Kiến thức trọng tâm Sinh học 10 Bài 5: Protêin

---

---

Kiến thức trọng tâm Sinh học 10 Bài 5: Protêin

Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức môn Sinh học lớp 10 năm 2021, VietJack biên soạn Sinh học 10 Bài 5: Protêin theo bài học đầy đủ, chi tiết nội dung lý thuyết, câu hỏi trắc nghiệm và giải các bài tập trong sgk Sinh học 10.

A. Lý thuyết bài học

I. Cấu trúc của protein

- Protein là phân tử có cấu trúc đa dạng nhất

- Protein được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân, đơn phân là các axit amin

- Có 20 loại axit amin khác nhau.

- Các protein khác nhau về số lượng, thành phần, trật tự sắp xếp của các axit amin  Cấu trúc và chức năng đa dạng.

1. Cấu trúc bậc một

- Các axit amin liên kết với nhau tạo thành chuỗi pôlipeptit.

- Cấu trúc bậc 1 là trình tự sắp xếp đặc thù của của các loại axit amin trong chuỗi.

2. Cấu trúc bậc hai

- Chuỗi pôlipeptit bậc 1 co xoắn hoặc gấp nếp

3. Cấu trục bậc ba

- Chuỗi pôlipeptit bậc 2 tiếp tục xoắn tạo nên cấu trúc không gian 3 chiều đặc trưng.

4. Cấu trúc bậc bốn

- Do 2 hay nhiều chuỗi pôlipeptit có cấu trúc bậc 3 tạo thành.

- Cấu trúc của prôtêin quy định chức năng của nó. Khi cấu trúc không gian bị phá vỡ (do nhiệt độ cao, độ pH …) thì prôtêin bị mất chức năng.

- Hiện tượng protein bị biến đổi cấu trúc không gian gọi là hiện tượng biến tính của protein.

II. Chức năng của Protein

- Cấu tạo nên tế bào và cơ thể

- Dự trữ nguyên liệu

- Vận chuyển các chất

- Bảo vệ cơ thể

- Thu nhận thông tin

- Xúc tác phản ứng.

B. Câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1: Các nguyên tố hoá học tham gia cấu tạo prôtêin là:

A. C, H, O, N, P

B. C, H, O, N

C. K, H, P, O, S, N

D. C, O, N, P

Lời giải:

Các nguyên tố hoá học tham gia cấu tạo prôtêin là C, H, O, N

Đáp án cần chọn là: B

Câu 2: Các nguyên tố hoá học là thành phần bắt buộc của phân tử prôtêin là:

A. Cacbon, oxi, nitơ

B. Hidrô, cacbon, phôtpho

C. Nitơ, phôtpho, hidrô, ôxi

D. Cacbon, hidrô, oxi, nitơ

Lời giải:

Các nguyên tố hoá học tham gia cấu tạo prôtêin là C, H, O, N

Đáp án cần chọn là: D

Câu 3: Đơn phân của prôtêin là

A. Glucôzơ

B. Axit amin

C. Nuclêôtit

D. Axit béo

Lời giải:

Phân tử prôtêin cấu trúc theo nguyên tắc đa phân mà đơn phân là các axit amin.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 4: Đơn phân cấu tạo của Prôtêin là:

A. Mônôsaccarit

B. Axit amin

C. Photpholipit

D. Stêrôit

Lời giải:

Phân tử prôtêin cấu trúc theo nguyên tắc đa phân mà đơn phân là các axit amin.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 5: Hợp chất hữu cơ được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân gồm nhiều đơn phân là các axit amin. Hợp chất hữu cơ này có tên gọi là gì?

A. Lipit

B. Axit nuclêôtit

C. Cacbohiđrat

D. Prôtêin

Lời giải:

Prôtêin được cấu tạo theo nguyên tắc đa phân gồm nhiều đơn phân là các axit amin.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 6: Các loại axit amin trong phân tử protein phân biệt với nhau bởi?

A. Số nhóm

B. Cấu tạo của gốc R

C. Số nhóm COOH

D. Vị trí gắn của gốc R

Lời giải:

Các loại axit amin trong phân tử protein giống nhau nhóm cacboxyl, nhóm amin, khác nhau bởi gốc R

Đáp án cần chọn là: B

Câu 7: Các loại axit amin khác nhau được phân biệt dựa vào các yếu tố nào sau đây :

A. Nhóm amin

B. Nhóm cacbôxyl

C. Gốc R

D. Cả ba lựa chọn trên

Lời giải:

Các loại axit amin trong phân tử protein giống nhau nhóm cacboxyl, nhóm amin, khác nhau bởi gốc R

Đáp án cần chọn là: C

Câu 8: Có bao nhiêu loại axit amin?

A. 8

B. 16

C. 20

D. Mỗi loài mỗi khác

Lời giải:

Có 20 loại gốc hữu cơ R khác nhau→ có 20 loại axit amin khác nhau

Đáp án cần chọn là: C

Câu 9: Số loại axit amin có ở cơ thể sinh vật là:

A. 20

B. 15

C. 13

D. 10

Lời giải:

Có 20 loại gốc hữu cơ R khác nhau → có 20 loại axit amin khác nhau

Đáp án cần chọn là: A

Câu 10: Trong phân tử prôtêin, các axit amin đã liên kết với nhau bằng liên kết

A. Peptit

B. Lon

C. Hydro

D. Cộng hóa trị

Lời giải:

Các axit amin liên kết với nhau bằng liên kết peptit CO-NH

Đáp án cần chọn là: A

Câu 11: Loại liên kết hoá học chủ yếu giữa các đơn phân trong phân tử Prôtêin là:

A. Liên kết hóa trị

B. Liên kết este

C. Liên kết peptit

D. Liên kết hidro

Lời giải:

Các axit amin liên kết với nhau bằng liên kết peptit CO-NH

Đáp án cần chọn là: C

Câu 12: Trình tự sắp xếp đặc thù của các axít amin trong chuỗi pôlipeptít tạo nên prôtêin có cấu trúc

A. Bậc 1

B. Bậc 2

C. Bậc 3

D. Bậc 4

Lời giải:

Trình tự sắp xếp đặc thù của các axít amin trong chuỗi pôlipeptít tạo nên prôtêin có cấu trúc bậc 1.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 13: Trong các bậc cấu trúc của protein sau đây, bậc nào có cấu trúc khác với các bậc còn lại về số lượng chuỗi polipeptit

A. Bậc 1

B. Bậc 2

C. Bậc 3

D. Bậc 4

Lời giải:

Bậc 4 gồm từ 2 chuỗi polipeptit trở nên trong khi bậc 1,2,3 gồm 1 chuỗi polipeptit

Đáp án cần chọn là: D

Câu 14: Cho các nhận định sau:

(1) Cấu trúc bậc 1 của phân tử protein là chuỗi pôlipeptit

(2) Cấu trúc bậc 2 của phân tử protein là chuỗi pôlipeptit ở dạng co xoắn hoặc gấp nếp

(3) Cấu trúc không gian bậc 3 của phân tử protein là chuỗi pôlipeptit ở dạng xoắn hoăc gấp nếp tiếp tục co xoắn

(4) Cấu trúc không gian bậc 4 của phân tử protein gồm hai hay nhiều chuỗi pôlipeptit kết hợp với nhau

Có mấy nhận định đúng với các bậc cấu trúc của phân tử protein?

A. 2

B. 3

C. 4

D. 1

Lời giải:

Cả 4 nhận định đều đúng với các bậc cấu trúc của phân tử protein.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 15: Cho các nhận định sau về protein, nhận định nào đúng?

A. Protein được cấu tạo từ các loại nguyên tố hóa học: C, H, O

B. Protein mất chức năng sinh học khi cấu trúc không gian bị phá vỡ

C. Protein ở người và động vật được tổng hợp bới 20 loại axit amin lấy từ thức ăn

D. Protein đơn giản gồm nhiều chuỗi pôlipeptit với hàng trăm axit amin

Lời giải:

Prôtêin chỉ thực hiện được chức năng ở cấu trúc không gian (cấu trúc bậc 3 hoặc bậc 4).

Khi cấu trúc không gian 3 chiều (protein ở dạng bậc 3 hoặc bậc 4) bị phá vỡ (do nhiệt độ, pH….) thì làm cho chúng mất đi chức năng sinh học

Đáp án cần chọn là: B

Câu 16: Prôtêin thực hiện chức năng chủ yếu ở những bậc cấu trúc nào sau đây:

A. Cấu trúc bậc 1

B. Cấu trúc bậc 1 và 2

C. Cấu trúc bậc 2 và 3

D. Cấu trúc bậc 3 và 4

Lời giải:

Prôtêin chỉ thực hiện được chức năng ở cấu trúc không gian (cấu trúc bậc 3 hoặc bậc 4).

Đáp án cần chọn là: D

Câu 17: Prôtêin thực hiện được chức năng của nó chủ yếu ở những bậc cấu trúc nào sau đây

A. Cấu trúc bậc 1 và bậc 4

B. Cấu trúc bậc 1 và 2

C. Cấu trúc bậc 2 và 3

D. Cấu trúc bậc 3 và 4

Lời giải:

Prôtêin chỉ thực hiện được chức năng ở cấu trúc không gian (cấu trúc bậc 3 hoặc bậc 4).

Đáp án cần chọn là: D

Câu 18: Cho các loại liên kết hóa học sau:

(1) Liên kết peptit

(2) Liên kết hidro

(3) Liên kết đisunphua (- S - S -)

(4) Liên kết phôtphodieste

(5) Liên kết glucozit

Có mấy loại liên kết tham gia duy trì cấu trúc của protein bậc 3?

A. 2

B. 3

C. 4

D. 5

Lời giải:

Các liên kết (1), (2), (3) tham gia duy trì cấu trúc của protein bậc 3.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 19: Loại prôtêin nào sau đây không có chứa liên kết hiđrô?

A. Prôtêin bậc 1

B. Prôtêin bậc 2

C. Prôtêin bậc 3

D. Prôtêin bậc 4

Lời giải:

Cấu trúc bậc 1 của protein: là trình tự sắp xếp các axit amin trong chuỗi pôlipeptit, có dạng mạch thẳng -> chưa có liên kết hiđrô

Đáp án cần chọn là: A

Câu 20: Khi các liên kết hiđro trong phân tử protein bị phá vỡ, bậc cấu trúc không gian của protein ít bị ảnh hưởng nhất là

A. Bậc 1

B. Bậc 2

C. Bậc 3

D. Bậc 4

Lời giải:

Cấu trúc bậc 1: là trình tự sắp xếp các axit amin trong chuỗi pôlipeptit, có dạng mạch thẳng. Cấu trúc bậc 1 không có các liên kết hiđro, nên ít bị ảnh hưởng nhất.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 21: Bậc cấu trúc nào của prôtêtin ít bị ảnh hưởng nhất khi các liên kết hidrô trong prôtêin bị phá vỡ?

A. Bậc 1

B. Bậc 2

C. Bậc 3

D. Bậc 4

Lời giải:

Cấu trúc bậc 1: là trình tự sắp xếp các axit amin trong chuỗi pôlipeptit, có dạng mạch thẳng. Cấu trúc bậc 1 không có các liên kết hiđro, nên ít bị ảnh hưởng nhất.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 22: Prôtêin bị mất chức năng sinh học khi

A. Prôtêin bị mất một axitamin

B. Prôtêin được thêm vào một axitamin

C. Cấu trúc không gian 3 chiều của prôtêin bị phá vỡ

D. Cả A và B

Lời giải:

Prôtêin chỉ thực hiện được chức năng ở cấu trúc không gian (cấu trúc bậc 3 hoặc bậc 4).

Đáp án cần chọn là: C

Câu 23: Protein bị biến tính chỉ cần bậc cấu trúc nào sau đây bị phá vỡ?

A. Cấu trúc bậc 1 của protein

B. Cấu trúc bậc 2 của protein

C. Cấu trúc bậc 4 của protein

D. Cấu trúc không gian 3 chiều của protein

Lời giải:

Prôtêin chỉ thực hiện được chức năng ở cấu trúc không gian (cấu trúc bậc 3 hoặc bậc 4).

Khi protein có cấu trúc bậc 3 hoặc bậc 4 bị phá vỡ -> Protein bị biến tính

Đáp án cần chọn là: D

Câu 24: Tính đa dạng và đặc thù của phân tử protein được quy định bởi

A. Số lượng, thành phần các axit amin

B. Số lượng, thành phần axit amin và cấu trúc không gian

C. Số lượng, thành phần, trật tự sắp xếp các axit amin

D. Số lượng, trật tự sắp xếp các axit amin và cấu trúc không gian

Lời giải:

Prôtêin có tính đa dạng và đặc thù: được quy định bởi số lượng + thành phần + trật tự sắp xếp của các axit amin trong chuỗi pôlipeptit (cấu trúc bậc 1).

Đáp án cần chọn là: C

Câu 25: Tính đa dạng của phân tử protein được quy định bởi?

A. Số lượng, thành phần, trình tự các axit amin trong phân tử protein

B. Nhóm amin của các axit amin trong phân tử protein

C. Số lượng liên kết peptit trong phân tử protein

D. Số chuỗi pôlipeptit trong phân tử protein

Lời giải:

Tính đa dạng của phân tử protein được quy định bởi số lượng, thành phần, trình tự các axit amin trong phân tử protein.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 26: Prôtêin có thể bị biến tính bởi

A. Độ pH thấp

B. Nhiệt độ cao

C. Sự có mặt của Oxy nguyên tử

D. Cả A và B

Lời giải:

Dưới tác động của các tác nhân vật lý (tia cực tím, sóng siêu âm, nhiệt độ...) tác nhân hóa học (axit, bazơ, muối kim loại nặng…) protein bị biến tính.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 27: Cho các hiện tượng sau:

(1) Lòng trắng trứng đông lại sau khi luộc

(2) Thịt cua vón cục và nổi lên từng mảng khi đun nước lọc cua

(3) Sợi tóc duỗi thẳng khi được ép mỏng

(4) Sữa tươi để lâu ngày bị vón cục

Có bao nhiêu hiện tượng thể hiện sự biến tính của protein?

A. 3

B. 1

C. 4

D. 2

Lời giải:

Các hiện tượng thể hiện sự biến tính của protein là: 1,2,3,4

Đáp án cần chọn là: C

Câu 28: Chức năng không có ở prôtêin là

A. Cấu trúc

B. Xúc tác quá trình trao đổi chất

C. Điều hòa quá trình trao đổi chất

D. Truyền đạt thông tin di truyền

Lời giải:

Prôtêin không có chức năng truyền đạt thông tin di truyền

Đáp án cần chọn là: D

Câu 29: Protein không có chức năng nào sau đây?

A. Cấu tạo nên chất nguyên sinh, các bào quan, màng tế bào

B. Cấu trúc nên enzim, hoocmon, kháng thể

C. Lưu trữ và truyền đạt thông tin di truyền

D. Thực hiện việc vận chuyển các chất, co cơ, thu nhận thông tin

Lời giải:

Protein có các chức năng như cấu tạo tế bào và cơ thể; dự trữ axit amin, bảo vệ cơ thể, vận chuyển các chất, cấu trúc nên các loại enzim… Còn chức năng lưu trữ vào bảo quản thông tin di truyền là của ADN.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 30: Chất nào sau đây được cấu tạo từ các axit amin?

A. Colesteron – tham gia cấu tạo nên màng sinh học

B. Pentozo – tham gia cấu tạo nên axit nucleic trong nhân tế bào

C. Ơstogen – hoocmon do buồng trứng ở nữ tiết ra

D. Insulin – hoocmon do tuyến tụy ở người tiết ra

Lời giải:

Colesteron và Ơstogen có bản chất là lipit

Pentozo là monosaccarit

Insulin là hoocmon có bản chất là prôtêin

Đáp án cần chọn là: D

C. Giải bài tập sgk

• Trả lời câu hỏi Sinh 10 Bài 5 trang 25: Tại sao chúng ta cần ăn prôtêin từ các nguồn thực phẩm khác nhau

• Bài 1 (trang 25 SGK Sinh 10): Nếu cấu trúc bậc 1 của protein bị thay đổi, ví dụ axit amin này bằng axit amin khác thì chức năng của protein có bị thay đổi không? Giải thích

• Bài 2 (trang 25 SGK Sinh 10): Nêu một vài loại protein trong tế bào người và cho biết các chức năng của chúng

• Bài 3 (trang 25 SGK Sinh 10): Tơ nhện, tơ tằm, sừng trâu, tóc, thịt gà và thịt lợn đều được cấu tạo từ protein nhưng chúng khác nhau về rất nhiều đặc tính

Xem thêm các bài học Sinh học lớp 10 đầy đủ, chi tiết khác:

• Sinh học 10 Bài 6: Axit nuclêic
• Sinh học 10 Bài 7: Tế bào nhân sơ
• Sinh học 10 Bài 8: Tế bào nhân thực
• Sinh học 10 Bài 9: Tế bào nhân thực (tiếp theo)
• Sinh học 10 Bài 10: Tế bào nhân thực (tiếp theo)

Lời giải bài tập lớp 10 sách mới:

• Giải bài tập Lớp 10 Kết nối tri thức
• Giải bài tập Lớp 10 Chân trời sáng tạo
• Giải bài tập Lớp 10 Cánh diều

---

---

---