Tính chất hóa học của Buten C₄H₈ | Tính chất vật lí, nhận biết, điều chế, ứng dụng

Bài viết về tính chất hóa học của Buten C₄H₈ gồm đầy đủ định nghĩa, công thức phân tử, công thức cấu tạo, tên gọi, tính chất hóa học, tính chất vật lí, cách điều chế và ứng dụng.

Tính chất hóa học của Buten C₄H₈

I. Định nghĩa

- Định nghĩa: Buten (C₄H₈) là một hyđrocacbon không no nằm trong dãy đồng đẳng của alkene. Buten là chất khí, không màu, nhẹ hơn nước và tan tốt trong dầu mỡ.

- Công thức phân tử: C₄H₈.

- Công thức cấu tạo: CH₂=CH-CH₂-CH₃

- Đồng phân:

    + Đồng phân cấu tạo C₄H₈ trở lên có đồng phân mạch cacbon và đồng phân vị trí liên kết đôi.

    + Đồng phân hình học

- Danh pháp

    + Tên nhóm CH₂=CH-CH₂-CH- được gọi là nhóm anlyl.

    + Nhóm CH₂=CH- được gọi là nhóm vinyl.

    + Tên thường

Tên của một số alkene đơn giản lấy từ tên của alkane tương ứng nhưng đổi đuôi an thành đuôi ilen.

    + Tên thay thế

Quy tắc: Số chỉ vị trí – Tên nhánh – Tên mạch chính – số chỉ vị trí – en

II. Tính chất vật lí & nhận biết

- Propen là chất khí, không màu, nhẹ hơn nước và tan tốt trong dầu mỡ.

- Nhận biết:

    + Cách 1: Dẫn khí buten qua dung dịch brom màu da cam. Hiện tượng: Dung dịch brom bị mất màu.

    + Cách 2: Dẫn khí buten qua dung dịch kali permangante màu tím. Hiện tượng: Dung dịch kalipermangante bị mất màu.

III. Tính chất hóa học

1. Phản ứng cộng

- Hướng phản ứng cộng axit và nước vào alkene.

    + Phản ứng cộng axit hoặc nước vào buten không đối xứng thường tạo ra hỗn hợp 2 đồng phân, trong đó 1 đồng phân là sản phẩm chính.

2. Phản ứng trùng hợp

- Buten trong điều kiện nhiệt độ, áp xuất, xúc tác thích hợp thì tham gia phản ứng cộng nhiều phân tử với nhau thành những phân tử mạch rất dài và có khối lượng phân tử rất lớn. Người ta gọi đó là phản ứng trùng hợp.

3. Phản ứng oxi hóa

- Buten cháy hoàn toàn tạo ra CO₂, H₂O và tỏa nhiều nhiệt:

    C₄H₈ + 6O₂ → 4CO₂ + 4H₂O

- Buten làm mất màu dung dịch KMnO4:

    C₄H₈ + 4KMnO₄ + 2H₂O → 4KOH + 4MnO₂ + 3C₄H₈(OH)₂

- Phản ứng làm mất màu dung dịch thuốc tím kali permangante được dùng để nhận ra sự có mặt của liên kết đôi của alkene.

IV. Điều chế

- Trong công nghiệp, butilen được điều chế bằng phản ứng tách hiđro từ alkane tương ứng hoặc bằng phản ứng craking.

V. Ứng dụng

- Dùng làm cho nguyên liệu hóa học, dung môi.

- Dùng để điều chế axit hữu cơ, keo dán, chất dẻo (PVC, PE)

- Trùng hợp butilen thu được polymer để chế tạo màng mỏng, bình chứa, ống dẫn nước,... dùng cho nhiều mục đích khác nhau.

Xem thêm tính chất hóa học của các chất khác:

• Tính chất của acetylene C₂H₂
• Tính chất của Etilen C₂H₄
• Tính chất của propene C₃H₆
• Tính chất của Penten C₅H₁₀
• Tính chất của Hexen C₆H₁₂

---