Kiến thức trọng tâm Sinh học 10 Bài 13: Khái quát về năng lượng và chuyển hóa vật chất

---

---

Kiến thức trọng tâm Sinh học 10 Bài 13: Khái quát về năng lượng và chuyển hóa vật chất

Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức môn Sinh học lớp 10 năm 2021, VietJack biên soạn Sinh học 10 Bài 13: Khái quát về năng lượng và chuyển hóa vật chất theo bài học đầy đủ, chi tiết nội dung lý thuyết, câu hỏi trắc nghiệm và giải các bài tập trong sgk Sinh học 10.

A. Lý thuyết bài học

I. Năng lượng và các dạng năng lượng trong tế bào

1. Khái niệm năng lượng

- Là khả năng sinh công

- Chia làm 2 loại: Động năng và thế năng

+ Động năng: là dạng năng lượng sẵn sàng sinh ra công

+ Thế năng: là loại năng lượng dự trữ, có tiềm năng sinh công.

- Năng lượng tồn tại trong tế bào dưới nhiều dạng khác nhau như hoá năng, nhiệt năng,...chủ yếu là năng lượng dưới dạng liên kết hoá học.

2. ATP – đồng tiền năng lượng của tế bào

* Cấu tạo:

- ATP gồm bazơnitơ ađênin, đường ribôzơ và 3 nhóm phôtphat.

- Là hợp chất cao năng, 2 nhóm phôtphat cuối cùng dễ bị phá vỡ để giải phóng ra năng lượng.

- ATP truyền năng lượng cho các hợp chất khác trở thành ADP và lại được gắn thêm nhóm phôtphat để trở thành ATP.

* Chức năng:

- Tổng hợp nên các chất hoá học cần thiết cho tế bào

- Vận chuyển chất qua màng

- Sinh công cơ học

II. Chuyển hoá vật chất

- Chuyển hoá vật chất là tập hợp các phản ứng sinh hoá xảy ra bên trong tế bào.

- Chuyển hoá vật chất luôn kèm theo chuyển hoá năng lượng.

- Bản chất: đồng hoá, dị hoá.

+ Đồng hoá: là quá trình tổng hợp các chất hữu cơ phức tạp từ các chất đơn giản, đồng thời tích luỹ năng lượng - dạng hoá năng.

+ Dị hoá: là quá trình phân giải các chất hữu cơ phức tạp thành các chất đơn giản hơn, đồng thời giải phóng năng lượng.

B. Câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1: Dựa vào trạng thái có sẵn sàng sinh công hay không, người ta phân chia năng lượng thành mấy loại ?

A. 3 loại

B. 5 loại

C. 4 loại

D. 2 loại

Lời giải:

Dựa vào trạng thái có sẵn sàng sinh công hay không, người ta phân chia năng lượng thành 2 loại: Động năng và thế năng.

• Động năng: là dạng năng lượng sẵn sàng sinh ra công.
• Thế năng: là loại năng lượng dự trữ, có tiềm năng sinh công.

ccp>

Câu 2: Các trạng thái tồn tại của năng lượng là

A. Thế năng

B. Động năng

C. Quang năng

D. Cả A và B

Lời giải:

Dựa vào trạng thái tồn tại của năng lượng ta chia ra là thế năng ( dạng dự trữ) và động năng ( sẵn sang sinh công)

Đáp án cần chọn là: D

Câu 3: Năng lượng trong tế bào thường tồn tại tiềm ẩn và chủ yếu ở dạng

A. Quang năng.

B. Hoá năng.

C. Nhiệt năng.

D. Cơ năng.

Lời giải:

Trong tế bào năng lượng tồn tại dưới các dạng: hóa năng, nhiệt năng, điện năng,... Trong đó, năng lượng chủ yếu của tế bào là hóa năng (năng lượng trong các liên kết hóa học).

Đáp án cần chọn là: B

Câu 4: Dạng năng lượng nào là dạng năng lượng tiềm ẩn chủ yếu trong tế bào?

A. Điện năng.

B. Quang năng.

C. Hóa năng.

D. Cơ năng.

Lời giải:

Trong tế bào năng lượng tồn tại dưới các dạng: hóa năng, nhiệt năng, điện năng,.. Trong đó, năng lượng chủ yếu của tế bào là hóa năng (năng lượng trong các liên kết hóa học).

Đáp án cần chọn là: C

Câu 5: Dạng năng lượng chủ yếu tồn tại trong tế bào là

A. Nhiệt năng và thế năng

B. Hóa năng và động năng

C. Nhiệt năng và hóa năng

D. Điện năng và động năng.

Lời giải:

Dạng năng lượng chủ yếu tồn tại trong tế bào là nhiệt năng và hóa năng.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 6: “Đồng tiền năng lượng của tế bào” là tên gọi ưu ái dành cho hợp chất cao năng nào ?

A. NADPH

B. ATP

C. ADP

D. FADH₂

Lời giải:

“Đồng tiền năng lượng của tế bào” là tên gọi dành cho ATP

Đáp án cần chọn là: B

Câu 7: Nói về ATP, phát biểu nào sau đây không đúng?

A. Là một hợp chất cao năng

B. Là đồng tiền năng lượng của tế bào

C. Là hợp chất chứa nhiều năng lượng nhất trong tế bào

D. Được sinh ra trong quá trình chuyển hóa vật chất và sử dụng trong các hoạt động sống của tế bào

Lời giải:

ATP là một hợp chất cao năng gồm 1 bazơnitơ ađênin liên kết với 3 nhóm photphat và đường ribôzơ; được sinh ra trong quá trình chuyển hóa vật chất và sử dụng trong các hoạt động sống của tế bào và được coi là “Đồng tiền năng lượng của tế bào”.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 8: Ađênôzin triphôtphat là tên đây đủ của hợp chất nào sau đây?

A. ARP

B. ANP

C. APP

D. ATP

Lời giải:

Ađênôzin triphôtphat là tên đây đủ của hợp chất ATP.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 9: ATP được cấu tạo từ 3 thành phần là

A. Ađenôzin, đường ribôzơ, 3 nhóm photphat.

B. Ađenôzin, đường deôxiribozơ, 3 nhóm photphat.

C. Ađenin, đường ribôzơ, 3 nhóm photphat.

D. Ađenin, đường đeôxiribôzơ, 3 nhóm photphat.

Lời giải:

ATP (Adenozin triphotphat): gồm 1 bazơnitơ ađênin liên kết với 3 nhóm photphat và đường ribôzơ.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 10: ATP được cấu tạo từ 3 thành phần là

A. Bazo nito adenozin, đường ribozo, 2 nhóm photphat

B. Bazo nito adenozin, đường deoxiribozo, 3 nhóm photphat

C. Bazo nito adenin, đường ribozo, 3 nhóm photphat

D. Bazo nito adenin, đường deoxiribozo, 1 nhóm photphat

Lời giải:

ATP (Adenozin triphotphat): gồm 1 bazơnitơ ađênin liên kết với 3 nhóm photphat và đường ribôzơ.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 11: Ngoài bazơ nitơ, thành phần còn lại của phân tử ATP là

A. 3 phân tử đường ribôzơ và 1 nhóm phôtphat.

B. 3 phân tử đường đêôxiribôzơ và 1 nhóm phôtphat,

C. 1 phân tử đường ribỏzơ và 3 nhóm phôtphat.

D. 1 phân tử đường đêôxiribôzơ và 3 nhóm phôtphat.

Lời giải:

Ngoài bazơ nitơ, thành phần còn lại của phân tử ATP là 1 phân tử đường ribỏzơ và 3 nhóm phôtphat.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 12: Tại tế bào, ATP chủ yếu được sinh ra trong

A. Ti thể.

B. Tế bào chất

C. Lục lạp.

D. Riboxom.

Lời giải:

ATP chủ yếu được sinh ra trong ti thể.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 13: ATP chủ yếu được sinh ra ở bào quan

A. Lục lạp.

B. Lưới nội chất

C. Ti thể.

D. Thể Gôngi.

Lời giải:

ATP chủ yếu được sinh ra trong ti thể.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 14: ATP là một phân tử quan trọng trong trao đổi chất vì

A. Nó có các liên kết phốtphát cao năng dễ bị phá vỡ để giải phóng năng lượng.

B. Các liên kết phốtphát cao năng dễ hình thành nhưng không dễ phá huỷ.

C. Nó dễ dàng thu được từ môi trường ngoài cơ thể.

D. Nó vô cùng bền vững và mang nhiều năng lượng.

Lời giải:

ATP có liên kết giữa 2 nhóm phôtphat cuối cùng dễ bị phá vỡ để giải phóng ra năng lượng (2 liên kết cao năng). Mỗi liên kết cao năng bị phá vỡ giải phóng 7,3 kcal.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 15: ATP được coi là “đồng tiền năng lượng của tế bào” vì

(1) ATP là một hợp chất cao năng

(2) ATP dễ dàng truyền năng lượng cho các hợp chất khác thông qua việc chuyển nhóm photphat cuối cùng cho các chất đó để tạo thành ADP

(3) ATP được sử dụng trong mọi hoạt động sống cần tiêu tốn năng lượng của tế bào

(4) Mọi chất hữu cơ trải qua quá trình oxi hóa trong tế bào đều sinh ra ATP.

Những giải thích đúng trong các giải thích trên là

A. (1), (2), (3)

B. (3), (4)

C. (2), (3), (4)

D. (1), (2), (3), (4)

Lời giải:

ATP được coi là “đồng tiền năng lượng của tế bào” vì ATP được sử dụng trong mọi hoạt động sống cần tiêu tốn năng lượng của tế bào, mọi chất hữu cơ trải qua quá trình oxi hóa trong tế bào đều sinh ra ATP.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 16: Tại sao nói ATP là đồng tiền năng lượng của tế bào?

A. Vận chuyển các chất quá màng sinh chất.

B. Tham gia hầu hết các hoạt động sống của tế bào

C. Tổng hợp nên các chất cần thiết cho tế bào.

D. Sinh công cơ học.

Lời giải:

ATP là đồng tiền năng lượng của tế bào vì ATP tham gia hầu hết các hoạt động sống của tế bào.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 17: Trong mỗi phân tử ATP có bao nhiêu liên kết cao năng ?

A. 2

B. 1

C. 3

D. 4

Lời giải:

ATP có liên kết giữa 2 nhóm phôtphat dễ bị phá vỡ để giải phóng ra năng lượng (2 liên kết cao năng).

Đáp án cần chọn là: A

Câu 18: Trong phân tử ATP có mấy liên kết cao năng

A. 3

B. 2

C. 1

D. 4

Lời giải:

Trong phân tử ATP có 3 nhóm phosphate nhưng chỉ có 2 liên kết cao năng (~)

Đáp án cần chọn là: B

Câu 19: Cho các phân tử:

(1) ATP (2) ADP (3) AMP (4) N2O

Những phân tử mang liên kết cao năng là

A. (1), (2)

B. (1), (3)

C. (1), (2), (3)

D. (1), (2), (3), (4)

Lời giải:

ATP và ADP có liên kết cao năng trong phân tử.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 20: ATP là một hợp chất cao năng, năng lượng của ATP tích lũy chủ yếu ở

A. Cả 3 nhóm photphat

B. 2 liên kết photphat gần phân tử đường

C. 2 liên kết giữa 2 nhóm photphat ở ngoài cùng

D. Chỉ 1 liên kết photphat ngoài cùng

Lời giải:

ATP là một hợp chất cao năng, năng lượng của ATP tích lũy chủ yếu ở 2 liên kết giữa 2 nhóm photphat ở ngoài cùng

Đáp án cần chọn là: C

Câu 21: ATP truyền năng lượng cho các hợp chất khác thông qua chuyển nhóm phôtphat cuối cùng cho các chất đó để trở thành

A. Bazơ nitơ ađênin

B. ADP

C. Đường ribôzơ

D. Hợp chất cao năng

Lời giải:

ATP truyền năng lượng cho các hợp chất khác thông qua chuyển nhóm phôtphat cuối cùng cho các chất đó để trở thành ADP

Đáp án cần chọn là: B

Câu 22: Liên kết P ~ P ở trong phân tử ATP rất dễ bị phá vỡ để giải phóng năng lượng, nguyên nhân là do

A. Phân tử ATP là chất giàu năng lượng

B. Phân tử ATP có chứa 3 nhóm photphat

C. Các nhóm photphat đều tích điện âm nên đẩy nhau

D. Đây là liên kết mạnh

Lời giải:

Liên kết P ~ P ở trong phân tử ATP rất dễ bị phá vỡ để giải phóng năng lượng là do các nhóm photphat đều tích điện âm nên có xu hướng đẩy nhau.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 23: Trong phân tử ATP, có 3 nhóm photphat nên chúng:

A. Hoạt động yếu

B. Hút nhau mạnh dẫn đến dễ hình thành phân tử

C. Đều tích điện âm nên có xu hướng đẩy nhau, giải phóng năng lượng

D. Dễ liên kết với các phân tử khác

Lời giải:

Liên kết P ~ P ở trong phân tử ATP rất dễ bị phá vỡ để giải phóng năng lượng là do các nhóm photphat đều tích điện âm nên có xu hướng đẩy nhau.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 24: ATP có chức năng cung cấp năng lượng cho các quá trình?

A. Sinh tổng hợp của tế bào

B. Vận chuyển các chất

C. Sinh công cơ học

D. Tất cả các quá trình trên

Lời giải:

ATP chủ yếu được sinh ra trong ti thể có chức năng:

- Cung cấp năng lượng cho các quá trình sinh tổng hợp của tế bào.

- Cung cấp năng lượng cho quá trình vận chuyển các chất qua màng (vận chuyển tích cực).

- Cung cấp năng lượng để sinh công cơ học: hoạt động co cơ, vận động.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 25: Hoạt động nào sau đây không cần năng lượng cung cấp từ ATP?

A. Sinh trưởng ở cây xanh

B. Sự khuếch tán chất tan qua màng tế bào

C. Sự co cơ ở động vật

D. Sự vận chuyển chủ động các chất qua màng sinh chất

Lời giải:

Hoạt động khuếch tán chất tan qua màng tế bào không cần năng lượng cung cấp từ ATP vì đây là quá trình vận chuyển thụ động (từ nơi có nồng độ chất tan cao đến nơi có nồng độ thấp hơn).

Đáp án cần chọn là: B

Câu 26: Trong tế bào, ATP KHÔNG có vai trò nào sau đây?

A. Cung cấp năng lượng cho quá trình sinh công cơ học.

B. Cung cấp năng lượng cho tế bào vận chuyển các chất qua màng

C. Xúc tác cho quá trình tổng hợp tất cả các chất.

D. Cung cấp năng lượng cho tế bào tổng hợp các chất.

Lời giải:

ATP không có vai trò xúc tác.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 27: Hoạt động nào sau đây của tế bào KHÔNG tiêu tốn năng lượng ATP?

A. Vận chuyển chủ động

B. Vận chuyển thụ động

C. Tổng hợp các chất

D. Sinh công cơ học.

Lời giải:

Vận chuyển thụ động không tiêu tốn năng lượng ATP.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 28: Khi nói về chuyển hoá vật chất và năng lượng, nhận định nào dưới đây là không chính xác?

A. Chuyển hoá vật chất là tập hợp các phản ứng xảy ra bên ngoài tế bào.

B. Chuyển hóa vật chất gồm hai quá trình: đồng hóa và dị hóa.

C. Chuyển hoá vật chất giúp tế bào thực hiện các đặc tính của sự sống như sinh trưởng, phát triển, cảm ứng, sinh sản.

D. Chuyển hoá vật chất luôn đi kèm chuyển hoá năng lượng.

Lời giải:

- Chuyển hoá vật chất là tập hợp các phản ứng sinh hoá xảy ra bên trong tế bào giúp tế bào thực hiện các đặc tính của sự sống như sinh trưởng, phát triển, cảm ứng, sinh sản.

- Chuyển hoá vật chất luôn kèm theo chuyển hoá năng lượng.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 29: Khi nói về chuyển hoá vật chất trong tế bào, phát biểu nào sau đây đúng?

A. Trong quá trình chuyển hóa vật chất, các chất được di chuyển từ vị trí này sang vị trí khác trong tế bào

B. Chuyến hóa vật chất là quá trình biến đổi năng lượng từ dạng này sang dạng khác

C. Chuyển hóa vật chất là quá trình quang hợp và hô hấp xảy ra trong tế bào.

D. Chuyển hóa vật chất là tập họp các phản ứng sinh hoá xảy ra bên trong tế bào.

Lời giải:

Chuyển hoá vật chất là tập hợp các phản ứng sinh hoá xảy ra bên trong tế bào giúp tế bào thực hiện các đặc tính của sự sống như sinh trưởng, phát triển, cảm ứng, sinh sản.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 30: Khi nói về chuyển hoá vật chất và năng lượng, nhận định nào dưới đây là chính xác ?

A. Chuyển hoá vật chất luôn đi kèm chuyển hoá năng lượng

B. Ở người già, quá trình đồng hoá luôn diễn ra mạnh mẽ hơn quá trình dị hoá

C. Đồng hoá là quá trình tổng hợp các chất hữu cơ phức tạp và giải phóng năng lượng

D. Chuyển hoá vật chất là tập hợp các phản ứng xảy ra bên trong tế bào và dịch ngoại bào

Lời giải:

Phát biểu đúng là A.

B sai, ở người già dị hoá> đồng hoá

C sai, đồng hoá là quá trình tổng hợp các chất hữu cơ phức tạp, không tạo năng lượng

D sai, chuyển hoá vật chất là tập hợp các phản ứng xảy ra bên trong tế bào

Đáp án cần chọn là: A

C. Giải bài tập sgk

• Trả lời câu hỏi Sinh 10 Bài 13 trang 53: Nêu ví dụ về dạng năng lượng trong tế bào

• Bài 1 (trang 56 SGK Sinh 10): Thế nào là năng lượng?

• Bài 2 (trang 56 SGK Sinh 10): Năng lượng được tích trữ trong tế bào dưới dạng nào? Năng lượng của tế bào được dự trữ trong các hợp chất nào

• Bài 3 (trang 56 SGK Sinh 10): Trình bày cấu trúc hóa học và chức năng của phân tử ATP

• Bài 4 (trang 56 SGK Sinh 10): Giải thích khái niệm chuyển hóa vật chất

Xem thêm các bài học Sinh học lớp 10 đầy đủ, chi tiết khác:

• Sinh học 10 Bài 14: Enzim và vai trò của enzim trong quá trình chuyển hóa vật chất
• Sinh học 10 Bài 16: Hô hấp tế bào
• Sinh học 10 Bài 17: Quang hợp
• Sinh học 10 Bài 18: Chu kì tế bào và quá trình nguyên phân
• Sinh học 10 Bài 19: Giảm phân

Lời giải bài tập lớp 10 sách mới:

• Giải bài tập Lớp 10 Kết nối tri thức
• Giải bài tập Lớp 10 Chân trời sáng tạo
• Giải bài tập Lớp 10 Cánh diều

---

---

---