống nền đài ở dưới và hệ thống lầu Ngũ Phụng ở trên… nên người ta đã xây thêm một nền lâu đài lồi cao 1,11 m để vừa tôn cao lầu lên, vừa tránh được mưa gió tạt vào trong lòng lầu...”.

– Cơ sở xác định:

+ Nội dung của đoạn “Về mặt kiến trúc, có thể chia tổng thể Ngọ Môn ra thành hai hệ thống: hệ thống nền đài ở dưới và hệ thống lầu Ngũ Phụng ở trên ... từ tổng thể đến chi tiết” giới thiệu khái quát về tổng thể kiến trúc phức tạp của Ngọ Môn.

+ Phần VB “Nền đài cao gần 5m … nên người ta đã xây thêm một nền lâu đài lồi cao 1,11 m để vừa tôn cao lầu lên, vừa tránh được mưa gió tạt vào trong lòng lầu” giới thiệu cụ thể hai thành phần của kiến trúc ấy là hệ thống nền đài và hệ thống lầu Ngũ Phụng.

– Tác dụng: Vừa giúp người đọc hình dung về tổng thể, vừa cung cấp những thông tin chi tiết cụ thể về hệ thống kiến trúc của Ngọ Môn. Điều đó góp phần làm rõ đặc điểm của di tích Ngọ Môn, hướng đến thực hiện mục đích của VB (cung cấp thông tin về di tích lịch sử Ngọ Môn).

Câu 3 (trang 68 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Nêu (những) loại phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản và vai trò của chúng trong việc cung cấp thông tin về di tích Ngọ Môn.

Trả lời:

– Loại phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong VB: hình ảnh.

– Vai trò: Minh hoạ trực quan cho nội dung được trình bày trong VB, giúp những thông tin trở nên cụ thể, sinh động hơn với người đọc.

→ Mối quan hệ giữa phương tiện ngôn ngữ và phương tiện phi ngôn ngữ trong VB Ngọ Môn: hình ảnh minh hoạ trực quan cho thông tin được trình bày bằng ngôn ngữ; thông tin được trình bày bằng ngôn ngữ thuyết minh, giải thích rõ hơn các yếu tố của hình ảnh.

Câu 4 (trang 68 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Phân tích mối quan hệ giữa nhan đề Ngọ Môn với các thông tin cơ bản của văn bản.

Trả lời:

Mối quan hệ giữa nhan đề Ngọ Môn với các thông tin cơ bản của VB:

+ Nhan đề đã tóm tắt, khái quát được những thông tin cơ bản của VB.

+ Các thông tin cơ bản của VB đã góp phần triển khai làm rõ nội dung được gợi lên từ nhan đề của VB.

Câu 5 (trang 68 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Em có nhận xét gì về vai trò của những thông tin chi tiết liên quan đến hệ nền đài và lầu Ngũ Phụng trong văn bản?

Trả lời:

- Những thông tin chi tiết liên quan đến hệ nền đài và lầu Ngũ Phụng được trình bày trong VB:

+ Chi tiết miêu tả hệ nền đài: “Nền đài cao gần 5 m, đáy dài 57,77 m gần như là một sự tiếp nối của dãy thành … được trang trí bằng nhiều kiểu gạch hoa đúc rỗng tráng men ngũ”: Thông tin chi tiết về kích thước, hình dạng, cấu trúc của nền đài, kiến trúc năm cửa của Ngọ Môn, chất liệu, hệ thống bậc cấp bằng đá thanh ở hai bên, hệ thống tường hoa lan can bao quanh phía trên nền đài.

+ Chi tiết miêu tả lầu Ngũ Phụng: “Lầu Ngũ Phụng trên nền đài có hai tầng, tầng dưới lớn, tầng trên nhỏ, với 13 gian kết cấu thành một bộ khung cũng theo hình chữ U như nền đài … xây thêm một nền lâu đài lồi cao 1,11 m để vừa tôn cao lầu lên, vừa tránh được mưa gió tạt vào trong lòng lầu,…”: Thông tin chi tiết về kết cấu, nội dung lí giải về tên gọi lầu Ngũ Phụng, hình dạng, chất liệu,…của lầu Ngũ Phụng.

+ Chi tiết hình ảnh minh hoạ: hình 2 (Một góc nền đài và lầu Ngũ Phụng).

– Vai trò của những thông tin chi tiết: cung cấp thông tin cụ thể về hai bộ phận cấu thành nên kiến trúc của Ngọ Môn, làm cho thông tin cơ bản trong “Đặc điểm kiến trúc Ngọ Môn” trở nên rõ hơn.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 9 Chân trời sáng tạo ngắn nhất, hay khác:

• Nhiều giá trị khảo cổ từ Hoàng thành Thăng Long cần được Unesco công nhận

• Thực hành tiếng Việt trang 71

• Cột cờ Thủ Ngữ - di tích cổ bên sông Sài Gòn

• Viết bài văn thuyết minh về một danh lam thắng cảnh hay di tích lịch sử

• Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh hay di tích lịch sử

Xem thêm các tài liệu học tốt lớp 9 hay khác:

• Soạn văn 9 Chân trời sáng tạo (hay nhất)
• Soạn văn 9 Chân trời sáng tạo (ngắn nhất)
• Giải lớp 9 Chân trời sáng tạo (các môn học)
• Giải lớp 9 Kết nối tri thức (các môn học)
• Giải lớp 9 Cánh diều (các môn học)

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---