Kiến thức trọng tâm Sinh học 10 Bài 29: Cấu trúc của các loại virut

Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức môn Sinh học lớp 10 năm 2021, VietJack biên soạn Sinh học 10 Bài 29: Cấu trúc của các loại virut theo bài học đầy đủ, chi tiết nội dung lý thuyết, câu hỏi trắc nghiệm và giải các bài tập trong sgk Sinh học 10.

A. Lý thuyết bài học

I. Khái niệm

1. Khái niệm virut

Virut là thực thể chưa có cấu tạo tế bào, có kích thước siêu nhỏ (kích thước từ vài chục đến vài trăm nm).

* Đặc điểm cơ bản của virut:

- Kích thước siêu nhỏ, chỉ quan sát được dưới kính hiển vi điện tử.

- Cấu tạo rất đơn giản, chỉ chứa một loại axit nuclêic là ADN hay ARN.

- Kí sinh nội bào bắt buộc.

2. Phân loại

- Cơ sở phân loại:

+ Axit nucleic

+ Cấu trúc vỏ capsit

+ Vỏ ngoài (có hay không có)

- Có 2 nhóm lớn:

+ Virut ADN (Virut có vật chất di truyền là ADN) VD: virut đậu mùa, virut viêm gan B, virut Hecpet...

+ Virut ARN (Virut có vật chất di truyền là ARN). VD: virut cúm, virut viêm não Nhật Bản, HIV…

II. CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG CỦA CÁC THÀNH PHẦN

Sinh học 10 Bài 29: Cấu trúc của các loại virut

Cấu tạo đơn giản gồm 2 thành phần:

- Phần lõi:

+ Cấu tạo: Chỉ gồm 1 ADN hoặc 1 ARN chuỗi đơn hoặc chuỗi kép.

+ Chức năng: Giúp virut nhân lên, tổng hợp thành phần cấu tạo đặc trưng của nó trong tế bào chủ.

- Vỏ bọc prôtêin (capsit):

+ Cấu tạo từ các đơn vị prôtein gọi là capsôme.

+ Chức năng: Bảo vệ virut.

- Một số virut có thêm vỏ ngoài.

+ Cấu tạo vỏ ngoài là lớp kép lipit và prôtêin.

+ Mặt vỏ ngoài có các gai glicôprôtein làm nhiệm vụ kháng nguyên và giúp virut bám lên bề mặt tế bào.

+ Virut không có vỏ ngoài gọi là virut trần.

III. HÌNH THÁI

1. Cấu trúc xoắn

- Capsôme sắp xếp theo chiều xoắn của axit nuclêic. Có hình que, hình sợi, hình cầu…

VD: Virut khảm thuốc lá, virut bệnh dại, virut cúm, sởi…

2. Cấu trúc khối

- Capsôme sắp xếp theo hình khối đa diện. Gồm 20 mặt tam giác đều.

VD: Virut bại liệt…

3. Cấu trúc hỗn hợp

- Đầu có cấu trúc khối chứa axit nuclêic gắn với đuôi có cấu trúc xoắn, giống con nòng nọc.

VD: Phagơ…

B. Câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1: Virut là:

A. Một dạng sống đặc biệt chưa có cấu tạo tế bào

B. Có vỏ là prôtêin và lõi là axit nuclêic

C. Sống kí sinh nội bào bắt buộc

D. Cả 3 đáp án trên đều đúng

Lời giải:

Virut là một dạng sống đặc biệt chưa có cấu tạo tế bào hoàn chỉnh, kích thước siêu nhỏ (tính bằng đơn vị nm, chỉ có thể quan sát dưới kính hiển vi điện tử), có vỏ là prôtêin và lõi là axit nuclêic, sống kí sinh nội bào bắt buộc.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 2: Điều sau đây đúng khi nói về vi rút là :

A. Là dạng sống đơn giản nhất

B. Dạng sống không có cấu tạo tế bào

C. Chỉ cấu tạo từ hai thành phần cơ bản prôtêin và axit nuclêic

D. Cả a, b, c đều đúng

Lời giải:

Virut là một dạng sống đặc biệt chưa có cấu tạo tế bào hoàn chỉnh, kích thước siêu nhỏ (tính bằng đơn vị nm, chỉ có thể quan sát dưới kính hiển vi điện tử), chỉ có vỏ là prôtêin và lõi là axit nuclêic, sống kí sinh bắt buộc.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 3: Thành phần cơ bản cấu tạo nên virut gồm:

A. Vỏ prôtêin và lõi Axit nucleic

B. Lõi axit nucleic và capsome

C. Capsome và capsit

D. Nucleôcapsit và prôtêin

Lời giải:

Tất cả các virut đều bao gồm 2 thành phần cơ bản: lõi axit nucleic (tức hệ gen) và vỏ prôtêin (gọi là capsit) bao bọc bên ngoài lõi axit nuclêic.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 4: Cấu tạo nào sau đây đúng với vi rut?

A. Tế bào có màng, tế bào chất, chưa có nhân

B. Tế bào có màng, tế bào chất, có nhân sơ

C. Tế bào có màng, tế bào chất, có nhân chuẩn

D. Có các vỏ capxit chứa bộ gen bên trong

Lời giải:

Virut là một dạng sống đặc biệt chưa có cấu tạo tế bào hoàn chỉnh. Tất cả các virut đều bao gồm 2 thành phần cơ bản: lõi axit nucleic (tức hệ gen) và vỏ prôtêin (gọi là capsit) bao bọc bên ngoài lõi axit nuclêic.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 5: Đâu là nhận xét sai khi nói về virut?

A. Virut nhân đôi độc lập với tế bào chủ.

B. Không thể nuôi virut trên môi trường nhân tạo như nuôi vi khuẩn

C. Virut có cấu tạo gồm 2 thành phần cơ bản: lõi axit nucleic và vỏ capsit

D. Virut chưa có cấu tạo tế bào nên mỗi virut được xem là hạt.

Lời giải:

Virut có những đặc tính sau đây:

- Virut không nhân đôi độc lập với tế bào chủ mà chúng luôn nhân đôi đồng thời cùng với hệ gen của vật chủ.

- Không thể nuôi virut trên môi trường nhân tạo như nuôi vi khuẩn vì virut không có khả năng tự nhân đôi độc lập mà phụ thuộc vào hoạt động nhân đôi của vật chủ.

- Virut có cấu tạo gồm 2 thành phần cơ bản: lõi axit nucleic và vỏ capsit

- Virut chưa có cấu tạo tế bào nên mỗi virut được xem là hạt.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 6: Nhận định nào sau đây KHÔNG ĐÚNG khi nói về virut

A. Có kích thước siêu nhỏ (đo bằng nm).

B. Có cấu tạo rất đơn giản, chỉ gồm 2 thành phần chính là axit nucleic và vỏ protein

C. Là thực thể sống có cấu tạo tế bào đơn giản nhất

D. Kí sinh bắt buộc

Lời giải:

Virut là thực thể sống chưa có cấu tạo tế bào, kích thước rất nhỏ, cấu tạo đơn giản, chỉ gồm 2 thành phần chính là axit nucleic và vỏ protein và sống kí sinh bắt buộc.

Nhận định C chưa đúng.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 7: Kí sinh nội bào bắt buộc của virut là?

A. Là phải sống trong nước, ra ngoài nước là chết

B. Trong tế bào vật chủ, virut hoạt động như một thể sống, ngoài tế bào chúng lại như một thể vô sinh.

C. Sống độc lập với tế bào chủ nhưng ra khỏi tế bào chủ virut sẽ chết.

D. Cả 3 đáp án trên đều đúng.

Lời giải:

Kí sinh nội bào bắt buộc của virut là trong tế bào vật chủ, virut hoạt động như một thể sống, ngoài tế bào chúng lại như một thể vô sinh.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 8: Hình thức sống của vi rut là :

A. Sống kí sinh không bắt buộc

B. Sống hoại sinh

C. Sống cộng sinh

D. Sống kí sinh bắt buộc

Lời giải:

Hình thức sống của vi rut là: kí sinh bắt buộc

Đáp án cần chọn là: D

Câu 9: Tại sao virut phải kí sinh nội bào bắt buộc?

A. Có cấu tạo chưa phân hóa

B. Có kích thước siêu nhỏ

C. Khi nhân lên, virut phải nhờ vào bộ máy tổng hợp prôtêin của tế bào chủ

D. Cấu tạo đơn giản nên không thể thực hiện trao đổi chất với môi trường

Lời giải:

Virut không có khả năng tự nhân lên. Do đó, virut phải nhờ vào bộ máy của tế bào chủ tổng hợp ra các vật chất chúng cần nên virut phải kí sinh nội bào bắt buộc.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 10: Vì sao để nhân lên, virut bắt buộc phải kí sinh nội bào?

A. Vì lõi axit nucleic của virut ngắn, không có khả năng tự sao chép.

B. Vì virut có cấu tạo đơn giản, chưa có bộ máy tự nhân lên nên phải nhờ bộ máy tổng hợp của tế bào.

C. Đê virut không tốn năng lượng cho quá trình nhân lên, tập trung năng lượng cho các hoạt động sống khác.

D. Vì ở ngoài môi trường, virut sẽ bị phá hủy bởi các yếu tố bất lợi.

Lời giải:

- Virut có cấu tạo đơn giản, chỉ gồm 2 thành phần chính là lõi axit nucleic và vỏ protein, chưa có các hệ enzim để thực hiện các quá trình sinh tổng hợp.

- Vì vậy, để có thể nhân lên về số lượng, virut phải nhờ bộ máy tổng hợp của tế bào nên sống kí sinh nội bào bắt buộc.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 11: Virion là từ dùng để chỉ loại virut nào?

A. Virut có vỏ capsit

B. Virut sống tự do

C. Virut ở ngoài tế bào vật chủ

D. Virut sống kí sinh bắt buộc trong tế bào chủ.

Lời giải:

Virut ở ngoài tế bào chủ được gọi là hạt virut hay virion.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 12: Virut ở ngoài tế bào chủ được gọi là?

A. Virut trần

B. Virion

C. Nucleocapsit

D. Cả A, B và C.

Lời giải:

Virut ở ngoài tế bào chủ được gọi là hạt virut hay virion.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 13: Hệ gen của virut là:

A. ADN

B. ARN

C. Lipit

D. ADN hoặc ARN

Lời giải:

Hệ gen của virut có thể là ADN (ví dụ như virut đậu mùa, viêm gan B,…) hoặc ARN (ví dụ virut cúm, virut sốt xuất huyết Dengi,…)

Đáp án cần chọn là: D

Câu 14: Virut mang hệ gen:

A. ADN hoặc ARN

B. ARN

C. Protêin

D. Cả ADN và ARN

Lời giải:

Hệ gen của virut có thể là ADN (ví dụ như virut đậu mùa, viêm gan B,…) hoặc ARN (ví dụ virut cúm, virut sốt xuất huyết Dengi,…)

Đáp án cần chọn là: A

Câu 15: Vỏ capsit của các loại virut được cấu tạo từ thành phần nào sau đây?

A. ADN và ARN

B. ADN hoặc ARN, tùy thuộc từng loại virut

C. ARN và protein

D. Capsome

Lời giải:

Vỏ capsit được cấu tạo từ các đơn vị protein được gọi là capsome

Đáp án cần chọn là: D

Câu 16: Capsome là

A. Lõi của virut.

B. Đơn phân của axit nucleic cấu tạo nên lõi virut.

C. Vỏ bọc ngoài virut.

D. Đơn phân cấu tạo nên vỏ capsit của virut.

Lời giải:

Capsome là đơn phân cấu tạo nên vỏ capsit của virut.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 17: Cấu tạo của virut trần gồm có

A. Axit nucleic và capsit.

B. Axit nucleic, capsit và vỏ ngoài.

C. Axit nucleic và vỏ ngoài.

D. Capsit và vỏ ngoài.

Lời giải:

Virut trần gồm có axit nucleic và vỏ capsit

Đáp án cần chọn là: A

Câu 18: Vi rút trần là vi rút

A. Có nhiều lớp vỏ prôtêin bao bọc

B. Chỉ có lớp vỏ ngoài , không có lớp vỏ trong

C. Có cả lớp vỏ trong và lớp vỏ ngoài

D. Không có lớp vỏ ngoài

Lời giải:

Virut không có vỏ ngoài (cấu tạo từ lớp kép lipit và protein) là virut trần.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 19: Đối với các nhóm virut có vỏ ngoài, thì bản chất của vỏ ngoài là:

A. Màng sinh chất

B. Gluxit

C. Glicôprôtêin

D. Nucleic

Lời giải:

Ở virut có vỏ ngoài bao bọc, bản chất của vỏ ngoài chính là màng sinh chất của vật chủ nhưng đã bị virut cải tạo và mang kháng nguyên đặc trưng cho virut.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 20: Vỏ ngoài của virut được hình thành từ:

A. Prôtêin của tế bào chủ

B. Màng sinh chất của tế bào chủ

C. Bào quan của tế bào chủ

D. Nucleic

Lời giải:

Ở virut có vỏ ngoài bao bọc, bản chất của vỏ ngoài chính là màng sinh chất của vật chủ nhưng đã bị virut cải tạo và mang kháng nguyên đặc trưng cho virut.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 21: Virut dạng hình xoắn có đại diện là:

A. Virut đốm thuốc lá, virut bại liệt.

B. Virut hecpet, virut cúm

C. Virut cúm, virut sởi, quai bị, virut dại.

D. Phagơ T2.

Lời giải:

Virut dạng hình xoắn gồm virut đốm thuốc lá, virut cúm, virut sởi, quai bị và virut dại.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 22: Virut nào sau đây có dạng khối?

A. Virut gây bệnh khảm ở cây thuốc lá

B. Virut gây bệnh dại

C. Virut gây bệnh bại liệt

D. Thể thực khuẩn

Lời giải:

Virut gây bệnh khảm ở cây thuốc lá,gây bệnh dại: Cấu trúc xoắn

Thể thực khuẩn: Cấu trúc dạng hỗn hợp

Virut gây bệnh bại liệt: cấu trúc dạng khối

Đáp án cần chọn là: C

Câu 23: Cấu trúc khối của virut có đặc điểm:

A. Gồm 20 mặt tam giác đều và capsome được xếp theo hình khối đa diện.

B. Capsome được xếp theo chiều xoắn của axit nucleic.

C. Có cấu tạo giống nòng nọc, có đuôi.

D. Là khối hình tứ giác

Lời giải:

Cấu trúc khối là cấu trúc mà capsome được xếp theo hình khối đa diện với 20 mặt tam giác đều.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 24: Cấu trúc xoắn của virut có đặc điểm:

A. Gồm 20 mặt tam giác đều và capsome được xếp theo hình khối đa diện.

B. Capsome được xếp theo chiều xoắn của axit nucleic.

C. Có cấu tạo giống nòng nọc, có đuôi.

D. Là khối hình tứ giác

Lời giải:

Cấu trúc xoắn: Capsome xắp xếp theo chiều xoắn của acid nucleic thường làm cho virus có hình que hoặc xoắn (virus đốm thuốc lá).

Đáp án cần chọn là: B

Câu 25: Đặc điểm chỉ có ở virut mà không có ở vi khuẩn là

A. Có cấu tạo tế bào.

B. Chỉ chứa ADN hoặc ARN.

C. Chứa cả ADN và ARN.

D. Chứa ribôxôm, sinh sản độc lập.

Lời giải:

Virut chỉ chứa ADN hoặc ARN, vi khuẩn chứa cả hai loại.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 26: Đặc điểm không có ở vi rút mà có ở vi khuẩn là

A. Có cấu tạo tế bào.

B. Chứa ribôxôm, sinh sản độc lập.

C. Chứa cả ADN và ARN

D. Cả A, B và C

Lời giải:

Vi rút chưa có cấu tạo tế bào, chỉ chứa ADN hoặc ARN; vi khuẩn có cấu tạo tế bào, chứa cả hai loại (ADN trong (vùng) nhân, ARN nằm ngoài nhân), chứa ribôxôm, sinh sản độc lập.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 27: Đặc điểm chủ yếu nào sau đây của virut mà người ta coi virut chỉ là một dạng sống?

A. Không có cấu tạo tế bào

B. Không có khả năng sinh trưởng và sinh sản độc lập.

C. Có kích thước siêu nhỏ.

D. Cả A và B

Lời giải:

Để trở thành 1 cơ thể sống hoàn chỉnh thì các loại sinh vật cần phải có cấu tạo đầy đủ của 1 tế bào. Tuy nhiên, virut chưa có cấu tạo hoàn chỉnh về tế bào, do đó mà người ta coi nó như 1 dạng sống chứ không coi thành 1 cơ thể sống.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 28: Vì sao người ta coi virut chỉ là một dạng sống?

A. Có kích thước siêu nhỏ.

B. Không có khả năng sinh trưởng và sinh sản độc lập.

C. Không có cấu tạo tế bào

D. Cả A và B

Lời giải:

Đáp án cần chọn là: C

Câu 29: Nếu trộn axit Nucleic của chủng virut A với một nửa prôtêin của chủng virut A và một nửa prôtêin của chủng B thu được một chủng lai có lõi của chủng A và vỏ prôtêin của chủng B. Đem nhiễm chủng lai vào sinh vật để gây bệnh, sau đó phân lập virut thì sẽ thu được?

A. Cả chủng A và chủng B

B. Vỏ giống cả chủng A và B, lõi giống chủng B

C. Chủng lai

D. Chủng A

Lời giải:

Khi đem trộn axit Nucleic của chủng virut A với một nửa prôtêin của chủng virut A và một nửa prôtêin của chủng B, thì do đặc tính virut chỉ di truyền lõi axit nucleic cho đời sau. Nên khi phân lập virut lai thì sẽ thu được chủng virut A.

Bài 27: Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật

Đây là thí nghiệm của Franken và Conrat

Đáp án cần chọn là: D

C. Giải bài tập sgk

Xem thêm các bài học Sinh học lớp 10 đầy đủ, chi tiết khác:

Lời giải bài tập lớp 10 sách mới:

Tài liệu cho giáo viên: Giáo án, powerpoint, đề thi giữa kì cuối kì, đánh giá năng lực, thi thử THPT, HSG, chuyên đề, bài tập cuối tuần..... độc quyền VietJack, giá hợp lí

Tủ sách VIETJACK shopee lớp 10-11 cho học sinh và giáo viên (cả 3 bộ sách):

ĐỀ THI, GIÁO ÁN, SÁCH LUYỆN THI DÀNH CHO GIÁO VIÊN VÀ PHỤ HUYNH LỚP 10

Bộ giáo án, bài giảng powerpoint, đề thi, sách dành cho giáo viên và gia sư dành cho phụ huynh tại https://tailieugiaovien.com.vn/ . Hỗ trợ zalo VietJack Official

Tổng đài hỗ trợ đăng ký : 084 283 45 85

Giáo án, bài giảng powerpoint Văn, Toán, Lí, Hóa....

4.5 (243)

799,000đs

199,000 VNĐ

Đề thi, chuyên đề Cánh diều, Kết nối tri thức, Chân trời sáng tạo...

4.5 (243)

799,000đ

99,000 VNĐ

Sách luyện 30 đề thi thử THPT năm 2025 mới

4.5 (243)

199,000đ

99.000 - 149.000 VNĐ

xem tất cả

Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.