Giáo án Bồi dưỡng HSG Văn 7 Viết bài văn nghị luận về một vấn đề trong đời sống

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- HS quan sát video

? Với những việc đúng đắn, nên làm thì chúng ta cần thể hiện thái độ của minh ntn?

? Em có đồng ý với việc làm xả rác bừa bãi của một số người không? Vì sao?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

HS làm việc cá nhân, chia sẻ.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

HS báo cáo kết quả, nhận xét.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV nhấn mạnh kĩ năng nói và nghe.

- Đồng tình

- Không đồng tình

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung về viết bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống (trình bày ý kiến tán thành hay phản đối)

NV 1 (phần 1+2+3+ 4)

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- Hs trả lời các câu hỏi sau:

? Bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống là gì?

? Em hãy chỉ ra sự khác biệt giữa nghị bài văn nghị luận lớp 6 và lớp 7.

? Các yếu tố trong bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống (trình bày ý kiến tán thành hay phản đối)

? Nội dung của bài nghị luận trình bày ý kiến về một vấn đề đời sống như thế nào?

? Những yêu cầu đối với bài văn nghị luận về một vấn đề trong đời sống.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

HS làm việc cá nhân, nhóm, thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

HS báo cáo kết quả, nhận xét.

Bước 4: Kết luận, nhận định.

GV nhấn mạnh những yêu cầu cần đạt trong một bài viết.

GV lưu ý: Kiểu bài này đã học ở lớp 6 nhưng theo tinh thần Chương trình giáo dục phổ thông 2018 là mỗi khối lớp có yêu cầu về mức độ và phạm vi khác nhau. Vì như vậy mới đảm bảo được mục tiêu phát triển năng lực tư duy và phẩm chất của học sinh.

NV 2 (phân 5)

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- Hs trả lời các câu hỏi sau:

? Các dạng đề của bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống (trình bày ý kiến tán thành hay phản đối) là gì?

? Dạng cụ thể và dạng mở (gián tiếp) cụ thể như thế nào ạ?

Cho ví dụ minh họa.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

HS làm việc cá nhân, nhóm, thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

HS báo cáo kết quả, nhận xét.

Bước 4: Kết luận, nhận định.

GV nhận xét, đánh giá

I. Tìm hiểu chung về viết bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống (trình bày ý kiến tán thành hay phản đối)

- Bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống là một văn bản nghị luận mà trong đó người viết đưa ra ý kiến của mình về một vấn đề được gợi ra từ các hiện tượng, sự việc trong đời sống hoặc một vấn đề thuộc về lĩnh vực tư tưởng, đạo đức, lối sống của con người.

Phân biệt sự khác nhau giữa văn nghị luận 6 và 7

2. Các yếu tố trong bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống (trình bày ý kiến tán thành hay phản đối)

- Vấn đề nghị luận: Thuộc chủ đề, đề tài gì?

- Luận điểm: là nội dung chính của bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống.

- Luận cứ: lí lẽ, dẫn chứng, phân tích, bình luận

+ Lí lẽ: ngắn gọn, thuyết phục, khách quan

+ Dẫn chứng: có tính xác thực được lấy từ đời sống, từ nghiên cứu khoa học…và phải phù hợp với vấn đề nghị luận.

- Lập luận: Cách sử dụng các luận cứ làm rõ vấn đề nghị luận nhằm thuyết phục người đọc, người nghe.

3. Nội dung của bài nghị luận trình bày ý kiến về một vấn đề đời sống rất phong phú:

- Gia đình

- Tình bạn

- Tình thầy trò

- Thiên nhiên

- Môi trường

- Tệ nạn xã hội

- Văn hóa ứng xử

- Môi trường học đường: bạo lực, đồng phục, văn hóa ứng xử,…

- Sở thích, đam mê của tuổi trẻ

- Mạng xã hội

-Truyền thống đạo lí

-  ….

4. Những yêu cầu đối với bài văn nghị luận về một vấn đề trong đời sống:

- Nêu được vấn đề và ý kiến cần bàn luận.

- Trình bày được ý kiến tán thành hay phản đối của người viết đối với vấn đề cần nghị luận.

- Đưa ra được những lí lẽ rõ ràng, bằng chứng xác thực, đa dạng, thuyết phục để chứng tỏ sự tán thành hay phản đối là có căn cứ.

5. Các dạng đề của bài văn nghị luận về một vấn đề đời sống (trình bày ý kiến tán thành hay phản đối)

a. Dạng cụ thể và trực tiếp: là dạng đề mà yêu cầu và vấn đề nghị luận trong đời sống được thể hiện trực tiếp trong đề bài.

Ví dụ:

Đề 1. Sống giản dị là một lối sống tốt, cần phát huy. Em có đồng tình với ý kiến đó không? Hãy viết bài văn thể hiện ý kiến của em.

Đề 2. Bảo vệ môi trường là bảo vệ cuộc sống của chúng ta. Em có đồng tình với quan điểm trên không? Hãy bày tỏ ý kiến của mình bằng một bài văn nghị luận.

b. Dạng đề mở và gián tiếp: là dạng đề mà đê bài chỉ nêu vấn đề nghị luận, không nêu yêu cầu hoặc vấn đề nghị luận phải thông qua một số ngữ liệu (ngữ liệu có thể là câu văn, câu thơ, câu nói, hay một đoạn văn, đoạn thơ, mẫu chuyện, hình ảnh, số liệu, thông tin,…)

Ví dụ:

Đề 1. Có những bạn trẻ chỉ biết mải mê dán hình thần tượng khắp nơi, chỉ biết đắm chìm trong sở thích của riêng mình…

      Họ đâu thấy rằng bên cạnh đó có những người đang vì họ mà vất vả, lo toan ; có những người đã dành cho họ bao nhiêu yêu thương, trìu mến…

     Những bạn trẻ ấy đâu biết rằng họ đang sống vô cảm ngay trong chính gia đình mình.

Viết bài văn ngắn (1 trang giấy thi), trình bày suy nghĩ của em về vấn đề trên.

Đề 2. Sài Gòn hôm nay đầy nắng. Cái nắng gắt như thiêu như đốt khiến dòng người chạy bạt mạng hơn. Ai cũng muốn chạy cho nhanh để thoát khỏi cái nóng. Một người phụ nữ độ tuổi trung niên đeo trên vai chiếc ba lô thật lớn, tay còn xách giỏ trái cây. Phía sau bà là một thiếu niên. Cứ đi được một đoạn, người phụ nữ phải dừng lại nghỉ mệt. Bà lắc lắc cánh tay, xoay xoay bờ vai cho đỡ mỏi. Chiếc ba lô nặng oằn cả lưng. Chàng thiếu niên con bà bước lững thững, nhìn trời ngó đất. Cậu chẳng mảy may để ý đến những giọt mồ hôi đang thấm ướt vai áo mẹ. Chốc chốc thấy mẹ đi chậm hơn mình, cậu còn quay lại gắt gỏng: “Nhanh lên mẹ ơi! Mẹ làm gì mà đi chậm như rùa”.

     (Những câu chuyện xót xa về sự vô cảm của con trẻ - http://vietnamnet.vn)

Viết bài văn ngắn (khoảng 1 trang giấy thi) nêu suy nghĩ của em về hiện tượng được nhắc đến trong câu chuyện trên.